จากบรรณาธิการ ฉบับ 242

หากถาม “ซองคำถาม” ว่า ศาสนาใดมีผู้นับถือมากที่สุดในโลก

คำตอบที่จะได้ก็คือ ศาสนาคริสต์ ซึ่งทั่วโลกมีผู้นับถือประมาณ ๒,๐๐๐ ล้านคน รองลงมาคือ ศาสนาอิสลาม ๑,๒๐๐ ล้านคน ฮินดู ๘๖๕ ล้านคน และพุทธศาสนา ๓๖๐ ล้านคน

ศาสนาคริสต์ยังแบ่งออกเป็นหลายนิกาย แต่นิกายที่มีผู้นับถือมากที่สุดก็คือ นิกายโรมันคาทอลิก ทั่วโลกมีผู้นับถือนิกายนี้ประมาณ ๙๐๐ ล้านคน ส่วนประเทศไทย มีผู้นับถือนิกายโรมันคาทอลิกประมาณ ๒ แสนคน

เมื่อวันที่ ๓ เมษายน ๒๕๔๘ เวลา ๐๒.๓๗ น. ตามเวลาในประเทศไทย หรือวันที่ ๒ เมษายน เวลา ๐๙.๓๗ น. ตามเวลาในประเทศอิตาลี สำนักวาติกันได้ออกแถลงการณ์ว่า สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ ๒ ประมุขแห่งคริสตจักรนิกายโรมันคาทอลิก สิ้นพระชนม์แล้ว หลังจากที่ทรงเจ็บป่วยมาเป็นเวลานาน รวมพระชนมพรรษาได้ ๘๔ พรรษา

สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ ๒ ทรงเป็นสมเด็จพระสันตะปาปาหรือโป๊ปพระองค์แรกในรอบหลายร้อยปีของชาวคาทอลิกที่ไม่ได้เป็นชาวอิตาลี หากเป็นชาวโปแลนด์

ผมเองแม้จะเป็นชาวพุทธ แต่ก็คุ้นเคยกับชาวคริสต์เป็นอย่างดี เนื่องจากเคยศึกษาในโรงเรียนอัสสัมชัญ กรุงเทพฯ โรงเรียนคาทอลิกซึ่งก่อตั้งโดยคุณพ่อกอลอมเบต์ บาทหลวงชาวฝรั่งเศส ที่ข้ามน้ำข้ามทะเลมาเผยแผ่คริสต์ศาสนาเมื่อ ๑๒๐ ปีก่อน

ผมซึมซับความเป็นคาทอลิกถึง ๑๒ ปี ตั้งแต่ชั้น ป. ๑-ม.ศ. ๕ มีกิจวัตรประจำวันต้องเข้าแถวสวดมนต์ก่อนและหลังเลิกเรียน บางวันก็ได้เรียนประวัติของพระเยซูในชั้นเรียน บางวันก็เดินข้ามฟากไปเข้าโบสถ์อัสสัมชัญฟังบาทหลวงเทศน์ และร่วมร้องเพลงสรรเสริญพระเจ้าในพิธีมิสซา พอถึงวันคริสต์มาส ผมในฐานะนักเป่าคลาริเน็ตประจำวงดุริยางค์ของโรงเรียน ก็นั่งบรรเลงเพลงคริสต์มาสขับกล่อมผู้คนในงานที่ทางโรงเรียนจัดขึ้นทุกปี

แต่เหตุการณ์ที่ผมจำได้แม่นยำที่สุดครั้งหนึ่งในชีวิต ก็คือช่วงเวลาที่สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ ๒ เสด็จมาเยือนประเทศไทยระหว่างวันที่ ๑๐-๑๑ พฤษภาคม ๒๕๒๗

ภาพที่สมเด็จพระสันตะปาปาเสด็จลงจากเครื่องบินที่ท่าอากาศยานดอนเมือง และทรงก้มลงจูบแผ่นดินไทย ยังตราตรึงอยู่ในความทรงจำของผู้คนมาจนวันนี้

หลังจากเสด็จถึงประเทศไทย ในบ่ายวันนั้นก็ได้เสด็จมาเป็นองค์ประธานในพิธีมหาบูชามิสซาที่สนามศุภชลาศัย โดยมีคริสตชนชาวไทยเกือบ ๕ หมื่นคนเข้าร่วมพิธีดังกล่าว

ผมเองเป็นหนึ่งในคนเหล่านั้นที่ได้มีโอกาสอยู่ใกล้ชิดสมเด็จพระสันตะปาปา เนื่องจากเวลานั้นแม้จะจบการศึกษาไปแล้ว แต่ทางโรงเรียนได้เรียกตัวให้มาช่วยเล่นดนตรีในวงดุริยางค์ของอัสสัมชัญซึ่งได้รับเกียรติให้เป็นวงบรรเลงในงานมหาบูชามิสซาครั้งประวัติศาสตร์กลางสนามศุภฯ

บ่ายวันที่ ๑๐ พฤษภาคมนั้น เป็นวันที่ผมไม่อาจลืม ผมไม่คิดมาก่อนเลยว่า ตำแหน่งของวงดนตรีจะทำให้ผมยืนอยู่ห่างจากสมเด็จพระสันตะปาปาไม่กี่สิบเมตร ผมได้เห็นพระพักตร์ของพระองค์ท่านอย่างชัดเจน ขณะนั้นทรงมีพระชนมพรรษา ๖๓ พรรษา พระวรกายท้วมอยู่ในชุดเสื้อคลุมสีขาว ดูอบอุ่นและอ่อนโยน ทรงโบกพระหัตถ์และแย้มพระสรวลให้แก่ทุกคนตลอดเวลา

ผู้คนร่วม ๕ หมื่นคนในเวลานั้นยิ้มอย่างปลื้มใจในความเป็นกันเองของพระองค์ เมื่อทรงกล่าวนำสวดในพิธีมหาบูชามิสซาเป็นภาษาไทยว่า “ขอถวายพระพรแด่พระเป็นเจ้า”

สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ ๒ ทรงเป็นที่รักของผู้คนทั่วโลก ทรงออกเดินทางตลอดเวลาเพื่อเยี่ยมเยียนเพื่อนมนุษย์ผู้ยากไร้ที่ประสบเคราะห์กรรมจากสงครามและโรคภัย โดยเฉพาะในเอเชีย แอฟริกา และลาตินอเมริกา แม้ในช่วงที่ทรงชราภาพมากแล้วก็ตาม

สมเด็จพระสันตะปาปา จอห์น ปอล ที่ ๒ ทรงอยู่กับชาวคริสต์มายาวนานเป็นเวลาถึง ๒๖ ปี จนเรียกได้ว่าพระองค์ทรงเป็นสัญลักษณ์ของโป๊ปไปแล้ว เมื่อใดที่เรานึกถึงประมุขของชาวโรมันคาทอลิก พระพักตร์อันอบอุ่นของพระองค์ก็ลอยมาทันที

วันที่พระองค์จากไป แม้เราจะไม่ได้เป็นชาวคริสต์แต่ก็อดใจหายไม่ได้

พระสันตะปาปาทรงเขียนบันทึกครั้งสุดท้ายไว้ก่อนสิ้นพระชนม์ไม่นานว่า “ข้าฯ มีความสุข พวกท่านทั้งหลายควรยินดีด้วยเช่นกัน ขอผองเราร่วมสวดเพื่อหฤหรรษ์เถิด”

วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์
บรรณาธิการบริหาร
vanchaitan@yahoo.com

• ตีพิมพ์ใน นิตยสาร สารคดี ฉบับที่ 242 เมษายน 2548