สฤณี อาชวานันทกุล
http://www.fringer.org
เรื่องราวและบทเรียนจากเกมกระดาน

“เธอมองมันเพียงเนิน / แต่คือชีวิตทั้งหมดสำหรับฉัน / สุดยอดนั้นกั้นอัสดงกับทะเล”

จี. วินธร็อป ยัง
ผู้พิชิตยอดเขาแมทเทอร์ฮอร์นด้วยขาข้างเดียวในปี ค.ศ. ๑๙๒๘

k2 01ท้องฟ้าวันนี้ปลอดโปร่ง พยากรณ์อากาศทุกสำนักบอกว่าจะปลอดโปร่งไปอีก ๒ วัน แต่วันที่ ๓ หิมะจะตกหนักที่ความสูง ๖,๐๐๐ เมตรขึ้นไป

คุณจิบกาแฟร้อน หรี่ตาฝ่าแดดมองยอดเขาที่ผลุบโผล่ให้เห็นผ่านมวลเมฆ วันนี้แล้วสินะที่จะออกจากเบสแคมป์อันอบอุ่น เริ่มออกเดินทางสู่จุดหมายระดับ ๘,๖๑๑ เมตรจากพื้นดิน

ตั้งแต่วันนี้คุณก็จะได้รู้แล้วว่าเลือกเส้นทางปีนถูกไหม หรือว่าจะต้องเปลี่ยนแผนกลางคัน  อีก ๓ วันถ้าหิมะตกขึ้นมาจริงๆ ตามคำพยากรณ์ จะหาที่กำบังกางเต็นท์หลบพายุทันหรือเปล่า หรือว่าจะเจอทีมสีแดง สีเหลือง กับสีเขียว ตัดหน้าจองพื้นที่ ต้องกัดฟันรอให้พวกเขาเคลื่อนตัวออกไปก่อน

เพราะยิ่งสูงยิ่งหนาวและยิ่งอยู่กันได้น้อยคน คุณมีคู่หูก็จริง แต่ทีมสีฟ้าของคุณไม่ใช่คนคู่เดียวที่พยายามพิชิต K2-ยอดเขาที่สูง
เป็นอันดับ ๒ ของโลกรองจากเอเวอเรสต์ แต่อันตรายกว่ากันมาก
ถ้าดูจากสถิติที่ผ่านมา

๑ ใน ๔ ที่พยายามพิชิต K2 จะตกเขาหรือขาดออกซิเจนตายระหว่างทาง

จนถึงปัจจุบัน K2 ยังเป็นยอดเขาสูงแห่งเดียวในโลกที่ยังไม่มีใครเคยพิชิตในฤดูหนาว

กาแฟหมดแล้ว คู่หูกวักมือเรียก ถึงเวลาแล้วสินะที่จะเสี่ยงภัย มุ่งสู่ดินแดนที่หลายคนไม่เข้าใจ

เกม K2 เริ่มต้นที่เบสแคมป์ จุดพักสุดท้ายก่อนออกแรงหนัก  ผู้เล่นแต่ละคน (เล่นได้ระหว่าง ๒-๕ คน)วางคู่หูนักปีนเขาของตัวเองไว้ที่เบสแคมป์ อีกคู่วางบนตารางบันทึกคะแนนทางขวามือของกระดาน ขนานกับภูเขา  คู่หลังใช้บันทึกจุดสูงสุดที่นักปีนเขาแต่ละคนทำได้ ยิ่งสูงยิ่งได้คะแนนเยอะ ใครได้คะแนนเยอะที่สุดหลังจบ ๑๘ ตา (แต่ละตาเท่ากับเวลา ๑ วัน) คือผู้ชนะ

K2 เล่นง่ายและอธิบายง่าย ผู้เล่นแต่ละคนมีไพ่ในมือเหมือนกันคนละ ๑๘ ใบ ไพ่ทั้งหมดแบ่งเป็น ๒ ประเภท คือไพ่ปีน กับไพ่พัก (เติมออกซิเจนให้ปอด)  ทั้งสองประเภทนี้ใช้ผสมกันได้ เช่น ให้นักปีนเขาตัวอ้วนเดิน ๒ ก้าว หยุดเติมลม ๑ ขีด  ก่อนเล่นเกมทุกคนต้องสับไพ่ทั้งกองของตัวเอง จั่ว ๖ ใบมาถือไว้ในมือ เลือก ๓ ใบมาใช้สำหรับตานั้นๆ พอหมดตาก็จั่วจากกองมาอีก ๓ ใบ ใช้หมดกองเมื่อไรก็สับแล้วจั่วใหม่ (ดังนั้นตลอดเกมจะได้สับกองไพ่ประมาณ ๓ ครั้ง)

แต่ละตาคนเล่นจะผลัดกันเดินนักปีนเขาตามไพ่ ๓ ใบที่เลือกใช้ การเลือกไพ่สำคัญมากเพราะแต่ละจุดบนภูเขาที่ปีนเข้าไปได้นั้นมีพื้นที่จำกัด ยิ่งสูงยิ่งปีนยาก (ต้องใช้ไพ่ปีนเลขสูงหรือหลายใบเพื่อปีนให้ถึง) และยืนได้น้อยคนเหมือนภูเขาจริง เช่น ถ้าเล่น ๔ คน บริเวณใกล้เบสแคมป์นักปีนเขาจะอยู่ได้จุดละ ๔ คน แต่พอขึ้นเกือบถึงยอด คือสูงกว่า ๘,๐๐๐ เมตร จะอยู่ได้เพียงจุดละคนเท่านั้น ก่อนจบตาจะต้องปรับระดับออกซิเจนของนักปีนเขาทุกคนตามสภาพอากาศและตำแหน่งที่ยืนอยู่ ยิ่งอยู่สูงยิ่งต้องใช้ออกซิเจนเยอะ เช่น สมมุติว่าตานี้เราใช้ไพ่ออกซิเจน ๒ ปรับระดับออกซิเจนให้นักปีนเขาจาก ๒ เป็น ๔  แต่เขายืนอยู่ที่จุด ๒ สีแดง ตอนจบตา ระหว่างความสูง ๖,๐๐๐-๗,๐๐๐ เมตร ซึ่งความสูงช่วงนี้กำลังมีหิมะตก ๒ ตามพยากรณ์อากาศ ก็แปลว่าออกซิเจนตอนจบตาของนักปีนเขาคนนี้จะลดเหลือ ๔ – ๒ – ๒ = ๐

k2 02เมื่อใดที่ออกซิเจนของนักปีนเขาลดเหลือ ๐ แปลว่าเขาขาดออกซิเจนจนหมดสติ ไม่ตายแต่จะถูกเฮลิคอปเตอร์หามลงมาจากเขา ต้องตั้งต้นที่เบสแคมป์ใหม่  ในกรณีหมดสติ คะแนนที่ทำได้ (ตามจุดสูงสุดที่ปีนได้) จะตกฮวบลงมาตามตัวนักปีนเขา

ความท้าทายจึงไม่ได้อยู่ที่การปีนให้ได้สูงที่สุด แต่อยู่ที่การปีนให้สูงที่สุดโดยไม่หมดสติ ซึ่งโดยมากหมายถึงการปีนลง เพราะยอดเขาต้องใช้ออกซิเจนเยอะมากในแต่ละตา

นอกจากจะใช้ไพ่เป็นหลัก นักปีนเขายังสามารถกางเต็นท์เพื่อเพิ่มออกซิเจน ๑ ขีดทุกตา แต่เต็นท์เมื่อกางแล้วจะย้ายมันไปที่อื่นไม่ได้ และทั้งเกมกางได้แค่เต็นท์เดียวต่อนักปีนเขา ๑ คน ไพ่ปีนบางใบเป็นรูปเชือก มีเลข ๒ ตัว เลขตัวหน้ามีค่าน้อยกว่าตัวหลัง เช่น ๑ | ๓ ตัวหน้าใช้ขาขึ้น ตัวหลังใช้ขาลง – สะท้อนการใช้เชือกโรยตัวลงเขา

ด้วยไพ่สิบกว่าใบและกติกาที่อธิบายได้ภายใน ๑๐ นาที เกมกระดานเกมนี้สามารถจำลองความท้าทายและความตื่นเต้นเร้าใจของการปีนเขาได้อย่างดีเยี่ยม  ทุกตาเราต้องประเมินว่าจังหวะนี้จะทำอะไร เพราะต้องปีนเขาให้สูงที่สุดเท่าที่จะทำได้ แต่ก็ต้องไม่สูญเสียออกซิเจนมากเกินไป หรือตัดสินใจเติมลมเผื่อวันข้างหน้าฟ้าฝนไม่เป็นใจ พร้อมจะเปลี่ยนแผนตลอดเวลา โดยเฉพาะเมื่อจุดที่ต้องการมีนักปีนเขาทีมอื่นไปยืนจนเต็มพิกัดแล้ว หรือจั่วไม่ได้ไพ่ใบที่อยากได้

กลไกทั้งหมดของ K2 สร้างสมดุลที่ดีเยี่ยมระหว่าง “โชคชะตา” กับ “ทักษะ” กล่าวคือ หลักๆ โชคในเกมนี้อยู่ที่การจั่วไพ่ แต่ในเมื่อเรารู้จักไพ่ทั้ง ๑๘ ใบ ถ้าเราได้ไพ่ไม่ค่อยดี เราก็เก็งได้ว่าอีกกี่ตาเราจะได้ไพ่ดี และวางแผนการเดินอย่างเหมาะสม  โชคอีกส่วนมาจากสภาพอากาศ แต่เกมให้เรารู้ล่วงหน้าว่าอากาศวันนี้กับอีก ๕ วันถัดไปเป็นอย่างไร ดังนั้นจึงวางแผนได้เช่นกัน  ทั้งหมดนี้แปลว่าความบังเอิญใน K2 ไม่ใช่ชนิด “ฟ้าลงทัณฑ์” แบบที่อยู่ดีๆ นักปีนเขาก็ถูกก้อนหิมะทับตาย แต่เป็นชนิดที่เราบริหารจัดการได้  ดังนั้นการเล่น K2 จึงเปรียบเสมือนการ “บริหารความเสี่ยง” มากกว่าการรอลุ้นผลลัพธ์รุนแรงที่เราไม่มีทางป้องกัน

K2 เล่นง่าย เล่นสนุก ใช้เวลาเพียงชั่วโมงเศษๆ ในการจำลองความตื่นเต้นเร้าใจ โดยเฉพาะเมื่อใกล้ขาดอากาศที่ระดับความสูง ๘,๐๐๐ เมตรได้อย่างแม่นยำ แต่ที่สำคัญไม่แพ้กันคือ เกมนี้ยังตอกย้ำถึงบทเรียนชีวิตอันล้ำค่า แต่หลายคนมักจะหลงลืมไป

การขึ้นว่ายากแล้ว แต่การลงให้เป็นนั้นยากยิ่งกว่านัก