เรื่อง ฐิตินันท์ ศรีสถิต

chopstick

>> ตะเกียบเป็นส่วนสำคัญในวัฒนธรรมการรับประทานอาหารของชาวจีนและชนชาติเอเชียมาช้านาน  หลักฐานเก่าแก่ที่สุดคือตะเกียบอายุกว่า ๓,๒๐๐ ปีซึ่งถูกขุดค้นพบที่สุสานในประเทศจีน  ทั้งยังมีหลักฐานบันทึกไว้ว่า จักรพรรดิองค์สุดท้ายในสมัยราชวงศ์ซางใช้ตะเกียบที่ทำจากงาช้างตั้งแต่เมื่อ ประมาณ ๑,๑๐๐ ปีก่อนคริสตกาล ซึ่งผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าน่าจะมีการใช้งานตะเกียบไม้และตะเกียบไม้ไผ่ก่อน หน้านั้นอีกราวๆ ๑,๐๐๐ ปี

>> ตะเกียบที่ใช้งานกันในปัจจุบันมีหลายลักษณะ ตะเกียบยาวสำหรับการประกอบอาหาร ตะเกียบสั้นเหมาะมือใช้เพื่อการรับประทานโดยเฉพาะ  ตะเกียบจีนส่วนใหญ่เป็นแท่งตรงใช้คีบอาหารทั่วๆ ไป  ขณะที่ตะเกียบญี่ปุ่นมักมีปลายเรียวเล็กซึ่งออกแบบมาให้คีบอาหารชิ้นเล็กๆ หรือคีบก้างออกจากเนื้อปลาได้โดยสะดวก

>> เมื่อประมาณ ๓ ปีที่แล้วปรากฏข้อมูลว่า ประเทศจีนผลิตตะเกียบไม้ปีละ ๔๕ ล้านคู่ เทียบเท่ากับต้นไม้ที่เป็นวัตถุดิบต้นทางจำนวน ๒๕ ล้านต้น โดยมากกว่าครึ่งของทั้งหมดถูกส่งออกไปขายในประเทศญี่ปุ่น  จนถึงปัจจุบันจีนก็ยังครองแชมป์ผู้ผลิตตะเกียบรายใหญ่ที่สุดของโลกด้วยสถิติ ๖๓,๐๐๐ ล้านคู่ต่อปี

>> อัตราการบริโภคตะเกียบใช้แล้วทิ้งที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ ทำให้อายุการใช้งานของตะเกียบแต่ละคู่สั้นลง เหลือเพียงช่วงเวลาสำหรับ ๑ อิ่มเท่านั้น กลายเป็นความไม่คุ้มค่าของทรัพยากรและพลังงานที่ใช้ไปในทุกขั้นตอนก่อนมันจะ เดินทางถึงมือและปากของผู้บริโภค

>> กระแสต่อต้านการใช้ตะเกียบไม้ครั้งเดียวทิ้งเกิดขึ้นในช่วงที่จีนกำลังจะ ปฏิบัติภารกิจเจ้าภาพกีฬาโอลิมปิกปี ๒๐๐๘ และจีนก็รับมือด้วยการขึ้นภาษีตะเกียบไม้อีก ๕ เปอร์เซ็นต์  ทว่ามันก็ยังเป็นที่ต้องการของร้านอาหารจำนวนมาก เพราะทั้งสะดวกใช้ ไม่ต้องล้าง แถมพ่วงภาพลักษณ์ที่ดูสะอาดปลอดภัยกว่าตะเกียบใช้ซ้ำ ซึ่งอาจไม่เป็นเช่นนั้นเสมอไป

>> ไม่ปรากฏยอดรวมของตะเกียบใช้แล้วทิ้งจากกิจกรรมการกินของคนไทย แต่ก็น่าจะมากโขและเพิ่มจำนวนขึ้นทุกวันเมื่อกราฟความนิยมพุ่งขึ้นเรื่อยๆ  ทั้งนี้จากการสุ่มสอบถามร้านสุกี้ ร้านบะหมี่ และร้านปิ้งย่าง ประมาณ ๑๐ แห่ง ทั้งหมดโยนตะเกียบอนามัยทิ้งหลังลูกค้าเสร็จสิ้นการใช้งาน

ลด แลก แจก แถม

  • ไม่ว่าจะหมูกระทะ สุกี้ บะหมี่ ราเม็ง หรือเมนูอื่นใดที่ต้องใช้ตะเกียบเป็นอาวุธ หากเป็นร้านที่เสริ์ฟอาหารพร้อมตะเกียบอนามัยในห่อกระดาษหรือซองพลาสติก ลองเปลี่ยนมาใช้ช้อนส้อมบ้างก็ได้ แต่ถ้ารู้สึกขัดลิ้นหรือขาดอรรถรสในการคีบ ขอแนะนำให้ “B.Y.O.C-Bring Your Own Chopsticks” หรือพกตะเกียบส่วนตัวไปด้วย เดี๋ยวนี้เห็นวางขายกันหลากดีไซน์หลายลวดลาย บรรจุในถุงผ้าหรือกล่องพลาสติกขนาดกะทัดรัดราคาไม่แพง แต่ล้างทำความสะอาดก็ใช้ซ้ำได้อีกไม่รู้จบ

  • ปฏิเสธตะเกียบซึ่งมักแถมมาพร้อมอาหารบรรจุกล่อง หรืออาหารที่บริการส่งถึงบ้าน

  • สำหรับคนขี้ลืมหรือขี้เกียจพกตะเกียบไปร้านอาหาร หลังจากอิ่มหนำควรเก็บตะเกียบอนามัย(ที่กลายเป็นของใช้ครั้งเดียทิ้ง)ติดมือ กลับมาด้วย แล้วลองยืดอายุการใช้ประโยชน์มันด้วยสารพัดไอเดียว เช่น ใช้ค้ำประคองต้นไม้วัยอ่อน ใช้แทนไม้ถักนิตติ้ง ใช้เป็นวัตถุดิบสำหรับงานศิลปะประดิษฐ์ ฯลฯ

ที่มา :