putscienceพุธ-ไซแอนซ์

ติดปีกความรู้ทางวิทยาศาสตร์ทุกวันพุธ เพราะเทพเจ้าประจำดาวพุธคือ Mercury บุรุษเทพแห่งการสื่อสารที่ไปได้เร็วเท่าความคิด


เ้รื่อง : สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ

เราจำใบหน้าคนที่เราหลงรักได้อย่างไร?

ภาพ : 123rf.com

แม้จะมองเห็นใบหน้าแต่ไกล๊ไกล ทำไมเราถึงรู้ว่าใช่เธอที่แอบหลงรัก ?

“การจำแนกและจดจำใบหน้า” เป็นปริศนาที่นักวิทยาศาสตร์ค้นหากลไกในสมองมานานแล้วครับ และยังไม่มีคำตอบจนเมื่อเร็วๆ นี้เองอ่ะ

สมัยก่อนมีความคิดว่าในสมองเรามี “เซลล์ใบหน้า” ที่จำหน้าแต่ละคนไว้เลย จะหน้าแฟน หน้าเพื่อน จำกันเป็นคนๆ

แต่การวิจัยใหม่โดยดอริส ซาว (Doris Tsao) แห่งสถาบันเทคโนโลยีแคลิฟอร์เนีย เปิดเผยกลไกว่า มีกลุ่มเซลล์ประสาทในสมอง (เจาะจงตำแหน่งลงไปคือ เปลือกสมองส่วนการมองเห็น Visual cortex) ซึ่งทำหน้าที่เฉพาะในการวิเคราะห์จดจำใบหน้า เรียกว่า face cell โดยเซลล์ประสาทแต่ละตัวจะจดจำแยกแยะตัวประกอบต่างๆ กันไป 50 ลักษณะพื้นฐาน เช่น รูปเค้าโครงใบหน้า ระยะระหว่างตา ลักษณะผิว ความสูงของหน้าผาก สีตา สีผิว ฯลฯ

นั่นคือด้วยการจดจำ 50 ตัวประกอบพื้นฐานนี้ก็สามารถผสมกันไปมาเป็นใบหน้าทุกรูปแบบ

เขาอธิบายว่าเทียบได้กับสีพื้นฐาน 3 สี แดง เขียว เหลือง ผสมเป็นสีได้นับไม่ถ้วน

เรื่องน่าทึ่งอีกอย่างคือการค้นพบครั้งนี้เขาศึกษาจากสมองลิง (Macaque บ้านเราก็อาจเรียกว่า ค่าง) โดยการติดตั้งเครื่องวัดกระแสไฟฟ้าจับสัญญาณของเซลล์ประสาทถึง 205 จุดระหว่างให้ลิงดูภาพใบหน้าคนกว่า 2000 คน ทีมวิจัยยังสามารถหาวิธีทำกระบวนการย้อนกลับ เอาสัญญาณไฟฟ้าในสมองลิงกลับมาสร้างภาพใบหน้าคน ซึ่งปรากฏผลเป็นภาพที่ใกล้เคียงภาพจริงมาก

อย่างไรก็ตาม ภาพใบหน้าคนที่เรารัก อาจไม่ได้เก็บไว้ที่สมองส่วนนี้ แต่คาดว่าอยู่ในสมองส่วนบริเวณฮิปโปแคมปัส ซึ่งทำงานเกี่ยวกับความทรงจำระยะยาว โดยเซลล์ประสาทแต่ละเซลล์จะเก็บใบหน้าคนพิเศษเป็นคนๆ เช่น ใบหน้าแฟน ใบหน้าเน็ตไอดอล ที่เราชอบ

เพราะฉะนั้นเป็นไปได้ที่การจำแนกจดจำใบหน้าอาจประกอบด้วยสองระบบ คือระบบหนึ่งจดจำโดยการวิเคราะห์ใบหน้าแบบไหนก็ได้ อีกระบบจำเป็นใบหน้าเป็นคนๆ

แต่สองระบบทำงานด้วยกันอย่างไร คือมันอาจทำงานร่วมกันหรือคู่ขนานกันก็ได้ ซึ่งยังต้องค้นหาความจริงกันต่อไป และเขาว่าจะขยายไปศึกษาเพื่อทำความเข้าใจเกี่ยวกับการจดจำจำแนกวัตถุอื่นๆ ของสมองเราด้วย

รู้แบบนี้แล้ว จะอ้างว่าจำใบหน้าแฟนเพื่อนผิดเป็นแฟนเรา ไม่ได้นะขอรับ

อ้างอิง