สิ้นปี อาจจะรออีกนาน
แต่นิตยสารจะไปต่อ ไม่รอแล้วนะ! 🤟🏼
กอง บก.นิตยสารสารคดี 💚🤍 เตรียมนำเสนอธีมเล่มแบบสับต้อนรับปี 2566 🎉
14 เรื่องราวที่จะพาผู้อ่านไปพบกับวิถีชีวิต ประวัติศาสตร์ บุคคล ศิลปวัฒนธรรม ประเพณี นวัตกรรม สังคมร่วมสมัย ฯลฯ
คิดเอง ทำเอง ก็ดูเหงา เลยอยากชวนผู้อ่านร่วมเป็นส่วนหนึ่งของการผลิตเนื้อหาผ่านการโหวต👍🏼#เลือกเรื่องที่สนใจ ไม่อั้นจำนวนเล่ม
จะกดไลก์ ห่วงใย หัวใจรัก หรือจะกดโกรธไม่อยากให้ทำเรื่องนั้นก็ตามแต่
หรือว่า! ธีมเล่มใหม่ของพวกเราจุดประกายไอเดียให้คุณก็กระซิบมาบอกเล่าใต้คอมเมนต์กันบ้าง เพื่อต่อยอดความชอบของคุณเป็นสารคดีในอนาคต
อย่ารอช้า มาโหวตกันเลย!
เปิดปกนิตยสาร สารคดี 2023 : Vote for your Favorite Cover
100 ปี ดิสนีย์ 
100 ปี ดิสนีย์
16 ตุลาคม ค.ศ.1923 รอยและวอลต์ สองพี่น้องจากตระกูลดิสนีย์ ได้ก่อตั้งบริษัท Disney Brothers Studio (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็น Walt Disney Studios) บริษัทสร้างภาพยนตร์แอนิเมชัน หรือหนังการ์ตูนที่มาจากจุดเริ่มต้นในความหลงใหลศิลปะการวาดภาพตั้งแต่เด็กของ วอลต์ ดิสนีย์ ผู้เป็นน้องชาย ที่ต่อมาสร้างตัวการ์ตูนและผลงานที่ประสบความสำเร็จและหลายคนชื่นชอบจำนวนมาก เช่น มิกกี้ เมาส์, มินนี่ เมาส์, โดนัลด์ ดั๊ก, สโนว์ไวต์, ซินเดอเรลลา, โฉมงามกับเจ้าชายอสูร นอกจากนี้ยังกลายเป็นบริษัทชั้นนำของโลกที่ผลิตทั้งสื่อต่างๆ และสวนสนุกชื่อดังอย่างดิสนีย์แลนด์ ในวาระที่บริษัทแห่งนี้มีอายุยาวนานครบ 100 ปี มาร่วมย้อนรำลึกถึงเรื่องราวและประวัติที่ผ่านมาเพื่อให้เห็นว่าพวกเขาฟันฝ่าอุปสรรคต่างๆ มาได้อย่างไร จึงยังคงสรรค์สร้างตัวการ์ตูนที่ครองใจผู้ชมทั่วโลกมาได้ถึงทุกวันนี้
…
ธุรกิจแห่งยุคสัตว์เลี้ยงเทียบเท่าสมาชิกในครอบครัว
สังคมมนุษย์มาไกลกว่าการมองสัตว์เลี้ยงเป็นสัตว์ และไปไกลกว่าเทรนด์เลี้ยงสัตว์เป็นเพื่อน
เราต่างอยู่ในยุคที่คนรุ่นใหม่นิยมครองโสดหรือใช้ชีวิตคู่โดยไม่มีบุตรมากขึ้น การเลี้ยงสัตว์จึงเข้ามาทดแทน-เติมเต็มความสมบูรณ์ ขณะเดียวกันทั่วโลกต่างเข้าสู่ยุคสมัยของ aging society ที่ผู้สูงวัยนิยมเลี้ยงสัตว์ตัวโปรดแก้เหงาช่วยผ่อนคลายเยียวยาจิตใจให้มีความสุข
สัตว์เลี้ยงของมนุษย์ของยุคนี้จึงอยู่ในฐานะดั่งลูกหลาน เป็นหนึ่งในสมาชิกของครอบครัว
เมื่อเป็นเช่นนั้น การดูแลเอาใจใส่สัตว์เลี้ยงจึงสำคัญ
หลายปีที่ผ่านมามีการประกอบกิจการในทางเกษตรกรรม อุตสาหกรรม หัตถกรรม พาณิชยกรรม และการบริการมากมายเกิดขึ้นรองรับลูกค้า-ลูกหลานตัวน้อยของมนุษย์ ซึ่งมีพลังยิ่งใหญ่พอที่จะทำให้เกิดเป็นเครือข่ายของธุรกิจ
จากเพียงคลินิก โรงแรม คาเฟ่ สปา ของใช้จำเป็นสำหรับสัตว์เลี้ยง
เดี๋ยวนี้จึงมีธุรกิจโฆษณาปั้นสัตว์เลี้ยงเป็นเน็ตไอดอล กิจกรรมกีฬาของคนกับสัตว์ ทำข้าวของเครื่องใช้เกินจำเป็นและแข่งขันทางแฟชั่นแบบย่อส่วนของมนุษย์ให้สัตว์
รวมไปถึงมีบริษัทรับทำประกันชีวิตสัตว์เลี้ยง มีการผลักดันให้เกิด พ.ร.บ.คุ้มครองสัตว์เลี้ยง จัดกิจกรรมบริจาคเลือดระหว่างสัตว์เลี้ยง แล้วเมื่อสมาชิกตัวน้อยของครอบครัวถึงวันจากไปก็มีธุรกิจฌาปนกิจสัตว์เลี้ยง ประกอบพิธีกรรมทุกอย่างไม่ต่างจากมนุษย์ ไปจนถึงแพ็กเกจนำเถ้ากระดูกไปลอยอังคาร บางครอบครัวสามารถเลือกทางกุศลมอบร่างสัตว์เลี้ยงให้เป็นอาจารย์ใหญ่แก่โรงพยาบาลสัตว์เพื่อก่อประโยชน์ทางการศึกษาแก่สรรพสัตว์ต่อไป หรือหากครอบครัวใดยังไม่สามารถทำใจจากการพลัดพรากได้ก็มีธุรกิจสตัฟฟ์สัตว์เลี้ยงรองรับความรู้สึก ฯลฯ
ยังไม่รวมถึงว่าสัตว์เลี้ยงยุคใหม่ก็ได้รับการอวยยศให้มีอาชีพน่าสนใจเช่นเดียวกับมนุษย์
ทั้งตำรวจ ทหาร ผู้ช่วยจิตแพทย์ ผู้ช่วยผู้พิพากษา รปภ.ประจำทำเนียบฯ พนักงานร้านสะดวกซื้อ ฯลฯ ดังที่ปรากฏข่าวเรียกรอยยิ้มไปทั่วโลกเสมอ
…
สงขลา มากกว่าแค่จังหวัด
สงขลาเป็นรอยต่อของหลายสิ่ง ในแง่ภูมิศาสตร์เป็นจุดบรรจบของเชิงเขาบรรทัดที่ลาดลงมาสู่พื้นราบ ซึ่งมีแอ่งน้ำจืดทะเลสาบสงขลาเชื่อมประสาน ขณะอีกด้านเป็นชายฝั่งทะเล สงขลาจึงได้ชื่อว่าเป็นเมืองสองเล ทะเลสาบกับทะเลอ่าวไทย เป็นที่มาของภูมินิเวศอันหลากหลายที่ให้กำเนิดทรัพยากร อาชีพ ประเพณี วิถีการกินอยู่ของผู้คนอันแตกต่างหลากหลายของผู้คน
ในทางวัฒนธรรม สงขลาคั่นกลางอยู่ระหว่างเมืองท้องถิ่นใต้กับพื้นที่สุดปลายชายแดนของคนมลายู สงขลาจึงเป็นเมืองที่รวมความหลากหลายของผู้คน ภาษา วัฒนธรรม ทั้งคนไทย คนใต้ คนจีน คนมลายู ซึ่งต่างสะท้อนอัตลักษณ์ของตนผ่านวิถีชีวิตความเป็นอยู่อันมีสีสัน สั่งสมต่อเนื่องมาแต่อดีตจนปัจจุบัน เป็นพลวัตตามยุคสมัยที่ทำให้บ้านเมืองหนึ่งมีด้านที่งดงามไม่เสื่อมคลาย อย่างน่าทำความรู้จักเพื่อตระหนักในคุณค่าความหมายที่กระจายอยู่ตามท้องถิ่นต่างๆ ในบ้านเมืองของเรา
…
90s เสน่ห์แอนะล็อกผสมดิจิทัล
ใครก็บอกว่า 90s คือยุคที่มีเสน่ห์ น่าจดจำ
ข้าวของที่สะสมมาจากยุคนั้นล้วนมีคุณค่าและมูลค่า
ยุคที่ว่านับตั้งแต่ ค.ศ.1990-1999 (ปี 2533-2542) วัยรุ่นที่เติบโตในสังคมยุคเปลี่ยนผ่านนี้จึงเป็นกลุ่มที่เกิดในช่วง 80s แล้วเติบโตเป็นวัยรุ่นช่วงที่สังคมมีพัฒนาการความหลากหลายทางศิลปะ มีการเปลี่ยนแปลงด้านเทคโนโลยี วิถีชีวิต และวัฒนธรรมต่างๆ เป็นยุคคาบเกี่ยวระหว่างแอนะล็อกกับดิจิทัล ที่ทุกสิ่งทุกอย่างยังไม่ได้เชื่อมโยงถึงกันอย่างรวดเร็วเหมือนทุกวันนี้ การรอคอยและคำมั่นสัญญาจึงสำคัญพอๆ กับการใช้ชีวิตแปลกใหม่อย่างมีชีวิตชีวาในสังคมที่เปิดกว้างให้ผู้คนแสดงความคิดความสามารถเต็มที่
ในที่นี้ สารคดี จะนำทางย้อนสู่ภาพสังคมไทยของคนเมือง (กรุงเทพฯ และปริมณฑล) เป็นหลัก เพื่อให้เห็นอัตลักษณ์และความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยอย่างชัดเจน ฉายภาพความรุ่งเรืองของสิ่งบันเทิงและนวัตกรรมเปลี่ยนโลกต่างๆ ที่เป็นบันทึกทรงจำและยังส่งอิทธิพลถึงการสร้างสรรค์สิ่งใหม่ๆ ของคนยุคปัจจุบันที่อาจจะได้รับการส่งต่อ-พูดถึงตลอดไป
นั่นอาจเป็นคำตอบว่าทำไมสรรพสิ่งในยุคนั้นจึงมีคุณค่าและมูลค่ามหาศาลในยุคนี้
…
Feroci in Siam
จากช่างปั้นหนุ่มชาวอิตาลี ผู้เดินทางไกลข้ามโลกมายังราชอาณาจักรตะวันออก สู่คำยกย่องในฐานะ “บิดาแห่งศิลปะร่วมสมัยในประเทศไทย” และ “ผู้ก่อตั้งมหาวิทยาลัยศิลปากร” ศาสตราจารย์ศิลป์ พีระศรี (ปี 2435-2505) หรือชื่อเดิมคือ คอร์ราโด เฟโรชี (Corrado Feroci) ได้ร่วมรับรู้การเปลี่ยนผ่านครั้งสำคัญของสยาม ตั้งแต่ยุคสมบูรณาญาสิทธิราชย์สู่ระบอบประชาธิปไตย จากศิลปะเพื่อราชสำนักสู่การศึกษาศิลปะสำหรับสาธารณชน จากช่างปั้นชาวอิตาลีสู่ข้าราชการสัญชาติชาวไทย ไม่เพียงแต่เท่านั้น ตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมา ความรับรู้ที่สังคมไทยมีต่อนาม “ศิลป์ พีระศรี” ก็มิได้ตายตัวหยุดนิ่ง ทุกสิ่งเกิดขึ้นท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงอันน่าตื่นตาตื่นใจ
บทความชิ้นนี้ของ สารคดี ย่อมถือเป็นวาระสืบเนื่อง นับแต่โอกาส 130 ปีชาตกาล (ปี 2565) ก่อนจะก้าวเข้าสู่ 1 ศตวรรษ หรือ 100 ปีแห่งการเดินทางสู่สยาม (ปี 2567) ของเขา
…
Sanctuary of Truth
คุณเล็ก วิริยะพันธุ์ (ปี 2457-2543) เป็นผู้รักความรู้ รักการศึกษาค้นคว้า โดยเฉพาะเรื่องปรัชญา ศาสนา และศิลปวัฒนธรรม ด้วยตระหนักว่าพ้นไปจากเรื่องของครอบครัวและอาชีพการงานแล้ว ชีวิตของคนคนหนึ่งยังมีพันธกิจที่ต้องกระทำเพื่อบ้านเกิดเมืองนอนและเพื่อเพื่อนมนุษย์ร่วมโลก จึงเป็นจุดกำเนิดของเมืองโบราณ ที่อำเภอเมืองสมุทรปราการ จังหวัดสมุทรปราการ ในปี 2506 จากนั้นในปี 2524 คุณเล็กได้ริเริ่มโครงการวัฒนธรรมสถานแห่งใหม่ ณ ชายทะเลแหลมราชเวช อำเภอบางละมุง จังหวัดชลบุรี อันจะเป็นที่รู้จักกันในเวลาต่อมาว่าปราสาทสัจธรรม
ผู้ที่มีโอกาสไปเยือนจะได้ตระหนักถึงความใฝ่ฝันของคุณเล็กที่แสดงออกผ่านสถาปัตยกรรมไม้ขนาดใหญ่ที่สุดแห่งหนึ่งของเมืองไทย และยังจะได้ตื่นตาตื่นใจกับฝีมือการแกะสลักไม้ของช่างร่วมสมัย ชนิดไม่ให้หลงเหลือที่ว่าง อันเป็นสิ่งที่อยู่นอกเหนือคำบรรยายใดๆ นอกจาก “อัศจรรย์”
…
ผีพื้นบ้าน วิญญาณ ความเชื่อ
ขึ้นชื่อว่าผีแทบทุกคนก็กลัว แต่ก็อยากจะรู้จะฟัง ไปจนถึงเรียนรู้ที่อยู่ร่วม ซึ่งแสดงออกผ่านการบนบาน บวงสรวง บูชาด้วยความปรารถนาจะให้ปวงผีพอใจ ไม่ทำอันตราย กระทั่งให้ผลด้านบวกแก่คน เป็นเช่นนี้มาแต่โบราณกาล จนถึงยุคสมัยที่โลกมีสารพัดเทคโนโลยี ความคลุมเครือลี้ลับค่อยๆ สิ้นสลาย แทบทุกสิ่งมีคำอธิบายด้วยตรรกะทางวิทยาศาสตร์ แต่ความเชื่อเรื่องผี วิญญาณ ยังมีอยู่ในหมู่ผู้คนแทบทุกวัฒนธรรม เป็นโลกคู่ขนานระหว่างโลกจริงที่รู้เห็นสัมผัสได้ กับโลกอีกใบที่วิทยาศาสตร์ยังพิสูจน์ไม่ได้ แต่ไม่มีใครปฏิเสธได้เบ็ดเสร็จเด็ดขาดว่าไม่มีอยู่จริง
ผีพื้นบ้าน วิญญาณ ความเชื่อ จึงยังเป็นสิ่งที่น่าค้นหาเพื่อทำความเข้าใจผ่านมิติทางสังคมวิทยา มานุษยวิทยา ในเขตแดนที่หลักวิทยาศาสตร์ยังพิสูจน์ไม่ได้
…
Say Cheese!
จากอาหารต่างชาติรสไม่คุ้นลิ้น มาถึงเดี๋ยวนี้ คนรุ่นใหม่คงคุ้นเคยกันดีกับสิ่งที่เรียกว่า “ชีส” ไม่ว่าจะเป็นบนหน้าพิซซ่า ในขนมปัง จิ้มเฟรนช์ฟราย หรือกระทั่งในไลน์อาหารร้านสุกี้-ชาบู หากแต่ “ชีส” ที่ว่ามานี้ยังมิใช่ทั้งหมดของ “เนยแข็ง” และตรงข้ามกับที่หลายคนนึก ชีสจำนวนมากที่กินกันในเมืองไทยปัจจุบันไม่ใช่สินค้า “นำเข้า” อีกต่อไป ยิ่งไปกว่านั้น“ชีส” ที่ผลิตในเมืองไทยจำนวนไม่น้อยยังมีคุณภาพและรสชาติดีเยี่ยมเทียบเท่ากับต้นแบบในโลกตะวันตก
บทความเรื่องนี้จะพาไปรู้จักกับผู้ผลิต “ชีส” รายย่อยที่มีกระจายอยู่ทั่วประเทศ ตั้งแต่เหนือจดใต้ ไปร่วมชมและชิม “เนยแข็ง” สารพันรสชาติ สารพัดหน้าตา น่าทึ่งว่ามิได้มีแต่เนยแข็งชื่อฝรั่งเศสหรืออิตาลี หากแต่หลายรายยังผลิตชีสรสใหม่ รสไทยๆ อันมีบุคลิกเฉพาะตัว สะท้อนความหลากหลายของท้องถิ่นได้ไม่แพ้การแปรรูปอาหารชนิดใดๆ
…
50 ปี 14 ตุลาฯ และคนที่ถูกลืม
คล้ายเป็นธรรมเนียม ที่ชัยชนะของนักเรียน นักศึกษา ประชาชน เมื่อปี 2516 จะได้รับการนำมาทบทวน ศึกษา สืบค้น ทุก 5, 10 หรือ 15 ปี
พูดกันตามจริง เรื่องเล่าของเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 2516 ถูกเล่ามาจนเรียกเป็นภาษาพูดได้ว่า “พรุน” แล้ว
จนเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา กาลเวลาก็บอกเราว่าเรื่องนี้มีเหลี่ยมมุมมากกว่าที่เราคาดคิด
สารคดี ทบทวนประวัติศาสตร์มหาชนอีกครั้งกับเรื่อง “คนที่ถูกลืม”
เพราะ 14 ตุลาฯ ยังคงเป็นเหตุการณ์ที่มีเหลี่ยมมุมให้ศึกษาอีกมาก
…
“มิตร ชัยบัญชา” ดาวค้างฟ้า ดาราในใจคนตลอดกาล
“มิตร ชัยบัญชา” เป็นหนึ่งในคนไทยที่ยังอยู่ในใจคนยุคนี้มากที่สุด เป็นต้นแบบดาราชายในอุดมคติ หน้าตาหล่อเหลา รูปร่างสมาร์ต เป็นนักแสดงที่ประสบความสำเร็จในโลกภาพยนตร์ เป็นที่รักของมหาชนคนดูหนัง และเป็นที่กล่าวขานอาลัยแม้ในวันที่เขาจากโลกไป งานศพเขามีคนแห่กันมาร่วมอย่างมืดฟ้ามัวดินมากเป็นประวัติการณ์
ในช่วงเวลา 36 ปีแห่งชีวิต เขาเป็นอย่างไร อยู่อย่างไร ทำอะไรไว้บ้าง จึงเป็นเรื่องที่น่าศึกษาย้อนรอยทาง
ตัวตนของเขาคงไม่ใช่แค่ต้นแบบของพระเอกในอุดมคติ แต่ยังอาจเป็นต้นแบบชีวิตให้กับทุกคนในแง่การบากบั่นสู้ชีวิต จาก “เด็กชายบุญทิ้ง” จนถึง “พันจ่าอากาศโท พิเชษฐ์ พุ่มเหม” ฝึกฝนตนเองอย่างจริงจังหนักหน่วง และทุ่มเทให้กับงานที่รักจนเป็น “มิตร ชัยบัญชา” ที่คนยังคงจดจำ แม้ร่างจะลาลับไปเกินครึ่งศตวรรษแล้ว
…
Climate Emergency นับถอยหลัง…เมืองจมน้ำ
กรุงเทพมหานครเมืองหลวงที่มีประชากรอาศัยอยู่กว่า 10 ล้านคน ถูกจัดให้เป็นอันดับ 1 ของเมืองน่าทำงานและพักผ่อนที่สุดในโลก…กำลังจะจมน้ำ
ยิ่งอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกเพิ่มขึ้น ระดับน้ำทะเลก็จะสูงขึ้น
climate change จะทำให้หลายเมืองโดยเฉพาะเมืองใกล้พื้นที่ชายฝั่งในแถบอาเซียนและประเทศใกล้เคียง ไม่ว่าจะเป็นหมู่เกาะมัลดีฟส์ ฟิจิ ซีเชลล์ หรือแม้แต่สิงคโปร์ มีความเสี่ยงถูกน้ำทะเลเข้าท่วม ไม่ว่ามนุษย์จะหามาตรการควบคุมการปล่อยค่าคาร์บอนแค่ไหนก็ตาม สุดท้ายระดับน้ำทะเลจะยังคงเพิ่มสูงขึ้น
ขณะที่ปัจจุบันมีประชากรที่ประสบกับภาวะ น้ำท่วมเนื่องจากคลื่นซัดชายฝั่งปีละ 46 ล้านคน ประชากรที่จะเสี่ยงต่อการเพิ่มสูงขึ้นของระดับน้ำทะเล 50เซนติเมตร จะสูงเป็นสองเท่า (92 ล้านคนต่อปี) และจะสูงเกือบสามเท่า (118 ล้านคนต่อปี) ถ้าระดับน้ำทะเลสูงขึ้น 1 เมตร
คาดว่าอีก 30 ปีข้างหน้า ในปี 2595 กรุงเทพฯ และเมืองใกล้ชายฝั่งในเอเชียอีกหลายแห่งมีความเสี่ยงจะจมน้ำ ด้วยลักษณะทางภูมิศาสตร์ของกรุงเทพฯ เป็นพื้นที่ราบลุ่ม และเป็นเมืองหลวงที่สูงกว่าระดับน้ำทะเลเฉลี่ยเพียง 1.5 เมตรเท่านั้น
climate change ยังทำให้ฝนตกหนักและรุนแรงด้วยปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยที่เทลงมาสูงขึ้นกว่าในอดีตหลายเท่า และคาดว่าภายในปี 2573 มากกว่า 96 เปอร์เซ็นต์ของพื้นที่กรุงเทพฯ อาจถูกน้ำท่วมจากอุทกภัย ประกอบกับพื้นที่พักอาศัยและพื้นที่เชิงพาณิชย์ที่มีความหนาแน่นสูงใจกลางเมือง ยังไม่นับสภาพน้ำทะเลเป็นกรด ทำลายวงจรระบบนิเวศใต้ท้องทะเล และภัยพิบัติอื่นๆ อย่างโรคอุบัติใหม่ที่อาจร้ายแรงกว่าโควิด
เราจะเตรียมพร้อมรับมือกับวิกฤตที่จะมาถึงอย่างไร?
…
8 ชนเผ่า ความหลากหลายของชาติพันธุ์ในอีสาน
เวลาพูดถึงชนเผ่า เรามักนึกภาพไปว่ามีแต่ในภาคเหนือ แต่ตามความเป็นจริงอีสานก็เป็นถิ่นแห่งความหลากหลายทางชาติพันธุ์ไม่แพ้กัน เฉพาะในแถบเทือกเขาภูพานถึงริมฝั่งโขงมีไม่น้อยกว่าแปดกลุ่มชาติพันธุ์ ตั้งถิ่นฐานอยู่ตามท้องถิ่นของตน แต่ในช่วงหลังด้วยสภาพสังคม การเมืองการปกครอง และยุคสมัย ได้หลอมรวมสร้างความผสมกลมกลืน จนอาจมองเห็นอัตลักษณ์ได้ยากหากมองโดยผิวเผิน ทว่าในหมู่คนพื้นเมืองอีสานแต่ละกลุ่มก็ยังคงดำรงวิถีแห่งเผ่าชนไว้ในภาษา อาหาร การแต่งกาย ความเชื่อ ซึ่งถือเป็นเนื้อหาที่เคลื่อนไหวอยู่ในวิถีชีวิต รวมทั้งองค์ความรู้ที่อยู่ในเอกสารลายลักษณ์อักษร ซึ่งสะท้อนและเป็นบทบันทึกความหลากหลายของกลุ่มชนคนเล็กคนน้อยที่ประกอบขึ้นเป็นประชาชาติกลุ่มใหญ่ในภาพรวม
…
(แม่น้ำ) เจ้าพระยา
แม้จะไม่ใช่แม่น้ำสายที่ยาวที่สุดในอุษาคเนย์ แต่แม่น้ำสายนี้ก็ผูกพันกับคนไทยมากที่สุด
เจ้าพระยาเป็นมากกว่าแม่น้ำ ในทางประวัติศาสตร์สายน้ำสายนี้ให้กำเนิดอารยธรรม อาณาจักร และ ฯลฯ มากมาย ในบริเวณที่เราเรียกกันว่าสุวรรณภูมิ มาจนถึงคนรุ่นปัจจุบัน
สารคดี จะย้อนทวนกำเนิดของ “เจ้าพระยา” ย้อนกลับไปในกระแสประวัติศาสตร์ จับชีพจรของแม่น้ำสายที่เป็นหัวใจของแผ่นดินสยาม ค้นหาจังหวะชีวิตที่อยู่รายรอบของแม่น้ำสายนี้ รวมไปถึงตรวจสุขภาพของแม่น้ำสายนี้ ว่าในปี 2566 แม่น้ำเจ้าพระยายังสบายดีหรือไม
90 ปี กบฏบวรเดช
“ครั้งแรก” ของขบวนการต่อต้านการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นระบอบรัฐธรรมนูญ ซึ่งเกิดขึ้นภายหลังเหตุการณ์ 2475 เพียงปีเดียว
ฝ่ายอนุรักษนิยม (นักประวัติศาสตร์เรียกว่า “คณะเจ้า”) อธิบายเหตุการณ์นี้ว่า เป็นการต่อสู้กับฝ่ายคณะราษฎรที่ปกครองไปในทางอำนาจนิยม
ในขณะที่ฝ่ายเสรีนิยมอธิบายว่านี่เป็นการ “โต้อภิวัฒน์ 2475” ครั้งแรกหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง
ส่วนนักประวัติศาสตร์มองว่านี่เป็น “จุดเปลี่ยน” แรกในความสัมพันธ์ขององค์กรทางการเมืองที่ก่อตั้งขึ้นตามระบอบรัฐธรรมนูญ ซึ่งส่งผลยาวนานมาจนถึงทุกวันนี้ และเหตุการณ์นี้ยังถูกนำมาตีความใหม่อีกครั้งในวิกฤตการเมืองไทยยุคปัจจุบัน
เนื่องในโอกาสครบ 90 ปีของเหตุการณ์ และครบรอบ 91 ปีประชาธิปไตยไทย
สารคดี จะพาท่านผู้อ่านกลับไปทบทวนเหตุการณ์ที่เรียกว่า “กบฏบวรเดช” อีกครั้ง
่
