ลำดับต่อจากนี้ไป ขอนำ “โคลงภาพฤๅษีดัดตน” พร้อมกับภาพดิจิตัลอาร์ตฤๅษีดัดตนชุดใหม่ จากหนังสือ “ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน” (สำนักพิมพ์เมืองโบราณ ๒๕๖๔) มาเผยแพร่ ไปจนครบตามจำนวนที่มีทั้งหมด โดยได้มีเนื้อหามากขึ้นกว่าในหน้ากระดาษของหนังสืออันมีเนื้อที่จำกัด รวมถึงจะได้อธิบายขยายความและเพิ่มเติมข้อมูลบางประการที่เพิ่งค้นพบภายหลังไว้ ณ ที่นี้ด้วย
โคลงสามบทแรกเป็นส่วนของ “บานแพนก” (คำนำ) เริ่มด้วยการไหว้ครู และเท้าความถึงประวัติการสร้างรูปฤๅษีดัดตนที่วัดพระเชตุพนฯ
๏ ถวายหัตถ์ทัศนัขน้อม อภิวันท์ ไตรรัตน์ขจัดส่ำสรรพ์ โทษแท้ จักเริ่มจักรำพรรณ แผนดัด ตนนา นักสิทธิ์ประดิษฐ์ท่าแก้ โรคร้ายห่างหายฯ
(ถอดความ) สิบนิ้วขอยกขึ้นประนมมือถวายสักการะพระรัตนตรัย เพื่อขจัดสิ่งอันเป็นโทษภัยทั้งหลาย แล้วจะได้เริ่มกล่าวถึงแบบแผนการดัดตนของเหล่าฤๅษี ผู้คิดค้นท่าทางต่างๆ ขึ้น เพื่อบำบัดโรคร้าย
๏ ลุจุลศักราชพ้น พันมี เศษเฮย ร้อยกับเก้าสิบแปดปี วอกตั้ง นักษัตรอัฐศกรวี วารกติก มาศแฮ สุกรปักษ์ห้าคํ่าครั้ง เมื่อไท้บรรหารฯ
(ถอดความ)ถึงปีจุลศักราช ๑๑๙๘ (คือ พัน+ร้อย+เก้าสิบแปด ตรงกับปี ๒๓๗๙)ปีวอกอัฐศก (อัฐศก คือปีที่จุลศักราชลงท้ายด้วยเลข ๘) เดือน ๑๒ (กัตติกมาส ดวงจันทร์อยู่ในฤกษ์กัตติกา) ขึ้น ๕ ค่ำ (สุกรปักษ์/ศุกลปักษ์ คือข้างขึ้น)(พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว) ทรงมีพระบรมราชโองการ
๏ ให้พระประยุรราชผู้ เป็นกรม หมื่นแฮ ณรงค์หริรักษ์รดม ช่างใช้ สังกสีดิบุกผสม หล่อรูป นักสิทธิ์แปดสิบให้ เทอดถ้าดัดตน ฯ
(ถอดความ) ให้พระประยูรญาติ คือกรมหมื่นณรงหริรักษ์ เกณฑ์ช่าง ใช้สังกะสีผสมกับดีบุก หล่อรูปฤๅษีดัดตน ๘๐ ท่า
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหมื่นณรงค์หริรักษ์ (พระราชโอรสในรัชกาลที่ ๑ พระนามเดิมพระองค์เจ้าดวงจักร ๒๓๓๕–๒๓๘๙ ต้นราชสกุลดวงจักร) ทรงกำกับราชการกรมช่างหล่อ และเป็นแม่กองเกณฑ์ช่างมาหล่อรูปฤๅษี ด้วยสังกะสีผสมกับดีบุก หรือที่ศัพท์ช่างไทยเรียกว่า “ชิน” แสดงท่าดัดตนทั้ง ๘๐ ท่า
…
บทความชุด “ตามรอยฤาษีดัดตน” มีต้นทางจากหนังสือ ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน โดยตัดทอนและปรับเนื้อหาใหม่ให้เหมาะกับการเผยแพร่ในสื่อออนไลน์ รวมถึงเสริมบางประเด็นที่มีข้อมูลใหม่ หรือข้อคิดเห็นเพิ่มเติมภายหลังจากที่หนังสือตีพิมพ์แล้ว
ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน
รางวัลชมเชย กลุ่มหนังสือสวยงาม จากการประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)
เรื่อง : ศรัณย์ ทองปาน / จิตรกรรมดิจิตัล : สุทธิชัย ฤทธิ์จตุพรชัย
สำนักพิมพ์เมืองโบราณ ๒๕๖๔
ปกแข็ง ๑๘๔ หน้า ๖๙๐ บาท
จากต้นฉบับลายเส้นฝีมือชั้นครูสมัยรัชกาลที่ ๓ อายุเกือบสองศตวรรษ คลี่คลายด้วยเทคโนโลยีดิจิตัล สอดประสานกับฝีมือศิลปินร่วมสมัย ก่อกำเนิดเป็นภาพจิตรกรรมไทยฤๅษีดัดตนชุดใหม่ที่งามวิจิตรทั้ง ๘๐ ท่า รวบรวมไว้อย่างครบครันในรูปเล่มหนังสือปกแข็ง ฤๅษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชนโดยสำนักพิมพ์เมืองโบราณ ตีพิมพ์คู่กับคำโคลงประจำภาพสำนวนดั้งเดิม และการถอดความเป็นภาษาปัจจุบัน พร้อมบทนำเสนอการศึกษาประวัติศาสตร์และความสืบเนื่องขององค์ความรู้ อันนับเนื่องเป็นหนึ่งใน “มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ”
สั่งซื้อหนังสือ
