ค ว า ม ป ร ะ ส ง ค์ ก า ร ส ร้ า
ง เ มื อ ง โ บ ร า ณ โบราณ
คือเมืองในอดีต
อดีตคือช่วงเวลาที่ผ่านไป
ช่วงเวลาที่ผ่านไปย่อมต้องมี
ช่วงเวลาที่ติดตามมา
ความแตกต่างอยู่ที่ ถึงก่อน
ถึงหลัง เท่านั้น เช่นเดียวกับ
พระอาทิตย์ พระจันทร์
ต่างผลัดกันให้แสงสว่าง เกิดวัน
เดือน ปี ปรากฏการณ์ทั้งหลาย
ย่อมไม่มี
จุดเริ่มต้นให้เห็นได้เป็นวัฏฏ
ที่หมุนเวียน
เหตุวันนี้ย่อมสืบเนื่องมาจากเมื่อวานนี้
การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในวันพรุ่งนี้
ย่อมมาจากวันนี้
ฉะนั้นเรื่องของอดีต
คนปัจจุบันจำเป็นจะต้องรู้
หากเราไม่รู้จักอดีต
ก็เหมือนเดินเรือในท้องทะเล
โดยปราศจากเข็มทิศ และหางเสือ
ผลที่จะเกิดขึ้นกับเรือลำนั้น
เป็นที่น่าวิตกกังวลเป็นอย่างยิ่ง
อนึ่ง ความเสียหายนั้น
เนื่องมาจาก ความไม่รู้
แต่ไม่รู้จริงเสียหายมากกว่า
ยิ่งไม่รู้จริงแล้วทำเป็นรู้
ผลที่สุดคือหายนะ
โบราณและปัจจุบัน
ความสำเร็จกับความล้มเหลว
ตกอยู่ในห้วงแห่งสาเหตุนี้มากต่อมาก
การที่จะรู้จริงนั้น ต้องมาจาก
ความยากลำบาก จะต้องเผชิญกับ
อุปสรรคนานาประการ
โลกปัจจุบันนี้ แคบลงทุกวัน
เรื่องเล็ก ๆ เรื่องหนึ่ง
ที่เกิดขึ้นในมุมเล็ก ๆ
มุมหนึ่งของโลก
สามารถกระทบกระเทือนถึงทุกแห่งในโลกได้
ด้วยเหตุนี้
ข้าพเจ้าจึงหวั่นวิตกว่า
ความเปลี่ยนแปลงของ
สังคมระบบใหม่ เกิดขึ้นจาก
ความบีบคั้นของสิ่งแวดล้อมทางวัตถุ
ประกอบกับ ปัจจุบันนี้
วัฒนธรรมประเพณีตะวันออกกับตะวันตก
กำลังเผชิญหน้ากันอย่างรุนแรง
และคงจะร้ายแรงยิ่งขึ้น
ผู้ที่มีสติปัญญา
หรือบัณฑิตทั้งหลาย
จะต้องเพ่งเล็งในกรณีนี้เป็นพิเศษ
แม้แต่พวกที่
ถือคัมภีร์ของตนเป็นสรณะนับเป็นศตวรรษมาแล้วก็ตาม
ต้องละทิ้งทิฐิของตน
หันมาพิจารณากับสิ่งที่
เขาเคยคิดว่าเป็นปรปักษ์
ข้าพเจ้าเชื่อว่า
ศีลธรรมของพลโลกปัจจุบันนี้
เสื่อมลง ในขณะเดียวกัน
ข้าพเจ้าก็ไม่ปฏิเสธว่า
วิทยาศาสตร์เจริญมีคุณค่าที่
ปรากฏแก่มวลมนุษย์
ไม่มียุคไหนเทียบเท่า
แต่ชาวตะวันออกเราเชื่อว่า
วิทยาศาสตร์สามารถให้ความรู้แก่มนุษย์ได้
แต่ไม่สามารถที่จะ
ยกระดับจิตของมนุษย์
ให้สูงขึ้นได้ มีแต่ทำให้ผู้คน
นับถือลัทธิวัตถุนิยม
มุ่งแต่ความสุขในทางโลก
สิ่งต่าง ๆ ในจักรวาลนี้
เกิดขึ้นด้วย
ความเหมาะสมของธรรมชาติ
และความสำเร็จของ
สิ่งใดสิ่งหนึ่ง
จะต้องขึ้นอยู่กับ
ตำแหน่งที่เหมาะสมหนึ่ง
จุดศูนย์กลางที่พอดีหนึ่ง
เวลาที่ถูกต้องหนึ่ง
ตำแหน่งที่เหมาะสมนั้น
หมายถึง
ตำแหน่งที่ต้องอยู่อย่างพอเหมาะพอดี
จุดศูนย์กลางนั้นหมายถึง
ความเจริญอยู่ในกฎเกณฑ์
เวลาที่ถูกต้องนั้นหมายถึง
สิ่งแวดล้อมที่ต้องการในขณะนั้น
หากสวรรค์ต้องการให้สิ่งหนึ่งสิ่งใด
คงเหลืออยู่
ย่อมไม่ให้เจริญเกินขอบเขตของความเจริญ
นี้คือบ่อเกิดของ
ความสมดุลตามกฎแห่งธรรมชาติ
ความเหมาะสมและดีงามของสิ่งใด ๆ
ไม่มีขอบเขตแห่งความเก่าแก่
พิสูจน์จาก จิตรกรรม ประติมากรรม
และสถาปัตยกรรมที่วิจิตรงดงาม
เป็นมรดกของมนุษยชาติ
ที่บรรพบุรุษมอบไว้ให้แก่เรา
เป็นเวลานานแสนนาน
มีคุณค่าอย่างยิ่ง
ที่ไม่ได้เสื่อมโทรมแม้แต่น้อย
ศิลปะไม่มีลัทธิ ศาสนา
และกาลเวลา ศิลปะเท่านั้น
ที่หล่อเลี้ยงจิตใจมนุษย์มา
ตราบเท่าทุกวันนี้ เหตุไฉน
ประเพณีวัฒนธรรม
ที่บรรพบุรุษมอบไว้ให้แก่เรา
จึงถูกทอดทิ้งบ้าง ทำลายบ้าง
ทั้ง ๆ ที่ วัฒนธรรมประเพณีนั้น
เหมาะสมกับ สังคมมนุษย์
และสิ่งแวดล้อมของเรา
โดยเหตุนี้
ข้าพเจ้าจึงอยากให้มนุษย์ร่วมโลก
รู้จักประเพณี
และวัฒนธรรมของเรา
เพราะเชื่อว่า
จะเป็นประโยชน์แก่มวลมนุษย์
อย่างน้อยก็เป็น เครื่องเตือนใจ
ของผู้ที่กำลังหลงทางในสังคมปัจจุบัน
นี่คือจุดประสงค์ของข้าพเจ้า
ที่สร้าง "เมืองโบราณ" ขึ้น
หวังเพื่อแก้ไขสิ่งเลวร้าย
ที่มีอยู่ในสังคมปัจจุบัน
แต่ปัญหายิ่งใหญ่
จะสัมฤทธิ์ผลได้อย่างไร
ใครจะเป็นผู้แก้ไข
คำตอบของข้าพเจ้าคือ
ไม่ใช่บุคคลใดบุคคลหนึ่ง
ต้องทุก ๆ คน
ไม่ใช่เรื่องราวของเช้าเย็นวันหนึ่ง
จะต้องเป็นเดือน เป็นปี
เป็นศตวรรษ
เสมือนที่โบราณกล่าวไว้ว่า
หากจะสร้างภูเขาหนึ่งภูเขา
ดินก้อนหนึ่งมีคุณค่าของดินก้อนหนึ่ง
เปรียบเสมือนคนเดินทางก้าวหนึ่ง
ย่อมมีคุณค่าของก้าวหนึ่ง
ภูเขาที่สำเร็จ
ต้องอาศัยคุณค่าของ หินก้อนแรก
ระยะทางที่เราเดินสำเร็จ
ต้องอาศัยคุณค่าของก้าวแรก
หากคติของข้าพเจ้า
ไม่สอดคล้องกับ คนที่ยึดถือว่า
สังคมปัจจุบันนี้ถูกต้อง
และยึดถือไว้ปฏิบัติให้ก้าวหน้าต่อไป
ข้าพเจ้าใคร่ขอวอนให้ท่านเหล่านั้น
ตั้งอยู่ในความเที่ยงธรรม
จงพยายามหาสิ่งที่ดี
จากสิ่งที่เราเกลียด
หาสิ่งที่เลวร้าย
จากสิ่งที่เรารัก
เพื่อนำมาประกอบการวินิจฉัย
กับวัฒนธรรมประเพณี ของโบราณไทย
ว่ามีคุณค่า
สมเจตนารมณ์ของข้าพเจ้าหรือไม่
จะได้ผลประการใด
แล้วแต่สวรรค์ จะทรงโปรด

|