Page 51 - Skd 365-2558-07
P. 51
051
๘
๗ ๙ ๑๐
มนุษย์แมงมุมที่ว่านี้ไม่ใช่ “สไปเดอร์แมน” ฮีโร่ในภาพยนตร์ดัง ถา้ เขา้ มาในรศั มมี นั จะกนิ หมด ทเ่ี ราตอ้ งศกึ ษาบงึ้ เพราะพน้ื ทอี่ ยอู่ าศยั
แต่เป็นมนุษย์ส�ำรวจแมงมุมธรรมดาคนหน่ึง เขาคือ “น้าหมู” ชวลิต ของมนั ถกู บกุ รกุ และทสี่ ำ� คญั มกี ารใชส้ ารเคมมี าก กวา่ เราจะเหน็ บง้ึ
สง่ แสงโชต ิ ...จากนกั เลย้ี งแมงมมุ นกั คา้ แมงมมุ และกา้ วเขา้ สแู่ วดวง ตวั โตขนาดนใี้ ชเ้ วลา ๔-๕ ปนี ะครบั ไมง่ า่ ยเลย บงึ้ ไขท่ ลี ะ ๑๐๐ กวา่
วชิ าการ อาจมหี ลายคนคดิ วา่ เปน็ การใชโ้ อกาสเขา้ ถงึ แหลง่ ทรพั ยากร ถึง ๓๐๐ ฟองเท่าท่ีผมเคยเจอ แต่กว่าจะโตรอดมาได้สักกี่ตัว บึ้ง
หรือเปล่า ไม่มีใครทราบได้... “ผมไม่ได้จบปริญญาด้านชีววิทยา ตัวเล็กๆ เป็นอาหารของสัตว์อื่นได้ง่ายเช่นกัน คนไทยก็กินบ้ึง จับ
ไมไ่ ดจ้ บสตั ววทิ ยา ไมไ่ ดจ้ บอะไรทเี่ กยี่ วขอ้ งกบั พชื หรอื สตั วเ์ ลยแมแ้ ต่ มาย่างแล้วต�ำน้�ำพริก ผมเคยกิน อร่อยมาก รสชาติเหมือนกุ้งเลย
นอ้ ย... ชวี วทิ ยาเปน็ สง่ิ ทผี่ มชอบมาตง้ั แตเ่ ดก็ แลว้ ทำ� ไมผมไมเ่ รยี น ? ทางอสี านจะกนิ กนั เปน็ ปรกต”ิ นเ่ี ปน็ เพยี งบางสว่ นจากการพดู คยุ กบั
ค�ำถามนั้นผมตอบได้ แต่มันจะส�ำคัญอะไรในเม่ือผมกลับไปแก้ไข นา้ หมเู รือ่ งบ้งึ และแมงมมุ
ไม่ได้” นา้ หมบู อกเล่าภมู ิหลังบางส่วนกอ่ นเราจะนง่ั คุยกนั
ปัจจุบันน้าหมูร่วมงานและตีพิมพ์งานวิจัยกับศูนย์เช่ียวชาญ
คุยกบั น้าหมู เฉพาะทางด้านกีฏวิทยา : ชีววิทยาของผึ้ง ความหลากหลายทาง
ชีวภาพของแมลงและไร ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์
“แมงมมุ ในเมอื งไทยมกี ารศกึ ษาวจิ ยั นอ้ ยมากครบั เทา่ ทผ่ี มทราบ จฬุ าลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั มภี ารกจิ สำ� รวจและคน้ หาแมงมมุ ชนดิ ใหม่
ก�ำลังศึกษาวิจัยในระดับปริญญาโทถึงปริญญาเอกตอนน้ีมีหกคน โดยเฉพาะกลุ่มแมงมุมโบราณ (mygalomorph) ก่อต้ังเว็บไซต์
ซ่ึงอยู่ในแวดวงวิชาการ นอกนั้นผมไม่แน่ใจ งานวิจัยจะเป็นเร่ือง www.spiderplanet.net รวบรวมข้อมูลแมงมุม โดยหวังว่าจะสร้าง
แมงมุมกับระบบนิเวศในนาข้าว การส�ำรวจความหลากหลายของ แรงบันดาลใจและความเข้าใจแมงมุมมากข้ึน และด�ำเนินโครงการ
แมงมุมในประเทศไทย และท่ีท�ำเรื่องบึ้ง หรือทารันทูลาไทยก็คือ “มอบกลอ้ งใหน้ อ้ ง สอ่ งอนาคต” แกโ่ รงเรยี นในตา่ งจงั หวดั เพอื่ สรา้ ง
คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ ซ่ึงผมมีส่วนกระตุ้นน้องๆ ให้ท�ำวิจัยเรื่อง เสรมิ การเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตรแ์ ละปลกู ฝงั ใหเ้ ดก็ ๆ และเยาวชนตระหนกั
บ้ึงของไทย” น้าหมูเล่าถึงภาพรวมสถานการณ์การศึกษาแมงมุม ถึงการอนุรักษ์แมงมุมและระบบนิเวศของเรา ว่าแล้วต้องหาโอกาส
และบ้งึ ของไทย ไปส�ำรวจแมงมมุ กบั นา้ หมูให้ได้อีกสกั ครง้ั
ทารนั ทลู าเปน็ สตั วเ์ ลยี้ งประเภทแปลก มคี นชอบนำ� มาไตต่ ามตวั ๑ Monocentropus balfouri บลั โฟร ี ทารนั ทลู าจากเกาะโซโคตรา
ตามมือ น้าหมูคิดเห็นอย่างไร ? “ผมจะบอกว่าไม่ควรท�ำอย่างน้ัน
จริงๆ มันก็กัดคุณได้ แต่พิษไม่ถึงตายหรอก น่ีอาจเป็นการส่งเสริม (Socotra Island) ปากอ่าวเอเดน
ให้คนแห่เล้ียงสัตว์แปลกพิเศษมากข้ึนเพราะมันเรียกร้องความสนใจ
ได้ดีส�ำหรับวัยรุ่น แต่ท่ีส�ำคัญถ้ามันหลุดไปหรือคุณปล่อยท้ิงสู่ระบบ ๒ Poecilotheria metallica เมทลั ลกิ า ทารนั ทูลาจากอินเดีย
ธรรมชาติ มันก็จะเป็นเอเลียนสปีชีส์ซ่ึงส่งผลกระทบท่ีเราคาดการณ์ ๓ นา้ หมกู บั เมทลั ลกิ า
ไม่ได้เลย นั่นเป็นเส้นบางๆ ระหว่างสิ่งเหล่าน้ี เพราะเอ็กโซติกเพ็ต ๔ Liphistius sp. แมงมุมโบราณท้องปล้อง โบราณกว่าทารันทูลา
(exotic pet) ก็น�ำเข้าอย่างถูกกฎหมายและบางชนิดเพาะพันธุ์เอง ๕ ใยแมงมุมกลุ่มทรูสไปเดอร์เหนียวมากจนสามารถห้อยกระป๋อง
ได้ด้วย ทารันทูลาจากประเทศต่างๆ มีสีสันสวยงามหลากหลาย คน
จึงอยากเล้ียงและมีไว้ครอบครอง บึ้งไทยก็มีสีสวยงาม เช่น บึ้ง พลาสติกได้
สีนำ�้ เงนิ บ้งึ สีนำ้� ตาล ผมเคยเจอบ้ึงสนี ำ�้ ตาลขนาดถงึ ๗ นว้ิ ”
๖ แมงมมุ วงศ ์ Nemesiidae เปน็ กลมุ่ mygalomorph (กลมุ่ แมงมมุ
แล้วในระบบนิเวศ “บึ้ง” มีบทบาทอย่างไรบ้าง ? “เป็นที่รู้กันดี
นะครับว่าแมงมุมเป็นนักล่าแมลง ควบคุมประชากรแมลง บ้ึงแมงมุม โบราณ)
ตัวโตก็ก�ำจัดแมลงตัวโตไงครับ อย่างต๊ักแตนปาทังกาตัวใหญ่ๆ บ้ึง
กินได้ แม้กระทั่งสัตว์เล้ือยคลานตัวเล็กๆ กิ้งก่า จิ้งจก หรืองูตัวเล็กๆ ๗ Ornithoctonus aureotibialis บึ้งแข้งทอง
๘ Chilobrachys sp. บึ้งสีน�้ำตาล
๙ Latrodectus geometricus แม่มา่ ยสีนำ้� ตาล
๑๐ Haplopelma lividum บง้ึ สีน�้ำเงนิ
July2015
