คำข้าว : เรื่อง
วายูร : ภาพประกอบ

psychoพูดถึงไซโค คุณผู้อ่านอาจนึกถึงพ่อหนุ่มโรคจิต นอร์แมน เบทส์ จากหนังเรื่อง ไซโค ก่อนเป็นคนแรก

แล้วอาจคิดต่อไปถึงรายการคำศัพท์ภาษาอังกฤษในดิกชันนารีที่มีคำว่า psych- นำหน้าอีกยาวเหยียด

psycho มาจากคำว่า psyche ในภาษากรีก หมายถึง ลมหายใจ วิญญาณ สติปัญญา ชีวิต หลักการใช้ชีวิต
ผู้รู้บางคนเชื่อมโยงความหมายของคำนี้ระหว่าง ลมหายใจ กับ วิญญาณ ไว้ว่า ลมหายใจแรกที่มนุษย์สูดเข้าไปนั้นนำพาวิญญาณเข้าไปในร่างกาย

พอมาเป็นภาษาอังกฤษเข้าแล้ว กลับมีความหมายไปในทาง ความคิดจิตใจ (mind) เสียมากกว่า   มีคนสังเกตว่าคำที่ใกล้เคียงความหมายเดิมก็เห็นจะมีแต่คำว่า psychic เท่านั้น

ในเทพปกรณัมกรีก ไซคี (Psyche) เป็นชื่อของมนุษย์สาวชาวดินที่ข้ามชนชั้นไปมีความรักกับเทพหนุ่มรูปงามนามอีรอสหรือคิวปิด  (อ่านเรื่องของอีรอส ที่มาของคำ erotic ได้ใน สารคดี ฉบับที่แล้ว)  แต่เรื่องของเธอก็อยู่ห่างจากความหมายต่าง ๆ ข้างต้น (หรือจะมีความหมายเชื่อมต่อกันอย่างไร  ใครรู้กรุณาบอกด้วยจ้ะ)

ไซคีมีชีวิตคล้ายคลึงกับนางเอกละครทีวียุคปัจจุบันอย่างยิ่ง  พิจารณาจากคุณสมบัติ ๑๐ ประการดังนี้ ๑. เป็นเจ้าหญิง  ๒. งามล้ำสามโลก  ๓. มีพี่สาวขี้อิจฉาสองคน  ๔. ใสซื่อ  ๕. แม่ผัวไม่รัก  ๖. มีเหตุพลัดพรากจากสามี  ๗. แม่ผัวกลั่นแกล้ง  ๘. ยอมทำทุกอย่างเพื่อความรัก  ๙ ได้กลับมาครองคู่กับสามีอีกครั้ง  ๑๐. แม่ผัวยอมรับเป็นสะใภ้ในที่สุด

และต่อไปเป็นเรื่องย่อ :
ความงามของไซคีที่เลื่องลือไปถึงหูของอะโฟรไดท์ (วีนัส) จนบังเกิดจิตริษยา ส่งอีรอสบุตรชายไปเป็นมือปืนแผลงศรให้ไซคีหลงรักกับคนที่หน้าตาอัปลักษณ์ที่สุดในปฐพี  ครั้นได้เห็น “เป้าหมาย” อีรอสก็กลับหลงรักเธอเสียเอง  เขาจึงสร้างปราสาทหลังงามไว้ให้ไซคี และแอบมาหาหล่อนทุกคืน โดยมีข้อแม้ไม่ให้เธอแอบดูใบหน้าของเขา  ต่อมาพี่สาวสองคนของไซคีมาเยี่ยม แล้วเกิดอิจฉาความอยู่ดีมีสุขของน้องสาว จึงยุยงให้ไซคีแอบดูหน้าสามี

เมื่อได้เห็นหน้าอีรอสเต็มตา ไซคีก็ตกตะลึงในรูปงามและเผลอทำน้ำมันตะเกียงหยดต้องกายสามี  อีรอสตกใจตื่นและจากเธอไปโดยไม่พูดอะไรสักคำเดียว

ไซคีถูกทิ้งและเสียใจ  บากหน้าไปหาอะโฟรไดท์หวังว่าจะได้พบสามี  แต่กลับถูกแม่ผัวกลั่นแกล้งให้ทำงานต่าง ๆ นานาจนแทบจะถอดใจ  แต่ในที่สุดทั้งสองก็ได้พบกันอีกครั้งด้วยความช่วยเหลือของซีอุส  ไซคีได้รับชีวิตอมตะ  คราวนี้อะโฟรไดท์ยอมรับเธอเป็นสะใภ้โดยดี

ชีวิตนางเอกแฮปปี้เอ็นดิ้งอย่างนี้ไง ท่านผู้ชมถึงชอบติดตามไม่รู้เบื่อ ไม่ว่าจะผ่านไปกี่ยุคกี่สมัยแล้วก็เถอะ