วิชาสารคดี ๑๐๑ ศาสตร์ ศิลป์ เคล็ดวิธี ว่าด้วยการเขียนสารคดี

 


wata01

สำหรับพระแท้ผู้ตั้งสัจอธิษฐานอุทิศชีวิตแด่พระรัตนตรัย แม้ในวาระสลายสรีรธาตุ ยังเป็นโอกาสที่จะให้ธรรมปัญญาเป็นครั้งสุดท้ายแก่สาธุชน

ในงานฌาปนกิจสลายสรีรธาตุหลวงพ่อปัญญานันทภิกขุ เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๕๖๐ นอกจากแสดงให้เห็นและทำตามข้อธรรมคำสอนของท่านที่เน้นความประหยัด เงียบง่าย ได้ประโยชน์ ผ่านธรรมบรรยายและพิธีกรรม พระปัญญานันทมุนี (สง่า สุภโร) เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบัน ยังนิมนต์ตัวแทนศิษยานุศิษย์มาพูดถึงหลวงพ่อสั้นๆ ด้วยประเด็นคำถามเดียวกัน ท่านเกี่ยวข้องกับหลวงพ่ออย่างไร และทำไมจึงมาร่วมงานวันนี้

ให้เวลาเท่ากันรูปละ ๕ นาที โดยเจ้าอาวาสผู้ดำเนินรายการ ตั้งสัญญาณเสียงจับเวลาไว้โดยเปิดเผย และนัดแนะกับสาธุชนคนฟังไว้ในทำนองชวนบันเทิงธรรมว่าเมื่อได้ยินเสียงสัญญาณก็ให้ช่วยกันเปล่งสาธุ นมัสการกราบลาพระที่พูดอยู่

ได้ความครึกครื้นบันเทิงในธรรม คนพูดต้องพูดโดยกระชับและได้ใจความครบ คนฟังก็ไม่ง่วงไม่เบื่อ ทั้งยังเฝ้าฟังแต่ละรูปๆ ต่อๆ กันไปอย่างจดจ่อ

แต่ละรูปมีวิธีครองใจคนฟังทีเด็ดต่างๆ กันไป ด้วยมุขตลก ด้วยการเทศน์แบบแหล่ ด้วยเพลงกลุ่มเด็ก ขณะที่บางรูปก็วางไมค์ลงเวทีไปแบบไม่มีท่อนจบเพราะหมดเวลาเสียก่อน บางรูปขอต่อเวลานอกสำหรับสรุปประเด็น แต่ที่ครบเครื่องอย่างน่านำมาเล่าต่อคือเทศนาของพระพยอม กัลยาโณ

พระพยอมเป็นพระนักเทศน์ ไม่ใช่สนุกได้ความบันเทิงในธรรม การพูดธรรมะของท่านยังครบรวครบความอย่างน่าเป็นแบบอย่างสำหรับนักเล่าเรื่องด้วยตัวหนังสือด้วย

เมื่อได้รับไมค์จากผู้ดำเนินรายการ พระพยอมเปิดประเด็นด้วยการทวนคำถาม แล้วไล่ตอบทีละข้อ แบบไม่ลืมแทรกขำขันปลุกคนฟังให้จดจ่ออยู่กับคนพูด

ท่านบอกว่าหลวงพ่อปัญญาให้คำสอนที่เป็นแนวทางแก่ท่าน อย่างเรื่องไม่ให้งมงายกับสิ่งที่ไม่ใช่แก่นพุทธศาสนา

อย่างเรื่องศาลพระภูมิ พระพยอมว่าบูชากันทำไม เราต้องสร้างบ้านให้อยู่ แรงปั่นไปยังไม่มีจะช่วยใครได้ “เหมือนที่เด็กมันรำคาญเวลาถูกแม่ใช้ให้ยกของไปเซ่นไหว้ เด็กมันบอกว่าพระภูมิหาข้าวกินเองไม่ได้ จะไปไหว้ทำไม”

เป็นมุขแกมคมคายให้คนฟังได้ฮาครืนคลายง่วง

“อย่าบูชาสิ่งที่ไม่ใช่พุทธ อย่าให้ราหูอมวัด ใครสู้กับสิ่งเหล่านี้ ถือว่าได้รับโอวาทหลวงเอาไว้”

สิ่งที่ได้รับต่อมาคือหลวงพ่อปัญญาให้เวที

เมื่อพูดถึงเรื่องนี้พระพยอม “จับ” คนฟังด้วยการย้อนถามถึงรายการช่วงนั้นว่า วงอะไรนะที่ขึ้นมาเล่นดนตรีเมื่อครู่

คนฟังบอก จีวันแบนด์

พระพยอมรับลูกต่อ “นั่นแหละ เพลงเขาดี แต่ถ้าไม่มีเวทีให้เล่นเขาจะดังไหม อาตมาได้ฝึกเทศน์ก็เพราะหลวงพ่อปัญญาสร้างเวทีให้หัดเทศน์ ได้ฝึกแสดงธรรมแก่ญาติโยมตั้งแต่ตอนบวชใหม่ๆ”

ไม่รู้ว่าหลวงพ่อพยอมได้ชำเลืองดูเวลาไปด้วยหรือไม่ เมื่อเล่าเนื้อหาตามโจทย์ไปจนครบตามลำดับแล้ว ท่านก็ปิดท้ายด้วยการตอบคำถามว่า ทำไมท่านจึงต้องมาร่วมงานในวันนี้ ด้วยการเล่นคำอย่างคมคายที่สุด

“โบราณว่าบุญคุณต้องทดแทน… ที่มาวันนี้มาเพราะบุญคุณ ส่วนหนี้แค้นกับหลวงพ่อปัญญาอาตมาไม่มีอะไร”

ท่านพูดจบก่อนสัญญาณเวลา แบบได้สาระครบครันอย่างน่าประทับใจจนต้องนำมาเล่าต่อ

ด้วยเห็นว่าเป็นประโยชน์ในทางที่จะศึกษาเอาเป็นแบบอย่างได้ ในแง่ของการจัดลำดับความคิด ลูกเล่นและรูปแบบซึ่งเป็นเสมือนเครื่องประดับของการนำเสนอเนื้อหา ซึ่งสามารถ “เลาะตะเข็บ” เอาเป็นบทเรียนได้ ทั้งสำหรับการพูดและการเขียน

wata02