สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
บรรณาธิการบริหารนิตยสารสารคดี
suwatasa@gmail.com

daodang
พร่างพรายแสง ดวงดาวน้อยสกาว
ส่องฟากฟ้า เด่นพราวไกลแสนไกล
ดั่งโคมทอง ส่องเรืองรุ้งในหทัย เหมือนธงชัย ส่องนำจากห้วงทุกข์ทน
พายุฟ้า ครืนข่มคุกคาม เดือนลับยาม แผ่นดินมืดมน
ดาวศรัทธา ยังส่องแสงเบื้องบน
ปลุกหัวใจ ปลุกคนอยู่มิวาย
ขอเยาะเย้ย ทุกข์ยากขวากหนามลำเค็ญ คนยังคง ยืนเด่นโดยท้าทาย
แม้นผืนฟ้า มืดดับเดือนลับมลาย ดาวยังพราย ศรัทธาเย้ยฟ้าดิน
ดาวยังพราย อยู่จนฟ้ารุ่งราง

ความงดงามของเพลง “แสงดาวแห่งศรัทธา” ซึ่งประพันธ์โดย จิตร ภูมิศักดิ์ นักคิด นักเขียน กวี และนักต่อสู้เพื่อประชาชน ทำให้เพลงฝ่ายซ้ายบทเพลงนี้มีชื่อเสียงและได้รับความชื่นชอบมากที่สุดเพลงหนึ่งนับจากอดีตถึงปัจจุบัน

บทเพลงที่เคยให้พลังแก่หนุ่มสาวที่หนีเข้าป่าจับปืนเพื่อต่อสู้กับอำนาจรัฐเผด็จการทมิฬเมื่อกว่า ๔๐ ปีก่อน  ถึงวันนี้อาจถูกตีความตามแต่มุมมองของผู้นำบทเพลงมารับใช้ให้ความหวังกับการต่อสู้เพื่อสิ่งใดก็ตามทุกการต่อสู้มี “ดาวศรัทธา”

ดาวศรัทธาของนักปฏิวัติคือความใฝ่ฝันในการล้มล้างสังคมเก่า สร้างสังคมใหม่ที่มีเสรีภาพและความเท่าเทียม ปลดแอกชนชั้นชาวนาและกรรมกรจากการกดขี่ขูดรีดของชนชั้นศักดินาและนายทุน 

จิตร ภูมิศักดิ์ เขียนเพลง “แสงดาวแห่งศรัทธา” ขณะติดคุกลาดยาว ๖ ปีด้วยข้อหาการกระทำอันเป็นคอมมิวนิสต์ ระหว่างช่วงปี ๒๕๐๑ ถึง ๒๕๐๗

หากคาดเดาว่าเขาเขียนเพลงจากแรงบันดาลใจของการเห็นดาวจริง ๆ ท้องฟ้ากรุงเทพฯ เมืองฟ้าอมร ณ พ.ศ. นั้น หรือกว่า ๕๐ ปีก่อนคงต้องมืดสนิท จนเขาสามารถเห็นแสงดาวพร่างพรายจากห้องขังหลังลูกกรง

เทียบกับ พ.ศ. นี้ หากคนกรุงเทพฯ มองฟ้าคืนไหนแล้วเห็นดาว ต้องถือว่าโชคดีมาก

ไม่รู้ว่ามีดาวดวงไหนไหมที่ผู้ประพันธ์มองเห็นหรือรู้สึกเป็นพิเศษ

ขณะที่ดาวศรัทธาในรูปสัญลักษณ์ของคอมมิวนิสต์ทั่วโลกคือดาวแดงบนฟากฟ้ายามค่ำ ดวงดาวหรือดาวฤกษ์ที่สุกสกาวมากก็มักเป็นดาวสีแดงเช่นกัน

ความรู้ทางดาราศาสตร์บอกว่า ดาวสีแดงคือดาวฤกษ์ที่อาจเรียกว่ามีอายุล่วงเข้าวัยชราแล้ว  ขณะที่ดวงอาทิตย์ของเราเป็นดาวสีเหลืองที่อยู่ในช่วงวัยกลางคนและจะชราลงเป็นดาวสีแดงในอนาคต

จิตรน่าจะได้มองเห็นดาวสีแดงสว่างและงดงามมากอย่างดาวโรหิณีหรือดาวอัลดิบาแรนในกลุ่มดาววัวที่โคจรผ่านกลางฟ้า ดาวปาริชาตหรือดาวแอนทาเรสในกลุ่มดาวแมงป่อง รวมทั้งดาวบีเทลจุสในกลุ่มดาวนายพราน ไม่นับดาวสุกสว่างสีอื่น ๆ

เส้นทางความเปลี่ยนแปลงตามวัยและสีของดาวฤกษ์แต่ละดวงเป็นไปตามกฎธรรมชาติที่แน่นอน และคาดคำนวณได้ชัดเจนทางวิทยาศาสตร์

ขณะที่แสงแห่งดาวศรัทธาของนักปฏิวัติเป็นไปตามทฤษฎีของมาร์กซิสต์ ที่ว่าด้วยวิวัฒนาการของสังคมจากความขัดแย้งทางชนชั้น เปลี่ยนชุมชนบุพกาลเป็นสังคมทาส สังคมศักดินา สังคมทุนนิยม และจากนั้นชาวมาร์กซิสต์ก็เชื่อมั่นว่ากงล้อประวัติศาสตร์จะโค่นล้มสังคมทุนนิยมให้เป็นสังคมนิยมด้วยการปฏิวัติ

แต่ประวัติศาสตร์วันนี้บอกเราถึงความล้มเหลวของมาร์กซิสต์ ประเทศผู้นำฝ่ายคอมมิวนิสต์ต่างอ้าแขนเปิดรับเศรษฐกิจแบบทุนนิยม ขณะที่โลกเปลี่ยนแปลงไปอย่างมากจาก ๕๐ ปีก่อนด้วยความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีใหม่ ๆ

การปฏิวัติอาจเป็นฝันกลางฤดูร้อน แต่ในบางประเทศความใฝ่ฝันถึงสังคมที่มีเสรีภาพ เสมอภาค และยุติธรรม สำหรับทุกคน ยังคงเป็นแสงดาวแห่งศรัทธาอันงดงาม

โดยเฉพาะในประเทศที่วนเวียนใต้การรัฐประหาร อำนาจของเครือข่ายชนชั้นนำ และประชาธิปไตยไม่เต็มใบ

ดาวยังพราย อยู่จนฟ้ารุ่งราง