มักมีคนถามผมว่า นิตยสารตายแล้วจริงไหม สารคดี จะยังอยู่ได้หรือ
คำตอบเดียวคือ “ถ้าไม่มีคนอ่านมันก็จบ” (คำตรงจากคุณดำรง พุฒตาลแห่ง คู่สร้างคู่สม)
ในฐานะคนทำงานที่อยู่ในวงการนิตยสารและหนังสือมากว่า ๓๐ ปี เคยนึกขำ ๆ ว่าอีกไม่กี่ปี ไม่ใช่แค่จะยังมีนิตยสารอะไรเหลืออยู่กี่ปก แต่อาจมีคนถามว่า “นิตยสารคืออะไร”
โลกออนไลน์ครอบครองเวลาของคนส่วนใหญ่มากขึ้นเท่าไร โลกของนิตยสารกระดาษก็ยิ่งหดแคบ
นิตยสารคืออะไร ถ้าจะยังคงคำนี้ไว้
เพื่อนในวงการนิตยสารที่ยังอยู่อาจปรับตัวไปออกเป็นราย ๒ เดือนหรือรายสะดวก แต่จะยังนิยามว่าเป็น “นิตย”ไหม ขณะที่สื่อออนไลน์ ทุกชั่วโมงทุกสถานการณ์ คือการปล่อยคอนเทนต์ ไม่ต้องรอครบเดือนถึงมาพบกับผู้ชมผู้อ่าน
พื้นที่บนหน้ากระดาษของงานเขียนสารคดีที่มีความยาวต่อเนื่องหลายหน้าถ่ายทอดด้วยภาษาเชิงวรรณกรรมภาพถ่ายแนวสารคดีที่บันทึกความหมายและเรื่องเล่าไว้ในกรอบสี่เหลี่ยม และการรวบรวมเนื้อหาเป็นธีมเล่มที่มีองค์ประกอบหลายอย่าง ทั้งสารคดียาว บทความสั้น คอลัมน์ ภาพถ่าย ภาพวาดประกอบ ที่เสริมประเด็นกันและกัน
ดูจะไม่ค่อยมีพื้นที่ในโลกออนไลน์ โลกของความเร็ว และการปัดหน้าจอ
“การดื้อดึง” จะเป็น “นิตยสาร” สร้างเงื่อนไขที่น่าลำบากใจในโลกออนไลน์
เกือบปีแล้วที่เราพยายามมองหาแนวทางที่จะตอบโจทย์ความเป็น “นิตยสาร” ในโลกออนไลน์ ทดลองและทดสอบการนำเนื้อหาจากเล่มกระดาษมาบรรจุในรูปแบบที่น่าจะนิยามได้ว่าเป็น digital magazine ซึ่งไม่ใช่ e-book หรือ PDF flipbook
ก่อนสิ้นปี ๒๕๖๔ สื่อนิตยสารรูปแบบใหม่ของ สารคดี ในนาม “อ่านสิ” ANSi by Sarakadee จึงพร้อมนำเสนอแก่ผู้อ่านแล้ว
นิตยสารกระดาษแต่ละฉบับได้รับการแปลงโฉมเป็น “เล่ม” ให้อ่านทุกเรื่องทุกคอลัมน์แบบออนไลน์ แสดงตัวอักษรขนาดสบายแก่สายตาเมื่อมองผ่านอุปกรณ์โทรศัพท์มือถือและแท็บเลต และยังมีสื่อมัลติมีเดีย คลิปวิดีโอสั้น ๆ เสียงสัมภาษณ์บุคคล ภาพเคลื่อนไหว เพิ่มสีสันให้กับการอ่าน
เรานิยามว่าคือแอปพลิเคชันเปิดประสบการณ์ความรู้ไม่จำกัด พร้อม Sarakadee e-Library และ Special Contents ในเว็บไซต์สารคดีให้ค้นคว้าเล่มเก่า และอ่านเนื้อหาพิเศษบางเรื่องประจำเดือนที่ไม่อยู่ในเล่มกระดาษ
ทุ่มเท ตั้งใจ และตั้งความหวังว่า“อ่านสิ” ANSi จะเป็นทางรอดอีกทางขอ งค ว ามหม าย “นิตยสาร” และ “สารคดี”
ในแบบที่รักษาความเป็นตัวเรา “นิตยสาร สารคดี” ได้มากที่สุดในโลกออนไลน์
ถึงตรงนี้แล้วจึงขอเชิญคุณผู้อ่านลองดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน “อ่านสิ” จากทั้ง App Store และ Play Store มาทดลองอ่าน เพื่อสัมผัสประสบการณ์ใหม่ว่าจะถูกใจหรือไม่
หลังจากเดินทางร่วมกันกับผู้อ่านและสังคมไทยมากว่า ๓๗ ปี เรายังหวังจะเดินทางต่อในปีต่อๆ ไป
ทั้งในโลกออนไลน์ที่ครอบครองเวลาของทุกคนมากขึ้น และในโลกนิตยสารฉบับกระดาษที่ยังคงเป็นสื่อการอ่านที่มีเสน่ห์เฉพาะตัว สำหรับผู้รักหนังสือกระดาษ…เช่นเดียวกับผม
ถ้าชอบใจ ถูกใจ เห็นความตั้งใจของทีมงานที่จะรักษาและพัฒนา “สารคดี” ให้เป็นสื่อนิตยสารคุณภาพคู่สังคมไทย
ในวาระขึ้นปีใหม่ ๒๕๖๕ ผมขอเชิญชวนสมัครสมาชิกนิตยสาร สารคดี รวมทั้งต่ออายุสมาชิก ไม่ว่าจะเป็นสมาชิกฉบับเล่มกระดาษ หรือสมาชิก “อ่านสิ” ANSi ออนไลน์
เพราะถ้า “ยังมีคนอ่าน เรายังไม่จบ”
สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
บรรณาธิการบริหารนิตยสารสารคดี
- จาก บทบรรณาธิการ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ 442 มกราคม 2565
- อ่านบทความของ สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
- ติดตามเพจ Sarakadee Magazine