“เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ ตอนที่ ๕๓ - อาภากร ณ อยุธยา

ในเดือนสิงหาคม ๒๔๖๗ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ ทรงสถาปนาพระสนมเอกอีกท่านหนึ่ง คือเจ้าจอมสุวัทนา (เครือแก้ว อภัยวงศ์) ผู้มีเชื้อสายฝ่ายมารดาเป็นราชนิกุลบุนนาค ทั้งเจ้าคุณพระประยุรวงศ์ (เจ้าจอมมารดาแพ) เจ้าจอมมารดาโหมด ตลอดจนเจ้าจอมในรัชกาลที่ ๕ ท่านอื่นๆ จากสายสกุลบุนนาค จึงกลายเป็น “ญาติผู้ใหญ่” ที่ต้องได้รับเชิญเข้าร่วมงานพระราชพิธีอีกครั้ง

จากนั้นในเดือนตุลาคม ๒๔๖๘ ระหว่างการพระราชพิธีฉัตรมงคล ทรงมีพระบรมราชโองการโปรดเกล้าฯ สถาปนาเจ้าจอมสุวัทนาขึ้นเป็นพระนางเจ้าสุวัทนา พระวรราชเทวี

เดือนต่อมา ในวันที่ ๒๕ พฤศจิกายน ๒๔๖๘ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ เสด็จสวรรคตด้วยพระโรคพระโลหิตเป็นพิษในพระอุทร ณ พระที่นั่งจักรพรรดิพิมาน ในพระบรมมหาราชวัง พระชนมายุ ๔๕ พรรษา เป็นปีที่ ๑๕ ในรัชกาล

หม่อมเจ้าหญิงประสงค์สม บริพัตร พระชายาของ “ทูลกระหม่อมบริพัตร” ทรงบันทึกไว้ว่าภายหลังจากรัชกาลที่ ๖ เสด็จสวรรคต มีการเรียกประชุมพระบรมวงศ์และเสนาบดี โดยมี “สมเด็จฯ วังบูรพา” ซึ่งเป็นเจ้านายที่อาวุโสสูงสุดเป็นประธาน ที่ประชุมตกลงถวายราชสมบัติแก่สมเด็จฯ เจ้าฟ้าประชาธิปกศักดิเดชน์ กรมขุนสุโขทัยธรรมราชา

“…เมื่อเป็นที่ตกลงกันแล้ว ทูนหม่อมได้เสด็จลงจากเก้าอี้ ประทับคุกเข่าลงถวายบังคมพระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ ๓ ครั้ง และกราบบังคมทูลว่า จะทรงใช้สอยในราชการสิ่งหนึ่งสิ่งใด ก็จะฉลองพระเดชพระคุณในราชการสิ่งนั้นทุกอย่าง แต่ขอพระราชทานเลิกคิด “ขบถ” เสียที เพราะได้รับหน้าที่นี้มา ๑๕ ปีแล้ว เบื่อเต็มที พระเจ้าแผ่นดินพระองค์ใหม่ทรงพระสรวล มีพระราชดำรัสว่า อนุญาตให้เลิกได้ ทั้งนี้ คงเคยทรงได้ยินข่าวที่คนชอบลือว่า ทูนหม่อมทรงคิดขบถอยู่ร่ำไปในรัชกาลที่ ๖ …”

สมเด็จพระเจ้าน้องยาเธอ เจ้าฟ้ากรมหลวงสุโขทัยธรรมราชา พระชันษา ๓๒ ปี จึงได้รับอัญเชิญให้เสด็จขึ้นครองราชย์สืบต่อ มีพระนามรัชกาลว่า พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาประชาธิปก พระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว

ในเดือนมิถุนายน ๒๔๗๒ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ ได้พระราชทานนามสกุลให้แก่สมาชิกในพระบรมราชจักรีวงศ์ซึ่งสืบราชสันตติวงศ์จากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ๑๕ ราชสกุล ทายาทของพระเจ้าพี่ยาเธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ได้รับพระราชทานนามสกุล อาภากร ณ อยุธยา (Abhakara na Ayudhaya) ตามพระนามเดิม คือพระองค์เจ้าอาภากรเกียรติวงศ์


sadettia03
“เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ

บทความชุดนี้มีต้นทางจากหนังสือพระประวัติกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ของผู้เขียน คือ “ให้โลกทั้งหลายเขาลือ” (พิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักพิมพ์สารคดี ๒๕๖๓ ราคา ๔๘๐ บาท) โดยเล่าเก็บความจากหนังสือ และเสริมบางประเด็นที่มีข้อมูล หรือความคิดเห็นเพิ่มเติมภายหลังหนังสือตีพิมพ์ออกมาแล้ว

สั่งซื้อหนังสือ