ทีม 60 แล้วงัย
เรื่อง : ปานชนก สมล้วน บุหงา สมล้วน
ภาพ : ปานชนก สมล้วน
ในยามเย็นของวันอากาศร้อนอบอ้าว มีสายลมเพียงแผ่วเบาช่วยบรรเทาไอร้อนระอุที่กระทบผิว ท้องฟ้าเริ่มผลัดสีหม่น ปุยเมฆครึ้มลอยต่ำลงเรื่อย ๆ บ่งบอกว่า ตอนนี้ใกล้เวลาที่เม็ดฝนจะกลั่นตัวลงมาเต็มที และนั่นเป็นสัญญาณให้ฉันต้องเร่งทำเวลาให้ดี จึงหันไปหาหญิงวัยกลางคนที่สุดแสนคุ้นเคย เธอกำลังยืนโดดเด่นเป็นสง่าท่ามกลางหมู่แมกไม้ดอกสีสันสดใสด้วยท่าทีมั่นใจ
แชะ
เสียงลั่นชัตเตอร์กล้องถ่ายภาพดังขึ้น
คนหน้ากล้องขยับปรับเปลี่ยนร่างกายไปเรื่อย ๆ จึงปรากฏภาพหญิงผิวขาวเหลืองบนจอมอนิเตอร์ เธอบิดเอวแล้วแอ่นสะโพกพอให้เห็นทรวดทรง ร่างผอมบางกระชับเข้ารูปกับผมบ๊อบตัดสั้นสีน้ำตาลเข้มขับให้ดูอ่อนเยาว์ลงไม่น่าเชื่อ จนไม่มีใครคิดว่าเธออยู่ในวัยเกษียณแล้ว
และใช่ค่ะ หญิงสาวผู้ไม่ยอมแก่คนนี้กำลังเป็นนางแบบให้ฉัน ใบหน้าเปื้อนยิ้มของเธอดูเบิกบานไม่แพ้เหล่าพืชพรรณในสวนแห่งนี้เลยสักนิด
ย้อนกลับไปเมื่อหลายวันก่อน
“แม่ว่า แม่ก็เป็นนางแบบได้”
น้ำเสียงกับประโยคนั้นดึงความสนใจจากฉันขณะที่กำลังรับประทานมื้อเที่ยงในยามบ่ายคล้อย เจ้าของเสียงเดินเข้ามาพร้อมกับยื่นโทรศัพท์ให้ดูภาพถ่ายของนางแบบวัย ๖๐ ปีคนหนึ่ง ก่อนจะอวดอ้างตนอย่างมั่นอกมั่นใจว่าตัวเองก็โพสต์ท่าเป็นนางแบบได้ไม่แพ้คนในรูป
“เนอะ แบบแม่ก็ถ่ายได้” แม่พูด ขณะที่ยืนส่องกระจกสำรวจรูปร่างตัวเอง
“ก็ถ่ายได้” ฉันไม่ได้ปฏิเสธ แต่ก็ไม่ได้ออกความเห็นใดเพิ่มเติม
“ไปถ่ายรูปกันเนาะ แม่จะเป็นนางแบบ แม่จะเอารูปมาลงเฟซฯ” แม่เอ่ยขึ้น ไม่ใช่เรื่องแปลกใหม่ที่แม่จะชวนฉันไปถ่ายรูปเล่นกัน แต่บางอย่างบอกฉันว่าครั้งนี้มันดูไม่เหมือนถ่ายรูปเล่นทั่ว ๆ ไป
ฉันมองกลับไปนิ่ง ๆ ไม่ได้พูดอะไร
แม่พูดต่อไปว่า
“ถ่ายสวยๆ เดี๋ยวแม่พาไปกินหมูกระทะ”
นั่นไงล่ะ ไม้ตายของคุณแม่ เวลาอยากได้อะไรก็มักจะเอาหมูกระทะเจ้าเด็ดมาหลอกล่อฉันเสมอ แล้วมันก็คงดูเหมือนได้ผล ฉันตอบตกลง
แต่ความจริงแล้ว ไม่ใช่เพราะหมูกระทะแสนอร่อย แต่เป็นเพราะน้ำเสียงเว้าวอนกับแววตาอันเปล่งประกายในตลอดบทสนทนานั้นต่างหาก
หลายวันต่อมา เมื่อเราได้พูดคุยกันเกี่ยวกับเรื่องนี้มากขึ้น ทำให้ฉันเข้าใจคำหนึ่งอย่างชัดเจนแจ่มแจ้ง นั่นคือคำว่า
“แม่ไม่ได้มาเล่นๆ”
เพราะทุกการกระทำและคำพูด แม่ดูจริงจังเสียหมด ตั้งแต่นั่งหา reference ที่ชอบ กับสถานที่ที่อยากไปมานำเสนอแทบทุกสามเวลามื้ออาหาร แต่ด้วยประสบการณ์ช่างภาพของฉัน ทำให้รู้ว่าแบบไหนเหมาะกับแม่ ทำให้การวางแผนเป็นไปอย่างราบรื่น
เราเริ่มจากหาสไตล์ที่ดูเป็นไปได้ จากนั้นก็ดูเสื้อผ้าที่มีอยู่ จึงเป็นนิมิตหมายอันดีที่คุณผู้หญิงผู้อยากเป็นนางแบบท่านนี้ จะได้รื้อกรุเสื้อผ้าเก่าเก็บร่วมสี่สิบกว่าปี
เสื้อผ้าถูกทับถมจนกลายเป็นกองพะเนินเทินทึกอยู่หน้าตู้ หญิงไม่สาวรื้อคลังอาภรณ์ที่ดูราวกับคลังสมบัติเก่าแก่ พวกเราค้นพบความเฟี้ยวฟ้าวหลายอย่างที่ไม่น่าเชื่อว่าจะมีอยู่ในบ้านของตัวเอง
“อั้ยยะ ตอนสาวๆ แม่ก็แฟชั่นนิสต้าเหมือนกันเนี่ย” ฉันเอ่ยแซว
“แน่น้อน สมัยทำงานธนาคาร แม่สวยสุดเลยนะ” ไม่วายให้คุณแม่ได้โม้ไปอีก ไร้ซึ่งการถ่อมตัวใดๆ
แม่ดูตื่นเต้นเป็นพิเศษ ไม่ใช่เพราะเจอเสื้อผ้าสวย ๆ มากมาย แต่เพราะเครื่องนุ่งห่มแทบจะทุกชิ้น แม่ยังสวมได้พอดิบพอดีไม่ต่างจากวันแรกที่ซื้อมา จึงได้เวลาโม้ไปอีกหนึ่งกรุบถ้วน
“นี่ไง เห็นมั้ย หุ่นแม่ดีจะตาย” สาววัย ๖๐ กลายร่างเป็นนกหงส์หยกเสพติดกระจกเป็นที่เรียบร้อย
แต่นั่นไม่ได้ทำให้ฉันประหลาดใจ เพราะสิ่งที่ทำให้ฉันสนใจมากกว่าคือกางเกงยีนส์หลายสิบตัว ซึ่งส่วนใหญ่เป็นทรงเอวสูงขาม้า มันช่างประจวบเหมาะกับช่วงเวลานี้ ที่แฟชั่นวนเวียนกลับมาอีกครั้ง พวกเราจึงช่วยกันเลือกกางเกงที่ใส่แล้วดูสูงที่สุดมาคู่กับเสื้อเข้ารูปสีขาว เพราะเป็นสไตล์ที่แม่นกหงส์หยกชอบและมั่นใจที่สุด
ส่วนสถานที่นั้น ไม่ยากเลย เพราะคุณแม่ยอดนักท่องเที่ยวของฉันจัดแจงไว้เสร็จสรรพ เธอมีบัญชีที่เที่ยวที่น่าไปบันทึกไว้ในเฟซบุ๊ก ประกอบกับบรรดาเพื่อนฝูงรุ่นราวคราวเดียวกันช่วยแนะนำให้ ซึ่งสถานที่ที่คุณแม่นกหงส์หยกของฉันเล็งเข็มไว้ ก็คือ สวนดอกไม้หลากสีในจังหวัดข้างเคียง แม้จะมีรีวิวจากมิตรสหายว่าแดดแรงมาก พระอาทิตย์ร้ายกาจมาก แต่แม่ก็หาได้กลัวไม่ สมกับคำว่า “แม่ไม่ได้มาเล่น ๆ” จริง ๆ
แล้ววันถ่ายภาพจริงก็มาถึง
แม่ตื่นแต่เช้าเช่นทุกวัน เชื่อไหมคะ เรานัดกันว่าจะถ่ายรูปตอนเย็น แต่ว่าพระอาทิตย์เพิ่งขึ้นมาไม่กี่ชั่วโมง แม่อาบน้ำแต่งตัวเสร็จแล้ว ดูท่าทางคุณแม่ไม่ค่อยตื่นเต้นเลยค่ะ ไม่ตื่นเต้นเลย ไม่ตื่นเต้นเลยจริง ๆ
ตกบ่ายแก่ ๆ ได้เวลาล้อหมุนออกเดินทาง ฉันนั่งประจำตำแหน่งคนขับโดยมีชายไม่หนุ่มนั่งขนาบข้างเพื่อบอกทาง เป็นความอุ่นใจไม่น้อยที่มีจีพีเอสประจำบ้านอย่างคุณพ่อติดสอยห้อยตามไปด้วย วันสบาย ๆ แบบนี้จึงกลายเป็นทริปเดย์ของครอบครัวไปโดยปริยาย
นั่งรถมาได้สักพักคุณผู้หญิงของบ้านก็เปิดเพลงจากโทรศัพท์มือถือ พร้อมเชิญชวนให้ทุกคนร้องเพลงไปด้วยกัน บรรยากาศในรถจึงแปรเปลี่ยนเป็นห้องคาราโอเกะเคลื่อนที่ ทำให้ฉันหวนคิดถึงวันวาน เพราะเมื่อมีโรคระบาดอย่างโควิด-๑๙ พวกเราก็แทบไม่ได้ไปไหนด้วยกันในรูปแบบสบาย ๆ แบบนี้เลย โดยเฉพาะฉัน ที่ไม่ค่อยได้อยู่บ้านกับพวกท่าน เนื่องจากต้องไปทำงานในเมืองหลวงอยู่บ่อย ๆ
การได้ใช้เวลากับครอบครัวแบบนี้ทำให้ความอบอุ่นภายในใจก่อตัวขึ้นมาอย่างบอกไม่ถูก
ผ่านไปร่วมชั่วโมงที่พวกเราเปิดคอนเสิร์ตยิ่งใหญ่ในรถคันเล็ก จนถึงที่หมายเป็นที่เรียบร้อย สิ่งที่ฉันเห็นผ่านกระจกรถคือบรรยากาศอึมครึม ท้องฟ้าฉาบสีเทาแทบทั้งผืน ฉันภาวนาให้เป็นเพราะฟิล์มกระจกมืดเกินไปเลยเห็นภาพเป็นแบบนั้น ของจริงอาจจะไม่ใช่ก็ได้
เมื่อก้าวเท้าลงจากรถ ก็ปรากฏแสงแดดกระทบผิวทันที ฉันดีใจที่รีวิวจากสหายรักของแม่เป็นเรื่องจริง เพราะภาพจะออกมาดูไม่จืดเลย ถ้าไม่มีแสงอ่อน ๆ จากไฟดวงใหญ่ที่สุดในระบบสุริยะ
แต่ความดีใจของฉันกลับอยู่ไม่จีรัง เพราะไม่ถึง ๑๐ นาทีที่เยื้องย่างเข้าไปในสวนดอกไม้ ก้อนเมฆทะมึนก็เข้าบดบังดวงตะวันเสียจนไม่มีลำแสงใดเล็ดลอดออกมาได้ ทิ้งไว้เพียงผืนฟ้าสีสว่างกับบรรยากาศจืด ๆ เท่านั้น
สวนดอกไม้ที่พวกเรามาเยือนมีชื่อว่าสุวรรณฟาร์ม ตั้งอยู่ในจังหวัดร้อยเอ็ด ต้องเสียค่าตั๋วเข้าชม ๕๐ บาทต่อคน แต่ตั๋วนั้นนำไปแลกเครื่องดื่มกับของรับประทานเล่นได้ เราสามคนพ่อแม่ลูกจึงมีน้ำหวานติดไม้ติดมือกันไปคนละแก้ว
ขณะเดินไปตามสะพานไม้สีอ่อนตัดกับสีสดของพืชพรรณ ฉันยังคงบ่นอุบอิบกับสภาพอากาศขมุกขมัวในวันนี้ แล้วจู่ ๆ แม่ของฉันจะกระโดดตุ๋มลงไปในแปลงดอกไม้ข้าง ๆ
“ก็ดีตั๊วะ ไม่ร้อน มา ๆ ถ่าย ๆ”
แม่พูดยิ้ม ๆ มันก็คงดีสำหรับแม่ เพราะเมื่อแดดร่มลมตกแม่นกหงส์หยกก็ดูดี๊ด๊าขึ้นกว่าใคร ฉันอดขำไม่ได้กับทีท่าของหญิงวัยกลางคนที่ยังไม่เคยทิ้งความเป็นเด็กจากตัว คำกล่าวที่ว่า “ทุกคนมีความเป็นเด็กในตัวเสมอ” ดูท่าจะจริง และจริงแท้แน่นอนที่สุดสำหรับคุณนางแบบคนนี้
ฉันกระโดดลงไปตามคำเชิญชวนของแม่ แล้วพ่อก็รับหน้าที่เป็นผู้รักษาสัมภาระและผู้จิบชายามเย็นในทันที ชายผมสีดอกเลาจัดแจงลำเลียงข้าวของทั้งหมดที่สองแม่ลูกคู่นี้บ้าหอบฟางมาจากบ้าน ก่อนจะนั่งพักผ่อนในเต็นท์ที่ทางสวนดอกไม้ตระเตรียมไว้ให้
แปลงดอกไม้ผืนแรกมีสีแดง ฉันทราบภายหลังว่ามันคือต้นสร้อยไก่ญี่ปุ่น เป็นต้นเตี้ยแค่หัวเข่า ช่อดอกยาวเกือบฟุต ทำให้สีแดงสดใสโผล่พ้นสูงจากโคนต้นกับใบสีเขียว เมื่อมองในมุมต่ำจากระดับสายตา สีเขียวชอุ่มนั้นจะถูกตัดออกไปจากเฟรมภาพ เหลือเพียงทุ่งสีชาดโอบล้อมร่างของหญิงในชุดเสื้อเข้ารูปสีขาวกับกางเกงยีนส์ตัวเก่งจากเมื่อ ๓๐ ปีก่อน
เหตุที่ฉันไม่ต้องการให้มีสีเขียวอยู่ในภาพมากนัก ก็เพราะสีสันที่ตัดกันฉูดฉาดจะทอนความเด่นของแม่นกหงส์หยกลง และถ้าเป็นเช่นนั้น ฉันต้องอดหมูกระทะแน่ ๆ
ครู่ต่อมา เราไล่ถ่ายรูปกับแปลงดอกสร้อยไก่ญี่ปุ่นจนครบทุกสีจนมาถึงหมู่ดอกคอสมอสสีขาว คุณนางแบบสาว (เหลือ) น้อยรู้งานกว่าใคร ด้วยประสบการณ์การถ่ายรูปเล่นนับครั้งไม่ถ้วน เธอตรงดิ่งไปยืนระหว่างแถวของต้นไม้ดอกในมุมอับคน แล้วขยับท่าทางโพสต์รอจังหวะลั่นชัตเตอร์อย่างช่ำชอง
ในทุ่งสีนวลสะอาดแบบนี้ดูเข้ากับแม่มากกว่าทุกสี ฉันจึงถ่ายรูปตรงนี้นานเป็นพิเศษ ลองปรับเปลี่ยนอิริยาบถของแม่ในมุมต่าง ๆ ลองสร้างเรื่องราวให้โพสต์ตาม ลองปรับเอาเสื้อคลุมมาให้สวมทับตัดสีเสื้อกับสีดอกไม้ ลองใช้งานผ้าพันคอ และลองขอยืมพร็อพดอกกุหลาบสีแดงจากเต็นท์ใกล้ ๆ แล้วส่งกลับคืนโดยที่เจ้าของยังไม่ทันสังเกต
ช่วงเวลาที่ฉันอยู่หลังกล้องแบบนี้เป็นระยะเวลาเพียงสั้น ๆ ที่แม่ของฉันดูว่านอนสอนง่ายไปหมด ฉันพูดอะไร สั่งอะไร ก็ดูได้ดั่งใจ คงเป็นความรู้สึกเดียวกันกับเวลาที่ฉันในวัยเด็กยอมกลับไปเก็บของเล่นที่ทำรกไว้
เวลาล่วงเลยไป ฉันกดชัตเตอร์จนเมื่อยนิ้ว แต่คุณนางแบบยังคงสนุกกับการขยับเปลี่ยนท่าไปเรื่อย ๆ ทั้งยืน เดิน นั่ง ถ้ามีมุมให้นอนได้ เธอคงไม่ลังเลที่จะล้มตัวเป็นแน่ แต่การถ่ายภาพวันนี้ต้องจบลงเพราะ
แปะ
หยดน้ำตกกระทบลงกลางหน้าผากฉันเป็นเสียงดังฟังชัด และเพียงไม่นานหยาดฝนก็เทลงมา พวกเรารีบวิ่งเข้าไปหลบฝน และคิดว่าควรกลับบ้านได้แล้วก่อนที่ฟ้าจะมืดและฝนตกในเวลาเดียวกัน
เราจึงรีบรุดออกจากสวนดอกไม้ โดยไม่ลืมปลุกพ่อที่รอจนหลับไปตั้งแต่เมื่อไรก็ไม่อาจทราบได้
เมื่อถึงบ้านฉันอดตาหลับขับตานอนในคืนนั้นเพื่อทำรูปให้คุณนกหงส์หยกได้ตื่นมาเชยชมในเช้าวันถัดไป ก่อนจะล้มตัวนอนอย่างเหนื่อยอ่อน ฟังเสียงสายฝนบางเบาที่ขับกล่อมจนหลับสู่ห้วงนิทรา
.
ติ๊ง
!
!
เสียงแจ้งเตือนดังแทนนาฬิกาปลุกยามเช้า ฉันลืมตาตื่นด้วยอาการสะลืมสะลือ บิดขี้เกียจน้อย ๆ แล้วคว้าโทรศัพท์มาดู ซึ่งเป็นแจ้งเตือนจากแอปฯ เฟซบุ๊กด้วยใจความว่า มีคนแท็กรูปฉันและรูปนั้นกำลังเป็นที่พูดถึงในช่องคอมเมนต์ มันจะเป็นรูปใครไปไม่ได้เลยนอกจากรูปของแม่ฉันเอง แม่ลงโพสต์รูปแล้ว รวดเร็วมาก เร็วเสียกว่ากระสวยอวกาศเสียอีก
“รูปเมื่อวาน มีแต่คนชมแม่ มีแต่คนบอกว่ารูปสวย โก้วน้อยนะ บอกว่า อู๊ยยยยยย สวยจนเนาะ เดี๋ยวโกวจะไปให้ถ่ายให้บ้าง”
เสียงโม้อย่างร่าเริงร้องทักขึ้นทันทีที่ฉันก้าวเท้าลงเหยียบชั้นหนึ่งของบ้าน ไม่บอกก็รู้ว่าผลงานที่เกิดขึ้นเป็นที่พอใจของคุณผู้หญิงมากจนถึงที่สุด เรื่องที่แม่นกหงส์หยกเคยถูกทักว่าเป็น “แอน ซีเรียม” ถูกเล่าวนซ้ำอีกครั้งอย่างภาคภูมิใจ
วันนั้นฉันก็เห็นภาพแม่ยิ้มมีความสุขกับรูปตัวเอง ผิดจากทุกวันที่นั่งดูคลิปวอลเลย์บอลกับหนังจีน แต่วันนี้เธอนั่งดูรูปตัวเองทั้งวัน นั่งตอบรับคำชื่นชมจากเพื่อนในเฟซบุ๊กทั้งคืน และยังเตรียมเสื้อผ้าชุดใหม่ไว้ถ่ายรอบต่อไปอีก
“รีบถ่ายรูปแม่ไว้เถอะ ตอนนี้แม่ยังพอดูได้อยู่ เอาไว้ดูเล่นตอนแก่จะได้ไม่เบื่อ นี่แหละความสุขของแม่ มันก็ความสุขของหนูด้วยไม่ใช่เหรอ”
แม่พูดพร้อมกับคลี่ยิ้ม แต่เชื่อไหมคะ ฉันไม่เคยคิดว่าจะมีวันไหนที่แม่ของฉันจะยอมแก่เลยสักวันเดียว
ต่อจากนี้ฉันคงได้กินหมูกระทะจนเบื่อไปเลยแน่ ๆ แต่ถึงอย่างนั้น ฉันก็ยังอยากเก็บภาพแม่ของฉันต่อไป
การที่เราได้เก็บภาพความสุขนั้นไว้ ให้เป็นมากกว่าภาพในความทรงจำ อาจเป็นจุดเริ่มต้นของความสุขอันใหม่เมื่อยามที่เรามาย้อนดูอีกครั้งก็ได้
…
กิจกรรมดีๆ ของ “ค่ายนักเล่าความสุข” ปี 3 ร่วมสร้างสรรค์เรื่องเล่าความสุข และสังคมที่มีความสุข
- มูลนิธิเล็กประไพวิริยะพันธุ์
- นิตยสารสารคดี
- เพจความสุขประเทศไทย
- สสส.
