ของอย่างหนึ่งที่พบเห็นเสมอตามพระอนุสาวรีย์และศาลของกรมหลวงชุมพรฯ คือแผ่นจารึกข้อความที่เรียกกันว่า “บันทึกเสด็จเตี่ย” หรือ “บันทึกเสด็จในกรมหลวงชุมพรฯ” ซึ่งมีผู้ศรัทธาสร้างขึ้น แล้วนำไปถวายไว้
ทั้งหมดล้วนมีข้อความคล้ายๆ กัน ทำนองนี้
“ใครเจอบันทึกนี้ ให้เอาคำต่อไปนี้ของกูไปประกาศให้คนรู้ว่า กู กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ ผู้เป็นโอรสของพระปิยมหาราช ขอประกาศให้พวกมึงรับรู้ไว้ว่า แผ่นดินสยามนี้ บรรพบุรุษได้เอาเลือดเอาเนื้อเอาชีวิตเข้าแลกไว้ ไอ้อีผู้ใดคิดบังอาจทำลายแผ่นดิน ทำลายชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์ ฤๅกระทำการทุจริต ก่อให้เกิดความเดือดร้อนต่อส่วนรวม จงหยุดการกระทำนั้นเสียโดยเร็ว ก่อนที่กูจะสังหารผลาญสิ้นทั้งโคตรให้หมดเสนียดของแผ่นดินสยามอันเป็นที่รักของกู ตราบใดที่คำว่าอาภากรยังยืนหยัดอยู่ในโลก กูจะรักษาแผ่นดินสยามของกู ลูกหลานทั้งหลาย แผ่นดินใดให้กำเนิดเรามา แผ่นดินใดให้ที่ซุกหัวนอน ให้ความร่มเย็นเป็นสุข มิให้อนาทรร้อนใจ จงซื่อสัตย์ต่อแผ่นดินนั้น”
อาจด้วยถ้อยคำและเนื้อหาแนวชาตินิยมเข้มข้น ทำให้ “บันทึก” ฉบับนี้ได้รับความนิยมคัดลอกต่อๆ กันมา มีพิมพ์ไว้ทั้งในหนังสือ ตามเว็บไซต์ พิมพ์แจกรวมกับบทสวดมนต์และคาถาอาราธนากรมหลวงชุมพรฯ และที่พบบ่อยคือมีผู้เลื่อมใสจัดสร้างเป็นป้ายหินอ่อนแกะสลักถาวร นำไปถวายไว้ตามหน้าพระอนุสาวรีย์และศาล
แต่ที่จริงแล้ว ไม่มีหลักฐานใดๆ ยืนยันได้เลยว่า “บันทึก” ดังกล่าวนี้เป็นของ “เสด็จเตี่ย”!
มิหนำซ้ำ ดูเหมือนว่าบันทึกฉบับนี้เพิ่งปรากฏขึ้นเมื่อไม่กี่สิบปีมานี้เอง
สถาพร (เติม) เหรียญสุวรรณ สามีท่านหญิงศิริมาบังอร พระธิดาของกรมหลวงชุมพรฯ เคยเขียนเล่าไว้ว่า เมื่อท่านและพระประยูรญาติของกรมหลวงชุมพรฯ ได้รับเชิญไปร่วมงานเทิดพระเกียรติกรมหลวงชุมพรฯ ที่หาดทรายรี จังหวัดชุมพร เมื่อเดือนพฤษภาคม ๒๕๒๘ จู่ๆ มีภิกษุรูปหนึ่ง นำใบปลิว “บันทึกเสด็จในกรมฯ” มาเดินแจกจ่าย พร้อมกับอ้างตนว่าเป็น “โอรสลับ” ของกรมหลวงชุมพรฯ คุณสถาพรเล่าว่า
“ข้าพเจ้าถามพระภิกษุรูปนั้นว่า ท่านได้บันทึกนี้มาจากไหน คัดข้อความในบันทึกมาพิมพ์ หรือถ่ายมาจากต้นฉบับ ได้รับตอบว่า ได้มาจากโยมมารดา และถ่ายมาจากต้นฉบับ ข้าพเจ้าถามว่า ท่านมีสิ่งใดที่พอจะเชื่อได้ว่าท่านเป็นโอรสกรมหลวงชุมพรฯ พระภิกษุรูปนั้นหยิบโพสท์คาร์ดกับมีดพกออกมาจากย่าม บอกว่าเป็นภาพเสด็จในกรมฯ และมีดหมอของพระองค์ท่านให้ไว้แก่โยมมารดา แผ่นโพสท์คาร์ดไม่มีข้อความอะไรเขียนไว้ เป็นโพสท์คาร์ดธรรมดา มีขายทั่วไป มีดพกที่อ้างว่าเป็นมีดหมอของเสด็จในกรมฯ เป็นมีดพกปลอกหนังธรรมดา ค่อนข้างเก่า มีขายตามงานวัดทั่วไป ข้าพเจ้าบอกพระภิกษุรูปนั้นว่า ภาพโพสท์คาร์ดกับมีดพกมีขายตามงานวัดทั่วไป ถือเป็นหลักฐานไม่มีผู้ใดยอมรับ…ภิกษุรูปนั้นแสดงกิริยาไม่พอใจ ถามข้าพเจ้าว่า คุณเป็นใคร ข้าพเจ้าไม่ทันตอบ นายทหารเรือเพื่อนข้าพเจ้านั่งฟังอยู่ด้วย ตอบแทนว่า เป็นบุตรเขยกรมหลวงชุมพรฯ ภิกษุรูปนั้นผละเดินหลบไปพร้อมผู้ติดตาม และข้าพเจ้าไม่พบภิกษุรูปนั้นอีกเลยจนงานเลิก…”
ขณะที่พลเรือตรี กรีฑา พรรธนะแพทย์ นายพลเรือนอกราชการ ผู้ใฝ่ใจในประวัติการณ์ของ “เสด็จเตี่ย” อย่างลึกซึ้ง เคยอธิบายให้ผมฟังถึงประเด็น “น่าสงสัย” หรือ “ผิดสังเกต” ต่างๆ ของบันทึกฉบับนี้
ไม่ว่าจะเป็นการขึ้น “มึง-กู” หรือถ้อยคำที่ใกล้เคียงกันมากกับคำปฏิญาณตนของทหารไทยยุคปัจจุบัน
คุณครูกรีฑายังให้ผมอ่านสำเนาหนังสือราชการกองทัพเรือ สมัยพลเรือเอก ประเสริฐ บุญทรง เป็นผู้บัญชาการทหารเรือ มอบหมายให้สำนักงานเลขานุการกองทัพเรือ ตรวจสอบที่มาของบันทึกฉบับนี้ พร้อมกับจดหมายโต้ตอบที่ทางราชสกุลอาภากรมีไปยังกองทัพเรือเมื่อปี ๒๕๔๕ ปฏิเสธเด็ดขาดอย่างเป็นทางการว่า “บันทึกดังกล่าวไม่ใช่พระดำรัสของพลเรือเอก พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์”
โดยส่วนตัวแล้ว คุณครูกรีฑาเชื่อด้วยซ้ำไปว่าอย่างมากที่สุดที่เป็นไปได้ คือบันทึกนี้เป็นคำพูดผ่านปาก “ร่างทรง” !
“เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ
บทความชุดนี้มีต้นทางจากหนังสือพระประวัติกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ของผู้เขียน คือ “ให้โลกทั้งหลายเขาลือ” (พิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักพิมพ์สารคดี ๒๕๖๓ ราคา ๔๘๐ บาท) โดยเล่าเก็บความจากหนังสือ และเสริมบางประเด็นที่มีข้อมูล หรือความคิดเห็นเพิ่มเติมภายหลังหนังสือตีพิมพ์ออกมาแล้ว
สั่งซื้อหนังสือ
