หลักเกณฑ์อย่างหนึ่งในการเลือกของถวายแด่ดวงพระวิญญาณของ “เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ คือยึดตามอาหารและเครื่องดื่มที่ทราบมาว่าทรงโปรดปรานตั้งแต่ยังมีพระชนมชีพ
ม.ร.ว. อภิเดช อาภากร “หลานปู่” ของกรมหลวงชุมพรฯ เคยเล่าให้ผมฟังว่า ในการพิธีบำเพ็ญพระกุศล ทางราชสกุลอาภากรจะตั้ง “เป็ดย่าง” กับ “มะตะบะ” ที่กล่าวกันว่าเป็นเครื่องคาว “ของโปรด” ของ “เสด็จเตี่ย”
สอดคล้องกับความทรงจำของ รองศาสตราจารย์ สัตวแพทย์หญิง ดร. นิตย์ คำอุไร ธิดาคนสุดท้องของหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ (รังษี คำอุไร) เจ้ากรมของเสด็จในกรมฯ (อาจเทียบได้ว่าเป็นตำแหน่ง “พ่อบ้าน” ดูแลกิจการส่วนพระองค์และเรื่องทั่วไปภายในวัง) อาจารย์นิตย์เคยเล่าจากที่ได้ยินได้ฟังมาในครอบครัว ว่าเครื่องคาวหวานที่ “เสด็จเตี่ย” ทรงโปรดปราน ได้แก่ “เป็ดย่าง” กับ “ทองหยิบ”
หากแต่ใน “สาย” อื่นๆ มักสรรหาของถวายจากการติดต่อโดยตรงกับ “เสด็จเตี่ย” ผ่าน “ทางใน”
“หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ” พระราชพรหมยาน (วีระ ถาวโร ๒๔๕๙-๒๕๓๕) แห่งวัดจันทาราม (ท่าซุง) อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี เคยแนะนำเคล็ดการถวายเครื่องสังเวย “เสด็จเตี่ย” ให้แก่ลูกศิษย์ลูกหา ตามที่ท่านรับรู้มาด้วยฌาณว่า
“สำหรับกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ เวลาบนต้องถวายเครื่องสังเวยก่อน เมื่อได้รับผลสมบูรณ์แบบแล้วก็ถวายอีกครั้งหนึ่ง นี่เป็นระเบียบของการบน ขอซ้ำอีกนิดหนึ่งว่า การบน คือ
๑. ข้าวปากหม้อ ๑ ถ้วย
๒. หมูต้ม ๑ ชิ้น
๓. ไก่ต้ม ๑ ตัว
สำหรับหมูต้มกับไก่ต้ม ถ้าคนมีสตางค์หน่อย หมูต้มใช้ไม่น้อยกว่าครึ่งกิโล และไก่ต้มต้องใช้ไม่น้อยกว่า ๑ ตัว ถ้าคนที่จนๆ มีสตางค์น้อย หมูต้มใช้ชิ้นเล็กๆ ก็ได้ และไก่ต้มไม่ต้องถึงตัว ใช้ชิ้นเล็กๆ ก็ได้
และมีขนมจีนน้ำพริก
ของหวานก็มีทองหยิบ ฝอยทอง เท่านี้เอง”
“ขนมจีนน้ำพริก” ตามคำแนะนำของ “หลวงพ่อฤๅษีลิงดำ” นี้ ยังไปตรงกับความเชื่อที่แพร่หลายในหมู่ “ลูกๆ” ตามตำหนักเข้าทรงของ “เสด็จเตี่ย” ซึ่งกล่าวกันว่า สามารถถวายเครื่องคาวหวานได้ทุกอย่าง แต่จะโปรดขนมจีนน้ำพริกกับน้ำตาลเมาเป็นพิเศษ แต่สิ่งสำคัญที่สุดคือ “ห้ามถวายพะแนงเนื้อเด็ดขาด” !
ข้อห้ามประการหลังนี้ ผมยังนึกหาเหตุผลหรือความเชื่อมโยงกับพระประวัติของ “เสด็จเตี่ย” โดยตรงไม่ได้ แต่ได้ยินมาว่าหลายคนยึดถือปฏิบัติกันอย่างเคร่งครัด
ส่วนในระดับชาวบ้านร้านตลาดทั่วไป ครั้งหนึ่งระหว่างงานประจำปีของศาลเสด็จเตี่ยที่ตลาดนางเลิ้ง กรุงเทพฯ ผมเคยลองถามแม่ค้าในตลาดดูว่า เสด็จเตี่ยท่านโปรดอะไร หรือเขาต้องเซ่นต้องไหว้กันด้วยอะไรเป็นพิเศษหรือไม่ ปรากฏว่าแม่ค้าสาวอ้ำอึ้ง บอกว่าไม่แน่ใจ ก่อนหันไปขอความช่วยเหลือจาก “รุ่นใหญ่” ที่นั่งอยู่ข้างๆ ซึ่งเธอตอบได้ทันทีว่า ท่านชอบทองหยอด กาแฟดำ หมากพลู บุหรี่ และสุรา
“เสด็จเตี่ย” กรมหลวงชุมพรฯ
บทความชุดนี้มีต้นทางจากหนังสือพระประวัติกรมหลวงชุมพรเขตอุดมศักดิ์ของผู้เขียน คือ “ให้โลกทั้งหลายเขาลือ” (พิมพ์ครั้งแรกโดยสำนักพิมพ์สารคดี ๒๕๖๓ ราคา ๔๘๐ บาท) โดยเล่าเก็บความจากหนังสือ และเสริมบางประเด็นที่มีข้อมูล หรือความคิดเห็นเพิ่มเติมภายหลังหนังสือตีพิมพ์ออกมาแล้ว
สั่งซื้อหนังสือ
