อุปกรณ์ไฟฟ้าแบบพกพาได้แทบทุกชนิด พึ่งพาพลังงานจากแหล่งพลังงานไฟฟ้ากระแสตรง หรือ DC
เรียกกันง่าย ๆ ก็คือ ถ่าน แบตฯ หรือเรียกเต็มคำว่าแบตเตอรี่
มือถือ นาฬิกา สมาร์ตวอตช์ หรือรถยนต์ ก็ต้องมีแบตฯ
คำว่า battery มีรากศัพท์มาจากภาษาละติน คือ battuere มีความหมายคือ ตี ทุบ หรือเคาะ
ถอดจากคำเดิมมาแค่ -bat
จะมีศัพท์ที่นึกถึงทันทีอย่าง bat ไม้ตี battle การรบ (ตีกัน) combat การต่อสู้ การต่อต้าน
หรือคำที่นึกไม่ถึงอย่าง debate ก็มี -bat- อยู่กลางคำ debate หมายถึง การโต้เถียง โต้แย้ง ซึ่งอาจเทียบเคียงว่าเป็นการสู้กันด้วยวาจา
แล้ว battery แหล่งพลังงานไฟฟ้าเกี่ยวอะไรกับการตี
มีผู้รู้อธิบายว่า เดิมคำว่า battery หมายถึงการตี และสิ่งของต่างๆ ที่ถูกตีด้วยค้อน ต่อมาค่อย ๆ เพี้ยนมาใช้สื่อถึงชุดอาวุธที่ตีขึ้นจากโลหะ และภายในแบตเตอรี่ที่สร้างขึ้นครั้งแรกเริ่มนั้นก็ประกอบด้วยแผ่นโลหะที่วางเรียงกันเป็นตับ ก็เลยเรียกสิ่งประดิษฐ์ใหม่นี้ว่า battery
อย่างที่รู้กันดี แบตเตอรี่เป็นแหล่งพลังงานไฟฟ้า แต่พลังงานนี้ไม่ได้เกิดจากการสู้กัน
ทว่าเกิดจากความพยายามเติมเต็ม จากที่มีมากไปหาที่มีน้อย
ในแบตเตอรี่ประกอบด้วยแผ่นโลหะที่ต่างกันสองชนิด แผ่นโลหะที่ทำหน้าที่ขั้วลบ คือโลหะที่มีอิเล็กตรอนเกิน และแผ่นโลหะที่ทำหน้าที่ขั้วบวก คือโลหะที่ขาดอิเล็กตรอน
คั่นระหว่างแผ่นโลหะด้วยสารละลายเรียกอิเล็กโทรไลต์ ซึ่งทำหน้าที่เป็นสะพานเชื่อมให้อิเล็กตรอนจากขั้วลบเคลื่อนที่ไปหาที่ขั้วบวก เมื่อมีการต่อสายวงจรนอกแบตเตอรี่เชื่อมระหว่างขั้วลบกับขั้วบวก ก็จะเกิดกระแสอิเล็กตรอนไหลไปเติมเต็มจากขั้วที่มีกับขั้วที่ไม่มี
เป็นพลังงานไฟฟ้าที่ทำให้อุปกรณ์ไฟฟ้าทำงาน
ถ้าอิเล็กตรอนที่ขั้วลบถูกใช้จนหมด คือไปเติมเต็มให้ขั้วบวกจนหมด กระแสไฟฟ้าก็หมดด้วย นั่นคือแบตฯ หมด
สารคดี เดือนนี้ว่าด้วยเรื่อง EV รถยนต์ไฟฟ้าที่เป็นกระแสร้อนแรง และคาดว่าไม่กี่ปีข้างหน้า EV จะกลายเป็นพาหนะทั่วไปบนท้องถนน แทนที่รถยนต์ใช้น้ำมัน
พลังงานสำคัญของรถยนต์ไฟฟ้าคือแบตเตอรี่ ซึ่งเป็นแบตเตอรี่แบบที่ชาร์จไฟฟ้าใหม่ได้เมื่อแบตฯ หมด ทำให้รถยนต์วิ่งไปได้ตลอดอายุใช้งาน โดยไม่ต้องคอยยกชุดเปลี่ยนแบตเตอรี่ใหม่กันทุกรอบวิ่ง
ในวาระสิ้นปี ๒๕๖๕ หวังว่าผู้อ่านทุกท่านที่ได้ใช้พลังงานกันทั้งปีมาจนแบตฯ เกือบหมด จะมีโอกาสได้ชาร์จไฟ เติมพลังงานให้เต็มความจุ และกลับมาวิ่งฉิวๆ ต่อในปีใหม่ ๒๕๖๖
และขอพลังงานของการเติมเต็ม แบ่งปัน เป็นกระแสไฟที่สร้างสรรค์สิ่งดีๆ แก่ชีวิตครับ
สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
บรรณาธิการบริหารนิตยสารสารคดี
suwatasa@gmail.com
- จาก บทบรรณาธิการ นิตยสารสารคดี ฉบับที่ 453 ธันวาคม 2565
- อ่านบทความของ สุวัฒน์ อัศวไชยชาญ
- ติดตามเพจ Sarakadee Magazine
