เรื่อง/ภาพ : วิชญดา ทองแดง
ควันธูปลอยฟุ้ง น้ำในโอ่งถูกจ้วงตักด้วยขันใบน้อยหลายร้อยรอบที่ศาลหลักเมืองพระประแดง สายวันพุธที่ ๒๐ กันยายน ๒๕๖๖ วันที่สองในช่วง ๑๐ วันของเทศกาลคเณศจตุรถี ช่วงเวลาที่พระคเณศเสด็จจากสวรรคสู่โลกมนุษย์เพื่อประทานพรมีผู้คนทยอยกันมากราบไหว้และสรงน้ำสรงนมองค์เทพไม่ขาดสาย
เหมือนปีนี้เทศกาลงานรื่นเริงจะฟื้นคืนมาเป็นปรกติ หลายงานหลายกิจกรรมที่ต้องงดช่วงโควิด-๑๙ กลับมาอีกครั้งและคึกคักกว่าเดิมตั้งแต่ต้นเดือนกันยายน สื่อออนไลน์พากันเผยแพร่การจัดงาน “คเณศจตุรถี” ล่วงหน้าบ้างให้ความรู้ว่าคเณศจตุรีไม่ใช่ “วันเกิดพระคเณศ-คเณศชยันตี”
แปลกที่คเณศจตุรถีมีอยู่ที่ศาลหลักเมือง
คุณจรัล หรือ “ลุงป๊ง” วัย ๗๖ ปี กรรมการศาลฯ ที่ได้รับการแต่งตั้งจากนายกเทศมนตรีเล่าว่า เมื่อวาน (๑๙ กันยายน ๒๕๖๖ ถือเป็นวันแรกของเทศกาลคเณศจตุรถี) คนแน่นมากไม่รู้มาจากไหน ทั้งๆ ที่ทางศาลฯ ไม่ได้ประชาสัมพันธ์ช่วงเวลาพิเศษนี้มากนัก
คุณลุงเท้าความว่า ศาลหลักเมืองพระประแดงนี้ มีมาพร้อมกับการก่อตั้งเมืองนครเขื่อนขันธ์ ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๒ คือกว่า ๒๐๐ ปีมาแล้ว มาถึงยุคนี้ใครๆ ต่างก็สงสัยว่าเสาหลักเมืองอยู่ตรงไหน เพราะมองไม่เห็น คุณลุงอธิบายว่าเพราะปัจจุบันมีพระคเณศประดิษฐานเหนือเสาหลักเมืองที่เป็นฐานล่างมาแต่แรก
พระคเณศองค์เดิมเป็นหิน เคลื่อนย้ายไม่ได้ แต่อนุญาตให้ปิดทองได้
เมื่อวันที่ ๒ มิถุนายน ๒๕๕๔ ตรงกับวันที่ถือกันว่าเป็นวันก่อตั้งเมืองนครเขื่อนขันธ์ ครบ ๒๐๐ ปี คณะผู้ศรัทธากราบบังคมทูลเชิญสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เททองหล่อพระคเณศขึ้นอีกองค์ ส่วนหนึ่งก็เพื่อสะดวกในการประกอบพิธีต่างๆ
โดยหลักคืออัญเชิญแห่รอบเมืองในวันครบรอบสร้างเมืองทุกปี รวมถึงเปิดให้ประชาชนสรงน้ำในเทศกาลสำคัญ อย่างวันสงกรานต์และช่วงคเณศจตุรถี
ปีนี้มีเจ้าภาพจัดหาพราหมณ์มาทำพิธีเปิดเทศกาลช่วงนี้ในวันที่ ๑๖ กันยายน
ปีที่ผ่านๆ มาส่วนใหญ่ คณะกรรมการศาลฯ จะเชิญพราหมณ์ราชสำนักมาประกอบพิธี
ชุมชนพระประแดงเป็นที่รับรู้กันว่ามีชาวมอญอยู่มาก แต่ก็มีการผสานวัฒนธรรมความเชื่อกับอีกหลายกลุ่มคน พระคเณศที่นี่ถือกันว่าเก่าแก่ที่สุดองค์หนึ่งเท่าที่พบในประเทศไทยเป็นที่เคารพศรัทธาในนาม “องค์เจ้าพ่อพระพิฆเนศศาลหลักเมืองพระประแดง” การมากราบไหว้บูชาและสรงน้ำท่านในช่วงนี้จึงถือเป็นการรับพรและสิริมงคล
หมายเหตุ : ปี ๒๕๖๖ ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองพระประแดง เปิดให้สรงน้ำสรงนมพระคเณศ ตั้งแต่วันที่ ๑๖-๒๔ กันยายน
