เรื่อง : วันชัย ตัน / ภาพประกอบ : DINHIN
ทราบไหมว่ากาแฟพันธุ์อะไรมีราคาแพงที่สุดในโลก
ไม่ใช่พันธุ์ที่คั่วมาทำกาแฟขายแก้วละสี่ร้อยบาทแน่นอน
บริเวณที่ราบเชิงเขาใกล้กับภูเขาไฟตามเกาะสุมาตรา เกาะชวาและเกาะสุลาเวสี ในประเทศอินโดนีเซีย เป็นแหล่งผลิตกาแฟพันธุ์ราคาแพงที่สุดในโลก มีนามตามท้องเรื่องว่า โกปิ ลูวัก
กว่าจะเก็บเมล็ดกาแฟพันธุ์นี้ได้แต่ละเมล็ดต้องถือว่าสาหัสสากรรจ์ทีเดียว เพราะต้องรอให้ชะมดชนิดหนึ่งไปกินฝักอ่อนจากต้นกาแฟ ผ่านการย่อยในกระเพาะ ลำไส้ก่อนจะอึเอาเมล็ดกาแฟทิ้งออกมา ชาวบ้านแถวนั้นก็ตามไปคุ้ยเมล็ดจากกองอึ ไปตากแดดแล้วนำมาคั่วบดแห้ง
ต้องทนเหม็นกันพอควรกว่าจะได้กาแฟโกปิ ลูวัก ที่แปลว่า กาแฟชะมด ราคาวางขายในสหรัฐอเมริกาและยุโรปจึงสูงถึงกิโลกรัมละ ๒๓,๗๐๐ บาท
ความลำบากในการไปตามหาฟักทองของชะมดชนิดนี้ ทำให้แต่ละปีมีกาแฟชะมดออกสู่ท้องตลาดปีละไม่ถึง ๒๓๐ กิโลกรัม
ที่ผ่านมาสงครามและการก่อการร้ายภายในประเทศยิ่งทำให้การหากาแฟชะมดเต็มไปด้วยความยากลำบาก
กาแฟชนิดนี้จึงเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลกเมื่อสิบกว่าปีมานี้เอง ที่เริ่มมีการส่งออกไปขายนอกประเทศ “ที่ผ่านมาเรามีออร์เดอร์ค้างอยู่จำนวนมาก แม้ว่าราคาจะแพงถึงปอนด์ละ ๑๒,๐๐๐ บาท” เจ้าหน้าที่ บริษัท ราเวน บรูว์ คอฟฟี่ผู้จำหน่ายกาแฟชะมด เล่าให้ผู้สื่อข่าวฟัง
แต่ในความจริง กาแฟชะมดที่วางขายอยู่ในท้องตลาด มีเพียงไม่กี่รายที่เป็นเมล็ดพันธุ์จากอึของชะมดจริง ๆ ผู้ค้ากาแฟส่วนใหญ่ยอมรับว่าไม่ได้เอามาจากอึของชะมดจริง ๆ เพราะความลำบากในการแสวงหา
สงครามแยกดินแดนกับชนเผ่าอาเจ็กทางตอนเหนือของเกาะสุมาตรา ทำให้เกษตรกรที่เก็บเมล็ดพันธุ์กาแฟจากอึถูกลูกหลงตายไปหลายคน ที่เหลือก็ไม่มีใครกล้าออกไปเก็บเมล็ดกาแฟนี้ กาแฟชะมดก็ยิ่งขาดแคลนมากขึ้น
แต่ปีที่ผ่านมา ได้เกิดวิกฤตการณ์ครั้งสำคัญที่ทำให้ยอดสั่งกาแฟชะมดเริ่มลดลง นั่นคือเมื่อมีการค้นพบว่า โรคซาร์สที่ระบาดหนักในประเทศจีน ติดมาจากคนจีนที่นิยมกินเนื้อชะมดที่มีเชื้อโรคชนิดนี้อยู่ในตัว
และเนื้อชะมดที่ขายในตลาดเมืองจีน ส่วนหนึ่งลักลอบจับมาจากประเทศอินโดนีเซีย ทำให้หลายประเทศในตะวันตกยกเลิกการนำเข้ากาแฟชะมด
บรรดาผู้ผลิตกาแฟชะมดจึงวางแผนเปลี่ยนกลยุทธ์ใหม่ทันที
บริษัทราเวน บรูว์ คอฟฟี่ ได้วางแผนจะทดลองนำกาแฟพันธุ์นี้ไปปลูกที่ประเทศศรีลังกา ให้ช้างกิน แล้วคอยไปเก็บเมล็ดกาแฟจากอึของช้างอีกทีหนึ่ง
เขียนถึงตอนนี้ หลายคนอาจนึกสงสัยว่า กะอีแค่เมล็ดกาแฟ ทำไมต้องไปลำบากลำบนให้ช้าง หรือชะมดกินก่อนจะถ่ายเป็นอึออกมาให้มนุษย์อย่างเรากินอีกที
ผู้เชี่ยวชาญกาแฟระดับโลกบอกว่า เมล็ดกาแฟที่ผ่านการย่อยในกระเพาะของสัตว์จะเกิดรสชาติดีขึ้น
“ความเอร็ดอร่อยและความหอมกรุ่นของกาแฟโกปิ ลาวักเกิดจากน้ำย่อยและเอ็นไซม์ในกระเพาะของตัวชะมดที่ซึมเข้าไปในเมล็ดกาแฟ และเมื่อเราเอาเมล็ดกาแฟนี้มาคั่ว ความร้อนปฏิกริยาในเมล็ดกาแฟ จนเกิดกลิ่นหอมอย่างน่าประหลาด” ดร. มาส์สิโม
มาร์โคเน่ นักวิทยาศาสตร์ทางอาหารแห่งมหาวิทยาลัยแคนาดา ผู้เคยทดสอบกาแฟชะมดเปิดเผยให้นักข่าวฟังว่าหอมกรุ่นอร่อยจริง ๆ
หมดจากกาแฟชะมด อีกหน่อยเราก็คงได้ชิมรสกาแฟช้าง เวลาเอามาคั่ว หากติดกลิ่นเหม็นเขียวนิดหน่อย นั่นแหละรสชาติของกาแฟระดับโลก
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า เห็นช้างขี้ อย่าขี้ตามช้าง แต่จงเก็บขี้ช้างมาคั่วกิน
