Page 90 - Skd 361-2558-03
P. 90
เรือ่ ง : วีระศักร จันทร์สง่ แสง / ภาพ : ประเวช ตนั ตราภริ มย์
มหาวทิ ยาลยั ธรรมชาติ ปราชญภ์ ูพาน
เลก็ กดุ วงค์แก้ว
ตอนท่ีเราไปถึง ผู้เฒ่าก�าลังเดินออกมาจากสวนหลังบ้าน ปลูกผักปลูกข้าวบ่เป็น พ่ึงตนเองไม่ได้ ไปรับจ้างเขาอย่างเดียว บอก
ลูกว่าเอาจอบเสียมเป็นปากกา นาเป็นนา�้ หมึก ตัวอักษรคือพืชพรรณ
พร้อมผักก�ามือหนึ่ง แกบอกว่า หมากแข้ง หรือผลมะแว้งขมน้ีเป็น ธัญญาหารท่ีเรากิน เอามาเขียนใส่กระดานดินให้เต็ม ชาตินี้ไม่มีจน
หนึ่งในพืชพรรณร่วม ๒๐๐ ชนิดท่ีปลูกไว้รายรอบบ้านในช่วง ๒๐ จะมอี ย่มู กี ินมใี ชต้ ลอดไป
กวา่ ปที ผี่ า่ นมา ตามกตกิ าขอ้ แรกทผ่ี เู้ ปน็ สมาชกิ กลมุ่ “อนิ แปง” ทกุ คน
ตกลงรว่ มกนั ไว้ เงนิ ไมใ่ ชแ่ กป้ ญั หาทกุ เรอ่ื งไดเ้ สมอไป แกไ้ ดบ้ างเรอ่ื งเทา่ นนั้ แตส่ ต ิ
ปญั ญาวิชาความคิดมันแก้ได้ทกุ เร่อื ง ตอ้ งพัฒนาคนให้เกดิ ความคดิ ”
พ่อเล็ก กุดวงค์แก้ว เป็นแกนน�าก่อต้ังองค์กรชุมชนกลุ่มน้ีเม่ือ
เกือบ ๓๐ ปีที่แล้ว กระท่ังกลายเป็นกลุ่มอนุรักษ์ธรรมชาติ พันธุกรรม “พยายามบอกลูกหลานว่าให้เอาดอกเบี้ยจากป่า อย่าเอาต้นทุน
พื้นบ้าน และเป็นชุมชนพึ่งตนเองที่เข้มแข็งท่ีสุดกลุ่มหน่ึงของประเทศ มา ถ้าเราตัดต้นไม้คือท�าลายต้นทุน แต่หากเอาเมล็ดพันธุ์มานั่นคือ
ไทยในปัจจุบนั ดอกเบย้ี ดอกเบย้ี ในปา่ ภพู านยงิ่ ใหญก่ วา่ ธนาคารโลกทตี่ ง้ั ไมถ่ งึ ๒๐๐
ปีก็เกือบล่มแล้ว ภูพานคนกินมาแต่โบราณหลายร้อยปียังไม่หมด
แตส่ งิ่ ทแ่ี กเลา่ ใหฟ้ งั นนั้ กนิ ความครอบคลมุ ตลอดชว่ งชวี ติ ๗๐ ปี แสดงวา่ ยิ่งใหญไ่ ม่ธรรมดา ภพู านคือธนาคารชวี ิตที่ย่ิงใหญม่ าก”
ของแก-รวมทง้ั กอ่ นหนา้ นนั้ ซงึ่ เปน็ องคค์ วามรทู้ เี่ ชอ่ื มตอ่ จากภมู ปิ ญั ญา
ของบรรพชน เป็นคมความคิดที่ตกผลึกจากการเรียนรู้และประสบ- “สกลนครมีพระอริยสงฆ์ส�าคัญหลายรูป อาจเพราะมนตร์ขลัง
การณช์ วี ิตของตนอย่างสมศักดิ์ศรีกับสมญา “ปราชญภ์ ูพาน” ในป่าภูพานท�าให้ท่านได้เข้าถึงความจริง ความจริงอยู่ในธรรมชาต ิ
พระพทุ ธเจา้ เปน็ โอรสกษตั รยิ อ์ ยใู่ นเมอื ง ยงั หนไี ปอยปู่ า่ ไปอยใู่ ตร้ ม่ ไม้
“เดมิ อาหารทเ่ี รากนิ เปน็ ยา แตเ่ ดย๋ี วนค้ี นกนิ ยาเปน็ อาหาร เรามี แตค่ นยคุ ใหม่ไปอย่หู อ้ งแอร์
ผนื ปา่ มภี เู ขา มแี มน่ ้�า เปน็ แหลง่ อาหาร เราจงึ ตอ้ งรกั ษาปา่ เพอื่ รกั ษา
แหลง่ อาหารไว ้ ยาเมอ่ื กอ่ นกอ็ ยใู่ นปา่ แตห่ ลกั สตู รการศกึ ษาไทยไมม่ ี ธรรมชาติยิ่งใหญ่มาก คนท�าลายธรรมชาติคือการท�าลายชีวิต
การเรยี นรบู้ า้ นตวั เอง เรารจู้ กั แตเ่ คเอฟซ ี เซเวน่ ฯ บกิ๊ ซ ี โลตสั แลว้ เงนิ ตัวเอง ที่หนักกว่านั้น-เท่ากับท�าลายพระศาสนา เพราะธรรมชาติเป็น
ท่ีใชซ้ ื้อมาจากไหน ก็มาจากทรพั ยากรของเรา ไม่ได้มาจากสวรรค”์ ที่มาของพระพุทธเจ้าซ่ึงส�าเร็จอรหันต์อยู่กลางธรรมชาติ ไม่ได้ส�าเร็จ
จากมหาวทิ ยาลัย
“นโยบายรัฐที่ผ่านมาส่วนใหญ่ท�าลายแหล่งอาหาร ส่งเสริมการ
ปลูกพชื ที่เน้นขายเอาเงิน จนทา� ลายป่าเกอื บหมด คนแตเ่ ดิมไม่ไดใ้ ช้ ศาสนาสอนวา่ ตนเป็นท่ีพึ่งแห่งตน แตค่ นไมส่ นใจคา� สอนในพระ
เงิน แต่สร้างบา้ นเมอื งมาไดจ้ นทุกวันน้เี พราะเขารกั ษาส่ิงแวดล้อมไว้ ศาสนา ไปสรา้ งโบสถ ์ วหิ ารใหญม่ โหฬาร แตไ่ มเ่ ขา้ ใจการปฏบิ ตั ธิ รรม
เฮากะเลยบไ่ ด้อานิสงสจ์ ากพระศาสนา
เราพูดตามนักการเมืองว่า ประเทศไทยเป็นประเทศยากจน
ความจริงเราม่ังคั่งมากมาแต่โบราณ พืชพรรณ สัตว์ ภูมิปัญญามีอยู่ พระพทุ ธเจา้ บอกวา่ ปลกู ตน้ ไมใ้ สแ่ ผน่ ดนิ ตน้ หนง่ึ ดแู ลใหม้ นั ใหญ ่
ทกุ ชมุ ชน แตค่ รงั้ ยงั ไมม่ โี รงพยาบาล เรากอ็ ยรู่ อดมาได ้ ไมไ่ ดต้ ายกนั ได้อานิสงส์มากกว่าสร้างเจดีย์องค์หนึ่ง เพราะทั้งมนุษย์และสัตว์ได้
หมดหมู่บ้าน ไม่มีโรงงานทอผ้า แต่ทุกคนมีผ้านุ่ง ไม่มีห้างสรรพ- พึ่งพาอาศัย ปลูกต้นไม้ลงทุนไม่ก่ีบาท อย่างน้อย ๆ หากไม่ได้กินลูก
สินค้าแตม่ ีกิน” กนิ ผลกไ็ ดก้ นิ อากาศ สรา้ งโบสถน์ น้ั มแี ตต่ กุ๊ แกกบั อเี กยี *มาบนิ ภาวนา
อยู่ ได้แคน่ ้มี นั คุ้มบ่กับเงนิ หลายล้าน”
“เราร่วมกันค้นหารากของตัวเอง มารวมตัวกันเรียนรู้ เพราะ
ความรไู้ มไ่ ดอ้ ยทู่ ม่ี หาวทิ ยาลยั ทเี่ ดยี ว บา้ นเมอื งกต็ ง้ั มาโดยคนทไ่ี มไ่ ด้ “คนเขาว่าพ่อเป็นปราชญ์ ความจริงไม่ใช่ พ่อเป็นคนธรรมดา
จบมหาวิทยาลยั เราต้งั กลมุ่ อินแปงขน้ึ มาเพอื่ ใหพ้ งึ่ ตวั เองได้ ความรู้มันอยู่กับคน ไม่ใช่อยู่กับใครคนใดคนหน่ึง คุยกับหลายคนได้
ความรู้หลายเร่ือง มันบ่หมดหรอก จนช่ัวชีวิตเรา บ้านเมืองเฮามัน
ระบบการศึกษาท่ีไม่ผ่านการปฏิบัติจะเข้าใจยาก เรียนทฤษฎี เปลี่ยนแปลงไปเร่ือย ต้องเรียนรู้เพ่ือรู้ทันมัน พ่อเป็นคนชอบอ่าน
อย่างเดียวไม่ได้ปฏิบัติก็เข้าใจไม่จริง ต้องปฏิบัติจึงจะท�าให้เข้าถึง ไปไหนไปเลี้ยงววั เลีย้ งควายกอ็ า่ น ไดเ้ อามาใชป้ ระโยชน์”
จิตวิญญาณ เข้าใจ รัก และหวงแหนส่ิงนั้น ๆ เรียนรู้ผ่านการปฏิบัติ
นี่ส�าคัญย่งิ จะท�าใหเ้ ข้าใจลกึ * อีเกยี = ค้างคาว
พ่อมีลูกแปดคน บ่ให้เรียนมหาวิทยาลัยสักคน เพราะเรียนแล้ว
88 มีนาคม ๒๕๕๘
