สำนักพิมพ์สารคดี ๒๖๐ หน้า ๔๙๙ บาท
“การจัดทำสมุดภาพเล่มนี้…ยังมีวัตถุประสงค์สำคัญในการให้เกียรติแก่บรรดา ‘ช่างภาพ’–’มนุษย์ล่องหน’ ผู้จ้องมองโลกอยู่เบื้องหลังกล้องถ่ายรูปอย่างสงบเสงี่ยมเสมอมา”
ศรัณย์ ทองปาน บรรณาธิการ ภาพพูด แถลงถึงการเกิดขึ้นของหนังสือเล่มนี้ นอกเหนือไปจากความมุ่งหมายเบื้องต้นที่จะแสดงให้เห็นพลังความสามารถของภาพ ถ่ายเป็นหลัก เขาบอกว่า “ภาพถ่ายอันเป็นเหมือน ‘แขน’ อีกข้างของความเป็น สารคดี นั้น ยังไม่เคยมีโอกาสได้ตีพิมพ์รวมเล่มเป็นการเฉพาะมาก่อนเลย ทั้งที่หลายสิ่งหลายอย่างได้เริ่มปรากฏแก่สายตาสาธารณชนวงกว้างเป็นครั้งแรก ก็ในหน้ากระดาษของ สารคดี ”
นั่นจึงเป็นที่มาของการระดมคัดเลือกภาพถ่ายทั้งสิ้น ๑๕๗ รูปมารวมพิมพ์ใน ภาพพูด ในโอกาส ๒๕ ปีนิตยสาร สารคดี
ภาพถ่ายเหล่านี้ถูกจัดแบ่งเป็น ๘ หมวด ได้แก่ สารคดีบันทึก รวบรวมเหตุการณ์จากหน้าประวัติศาสตร์สังคมร่วมสมัย, รวมมิตร แสดงภาพถ่ายพอร์เทรตของบุคคลหลากหลายวงการ, โลกใบเล็ก สะท้อนชีวิตสรรพสัตว์ที่อยู่ร่วมโลกใบเดียวกันกับมนุษย์, Green Planet บันทึกความเป็นไปของโลกใบนี้, เพื่อความเข้าใจในแผ่นดิน สะท้อนความหลากหลายของอารยธรรมไทย, โลกศิลปะ โลกของความงามและนานาสิ่งประดิษฐ์, โลกวิทยาการ ความก้าวหน้าในการค้นคว้าของมนุษยชาติ และหน้าต่างชีวิต ชีวิตผู้คนในสังคมสมัยใหม่ เพื่อให้ครอบคลุมเรื่องราวที่เคยนำเสนอในนิตยสาร สารคดี ทั้งเป็นบันทึกเหตุการณ์ความเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยในช่วงเสี้ยวศตวรรษไปพร้อมกัน
หนังสือภาพเล่มนี้อาจไม่ได้โดดเด่นในแง่องค์ประกอบศิลป์เหมือนหนังสือรวมภาพถ่ายประกวด หากแต่มันโดดเด่นในแง่การทำหน้าที่เป็น “ภาพเล่าเรื่อง” คือแต่ละภาพชัดเจนว่าสื่อสารอะไรออกมา ดังคำกล่าวว่า ภาพ ๑ ภาพแทนคำพูดเป็นพันคำ
ภาพถ่ายเหล่านี้อาศัยเทคนิคเป็นเพียงเครื่องมือในการถ่ายภาพเล่าเรื่องหนึ่ง ๆ ในจังหวะที่เหมาะสมเท่านั้น หากแต่วิธีที่มันสื่อสารและเล่าเรื่องต่างหากที่เป็นประเด็นสำคัญของภาพถ่ายแนวสารคดีในแบบที่เป็นตัวของตัวเอง
