๏ แยกขายืนเข่าตั้ง ตนตรง แขนแนบหนีบสเอวองค์ แน่นแฟ้น คาวินทร์ธดำรง กายดัด นี้ฤๅ แก้กล่อนปัตฆาฏแม้น แพทย์แก้มวยมึนฯ
พระศรีวิสุทธิวงศ์
(ถอดความ) ท่านั่งคุกเข่าแยกขา ลำตัวตั้งตรง แขนแนบข้างเอว แสดงแบบโดยฤๅษีคาวินทร์ ใช้แก้กล่อน ปัตคาต ได้ราวกับมีหมอรักษา
“พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔” อธิบาย “กล่อน” ว่าเป็น “ชื่อโรคชนิดหนึ่ง ตามตำราแพทย์แผนโบราณว่าเกิดจากของเหลวเข้าไปขังอยู่ในถุงอัณฑะ, ถ้าของเหลวนั้นเป็นนํ้า เรียกว่า กล่อนนํ้า, ถ้าเป็นเลือด เรียกว่า กล่อนเลือด, ถ้าเป็นหนอง เรียกว่า กล่อนหนอง.”
ส่วน “ปัตคาด” ในพจนานุกรมเล่มเดียวกันกล่าวว่าเป็น “ชื่อเส้นในร่างกายของคน ในตำราหมอนวดว่า ตั้งแต่ท้องน้อยถึงโคนขาทั้งด้านหน้าและด้านหลัง.” ซึ่งดูเหมือนจะไม่ตรงทีเดียวกับในโคลงบทนี้ ที่กล่าวเหมือนกับว่า “ปัตฆาฏ” เป็นโรคชนิดหนึ่งมากกว่า
นามฤๅษีคาวินทร์/คาวินท์ ปรากฏในบทละคร “รามเกียรติ์” ฉบับพระราชนิพนธ์ในรัชกาลที่ ๑ เท้าความว่าในอดีตเมื่อพันปีมาแล้ว วานรนิลราชเคยไปกลั่นแกล้งฤๅษีคาวินท์ ลักไม้เท้าไปซ่อนไว้ที่ท่าน้ำ เมื่อฤๅษีจับได้จึงสาปส่ง
ว่าพานรินทร์ตัวนี้
จะเอาสิ่งใดทิ้งน้ำลง
ให้คงจมอยู่กับที่
อย่าลอยขึ้นหลังนที
แม้นพระจักรีสี่กร
จะข้ามไปลงกาปราบมาร
ใช้พวกทวยหาญชาญสมร
จองถนนข้ามมหาสาคร
วานรนั้นขนภูเขามา
ให้ขุนกระบี่นี้ผู้เดียว
ขับเคี่ยวรับก้อนภูผา
จึ่งจะสิ้นสาปพระสิทธา
ผ่านฟ้าจงได้ปรานี ฯ
คือตราบจนเมื่อใด ที่พระนารายณ์อวตารจะข้ามไปปราบยักษ์ในลงกาทวีป แล้วให้พวกพลลิงจองถนนถมทะเล เมื่อนั้น ให้นิลราชเป็นผู้รับเอาก้อนหินทิ้งลงน้ำแต่เพียงผู้เดียว แล้วจึงจะหลุดพ้นคำสาป
…
บทความชุด “ตามรอยฤาษีดัดตน” มีต้นทางจากหนังสือ ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน โดยตัดทอนและปรับเนื้อหาใหม่ให้เหมาะกับการเผยแพร่ในสื่อออนไลน์ รวมถึงเสริมบางประเด็นที่มีข้อมูลใหม่ หรือข้อคิดเห็นเพิ่มเติมภายหลังจากที่หนังสือตีพิมพ์แล้ว
ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน
รางวัลชมเชย กลุ่มหนังสือสวยงาม จากการประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)
เรื่อง : ศรัณย์ ทองปาน / จิตรกรรมดิจิตัล : สุทธิชัย ฤทธิ์จตุพรชัย
สำนักพิมพ์เมืองโบราณ ๒๕๖๔
ปกแข็ง ๑๘๔ หน้า ๖๙๐ บาท
จากต้นฉบับลายเส้นฝีมือชั้นครูสมัยรัชกาลที่ ๓ อายุเกือบสองศตวรรษ คลี่คลายด้วยเทคโนโลยีดิจิตัล สอดประสานกับฝีมือศิลปินร่วมสมัย ก่อกำเนิดเป็นภาพจิตรกรรมไทยฤๅษีดัดตนชุดใหม่ที่งามวิจิตรทั้ง ๘๐ ท่า รวบรวมไว้อย่างครบครันในรูปเล่มหนังสือปกแข็ง ฤๅษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชนโดยสำนักพิมพ์เมืองโบราณ ตีพิมพ์คู่กับคำโคลงประจำภาพสำนวนดั้งเดิม และการถอดความเป็นภาษาปัจจุบัน พร้อมบทนำเสนอการศึกษาประวัติศาสตร์และความสืบเนื่องขององค์ความรู้ อันนับเนื่องเป็นหนึ่งใน “มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ”
สั่งซื้อหนังสือ
