๏ ผู้ผนวชจีนแจ้งชื่อ หลีเจ๋ง
อยู่เขตรเขาซ่าเหล็ง ตึ่งสิ้ว
ลัทธิท่านเคร่งเขม็ง เมืองท่าน ถือฮอ
มือเหวี่ยงผวาท่างิ้ว รงับเส้นสลักทรวงฯ
ออกญาโชฎึกราชเศรษฐี
(ถอดความ) ฤๅษีจีนนามว่าหลีเจ๋ง อาศัยอยู่ ณ เขาซ่าเหล็งตึ่งสิ้ว ท่านเป็นผู้เคร่งครัดในลัทธิธรรมเนียมฝ่ายจีน ทำท่าเหวี่ยงแขนเหมือนนักแสดงงิ้ว เพื่อแก้เส้นสลักทรวง
บางท่านอธิบายว่าหลีเจ๋งเป็นหนึ่งใน “โป๊ยเซียน” ตามตำนานแปดเซียนผู้วิเศษของลัทธิเต๋า ถูกนำเข้ามาผสมโรงรวมอยู่ในชุดฤๅษีดัดตนด้วย ทว่าเมื่อไปค้นดูในตำนานโป๊ยเซียนกลับไม่ปรากฏชื่อนี้ ดังนั้นจึงต้องลองมองหาจากแหล่งอื่น
ในที่นี้ สันนิษฐานว่าอาจไปหยิบยืมมาจากนาม “ลิเจ้ง” (หรือ “หลี่จิ้ง”) บิดาของโลเฉีย (หรือ “นาจา”) ในพงศาวดารจีนเรื่อง “ห้องสิน” ซึ่งมีการแปลเป็นภาษาไทยมาตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ ๒
เรื่อง “ห้องสิน” เปิดฉากของตัวละคร “ลิเจ้ง” ไว้ว่า “เมื่อยังเด็กอยู่นั้น ลิเจ้งไปเที่ยวเรียนวิชากับผู้วิเศษริมเขากุนหลุนซัวข้างทิศใต้ อาจารย์บอกวิชาให้ถึงห้าประการ…”
จากนั้นก็ยังมีฉากที่ลิเจ้งรำพึงรำพันกับภรรยา คือนางฮึนสี ว่า “เมื่อเราไปเที่ยวเรียนวิชาอยู่นั้น หมายว่าจะเป็นฤษีอาศัยอยู่ภูเขาและถ้ำที่สงัด มิได้คิดว่าจะมีภรรยาและบุตร หากบุญเราน้อยสละไปมิได้ จึงมาได้เจ้าเป็นภรรยา จนมีบุตรถึงสามคนแล้ว เราก็มิได้คิดจะกระทำบาปกรรมเลย…”
ทั้งยังมีอีกตอนหนึ่ง เมื่อลิเจ้งเกิดน้อยใจคิดฆ่าตัวตาย เรื่องก็พรรณนาว่า “ลิเจ้งคิดว่าเกิดมามีกรรม ครั้นจะไปรักษาศีลหวังจะเป็นฤษีก็หาสำเร็จความปรารถนาไม่ มีลูกเล่าน้ำใจก็หยาบช้านัก ครั้งนี้ถึงที่ตายแล้ว ลิเจ้งก็ชักกระบี่ออกจะเชือดคอตาย”
เมื่อปรากฏว่าลิเจ้งเคยเรียนวิชากับเซียนผู้วิเศษ ด้วยหวังจะเป็น “ฤษี” ดังนั้น ข้อสันนิษฐานว่านักพรตจีน “หลีเจ๋ง” คือ “ลิเจ้ง” ในเรื่อง “ห้องสิน” คงพอมีเค้าอยู่บ้างกระมัง ?
อีกสิ่งที่น่าสังเกตคือ มีเพียงฤๅษีโยฮันกับหลีเจ๋งเท่านั้น ที่มิได้นุ่งห่มหนังเสือ และมีรองเท้าสวม อาจเพราะนับเป็นนักพรตต่างชาติ มิได้เป็นฤๅษีชีไพรอย่างไทยๆ เหมือนตนอื่นในชุดฤๅษีดัดตน จึง “ทรงเครื่อง” แตกต่างออกไป
บทความชุด “ตามรอยฤาษีดัดตน” มีต้นทางจากหนังสือ ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน โดยตัดทอนและปรับเนื้อหาใหม่ให้เหมาะกับการเผยแพร่ในสื่อออนไลน์ รวมถึงเสริมบางประเด็นที่มีข้อมูลใหม่ หรือข้อคิดเห็นเพิ่มเติมภายหลังจากที่หนังสือตีพิมพ์แล้ว
ฤาษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชน
รางวัลชมเชย กลุ่มหนังสือสวยงาม จากการประกวดหนังสือดีเด่น ประจำปี พ.ศ. ๒๕๖๕ ของสำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน (สพฐ.)
เรื่อง : ศรัณย์ ทองปาน / จิตรกรรมดิจิตัล : สุทธิชัย ฤทธิ์จตุพรชัย
สำนักพิมพ์เมืองโบราณ ๒๕๖๔
ปกแข็ง ๑๘๔ หน้า ๖๙๐ บาท
จากต้นฉบับลายเส้นฝีมือชั้นครูสมัยรัชกาลที่ ๓ อายุเกือบสองศตวรรษ คลี่คลายด้วยเทคโนโลยีดิจิตัล สอดประสานกับฝีมือศิลปินร่วมสมัย ก่อกำเนิดเป็นภาพจิตรกรรมไทยฤๅษีดัดตนชุดใหม่ที่งามวิจิตรทั้ง ๘๐ ท่า รวบรวมไว้อย่างครบครันในรูปเล่มหนังสือปกแข็ง ฤๅษีดัดตน มรดกภูมิปัญญาจากบรรพชนโดยสำนักพิมพ์เมืองโบราณ ตีพิมพ์คู่กับคำโคลงประจำภาพสำนวนดั้งเดิม และการถอดความเป็นภาษาปัจจุบัน พร้อมบทนำเสนอการศึกษาประวัติศาสตร์และความสืบเนื่องขององค์ความรู้ อันนับเนื่องเป็นหนึ่งใน “มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ”
สั่งซื้อหนังสือ
