Page 111 - Skd 361-2558-03
P. 111
เร่ือง : ฐิตพิ ันธ์ พฒั นมงคล / ภาพ : สกล เกษมพันธุ์
เส้นทางสายป่า จากนักศึกษาส่อู ธบิ ดี
ธีรภัทร ประยูรสทิ ธิ
นักศกึ ษา (ป่า) หนา้ ฝนตอ้ งลอยคอขา้ มน�้าเพอ่ื แบกขา้ วสารกลบั หนว่ ย เมอื่ กอ่ นยนื อยู่
อธบิ ดกี รมปา่ ไม้คนปจั จุบันเคยเปน็ เด็กเดนิ ตามวัว ตรงน ี้ พอววั แดงไดก้ ลนิ่ กจ็ ะวงิ่ หนไี ป ปจั จบุ นั เราใชง้ านวจิ ยั มาจดั การ
“เด็ก” ในความหมาย “นักศึกษา-นักวิจัย” และ “วัว” ในความ พื้นท่ี ทั้งทุ่งหญ้า แหล่งน�้า ดินโป่ง วันนี้จึงได้เห็นวัวแดงและนกยูง
หากนิ เกือบทั้งวนั เพราะการจัดการทีด่ ที า� ใหม้ ีสตั วป์ ่าเพ่มิ ขนึ้ ”
หมาย “ววั แดง” อธบิ ดี (กรมป่าไม้)
เมื่อราว ๓๐ ปีก่อน ชีวิตนักศึกษาแทบท้ังหมดของ ธีรภัทร
“สมัยก่อนผมไม่เคยมีโอกาสพบและพูดคุยกับผู้บริหารระดับ
ประยูรสิทธิ อยู่ในป่า นับแต่สมัยเรียนปริญญาโทที่คณะวนศาสตร ์ อธิบดีหรือรองอธิบดี ข้าราชการและพนักงานพิทักษ์ป่าตัวเล็ก ๆ ที่
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ท�าวิจัยหัวข้อชีวิตวัวแดง เมื่อศึกษา ท�างานในป่า ไม่ค่อยมีคนสนใจ วันนี้ผมต้องให้ความส�าคัญแก่เขา
ปริญญาเอกด้านชีววิทยาเชิงอนุรักษ์ที่มหาวิทยาลัยมินนิโซตา โดยเฉพาะต้นปี ๒๕๕๗ ผมมีโอกาสส�าคัญท่ีสุดในชีวิตที่ได้เข้าเฝ้าฯ
สหรัฐอเมริกา หัวข้อวิทยานิพนธ์ก็ไม่พ้นเร่ืองนิเวศวิทยาของวัวแดง ถวายรายงานการดูแลรักษาป่า พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมี
และกระทงิ ซึง่ ต้องกลบั มาเดนิ ป่าหว้ ยขาแขง้ นบั หมืน่ กิโลเมตร พระราชด�ารัสให้ดูแลเจ้าหน้าท่ีทุกคนให้ดี” ธีรภัทรจึงให้ความส�าคัญ
แก่เจ้าหน้าที่ระดับปฏิบัติงานนับต้ังแต่ด�ารงต�าแหน่งรองอธิบดีกรม
ตลอด ๑๐ ปีในวัยหนุ่ม ธีรภัทรถือเป็นคนหน่ึงที่เดินป่าห้วยขา- อุทยานฯ รวมถึงการวางแผนปรับระบบสวัสดิการโดยข้ึนเงินเดือน
แข้ง-ทุ่งใหญ่นเรศวรมากท่ีสุด บุกป่าฝ่าดงรกทึบเพื่อตามติด “ข้อโซ่” ให้ลูกจ้างชั่วคราว เพ่ิมความม่ันคงให้ต�าแหน่งพนักงานราชการ และ
ช้ินเล็ก ๆ แห่งหว่ งโซอ่ าหาร ซึ่งนบั เป็นประโยชน์อย่างย่ิงต่อการศึกษา จดั ตั้งกองทุนประกันชีวติ แก่เจ้าหนา้ ทปี่ ฏิบัติงานในป่าอนุรักษ์
ธรรมชาติวิทยา ท�าให้ประเทศไทยมีข้อมูลพื้นฐานท่ีละเอียดเกี่ยวกับ
สัตว์ป่าหลายชนิด น�าไปสู่การจัดต้ังคลินิกดูแลสุขภาพและทีมเฉพาะ เมื่อรับต�าแหน่งผู้บริหารสูงสุดกรมป่าไม้ หลักการท่ีเขายึดถือคือ
กจิ ช่วยชวี ติ สัตว์ปา่ แหง่ แรกของไทย การท�างานตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง กับอีกแนวคิดซึ่งไม่ท้ิงลาย
ขา้ ราชการ (ตัวเล็กๆ) ผบู้ รหิ ารทเ่ี ตบิ โตมาในสายงานวชิ าการ คอื เรว็ รกุ สขุ กบั งาน วชิ าการ
น�าหนา้
ธีรภัทรเริ่มชีวิตการท�างานด้วยต�าแหน่งนักวิทยาศาสตร์ก่อน
เป็นนักวชิ าการปา่ ไมด้ ้านนเิ วศวทิ ยาปา่ ไม้และสัตว์ป่า เจ้ากรมป่าไม้กล่าวถึงแนวทางรักษาป่าเชิงรุกว่า ได้มีแผนจัด
รูปแบบการบริหารป่าสงวนฯ ที่อยู่ใกล้กันและมีความสัมพันธ์กัน
ในยุคท่ี สืบ นาคะเสถียร เป็นหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า รวมเป็นกลุ่มป่าสงวนแห่งชาติที่มีคนรับผิดชอบดูแลทุกผืนป่า และป่า
หว้ ยขาแขง้ ธรี ภทั รคอื เพอื่ นรว่ มงานหลกั คนหนงึ่ ในฐานะหวั หนา้ สถานี ทย่ี งั สมบรู ณข์ นาดใหญ ่ ๆ จะผนวกใหเ้ ปน็ ปา่ อนรุ กั ษท์ งั้ อทุ ยานแหง่ ชาติ
วจิ ยั สตั วป์ า่ เขานางรา� อกี หนว่ ยงานหนง่ึ ทต่ี งั้ อยกู่ ลางปา่ ลกึ หว้ ยขาแขง้ และเขตรักษาพนั ธ์สุ ตั ว์ปา่
“งานอนุรักษ์เวลานั้นหัวหน้าสืบจะเน้นด้านการบริหารและปราบ “การดูแลรักษาป่าท่ีมีประสิทธิภาพต้องอยู่ในรูปแบบป่าอนุรักษ ์
ปราม ส่วนพวกเราจะช่วยขับเคลื่อนด้านวิชาการให้งานจัดการป่า ป่ารอบนอกจะจัดให้เป็นป่าชุมชน ป่าเส่ือมโทรมส่วนหน่ึงจะต้องเร่ง
ห้วยขาแขง้ มที ศิ ทางทแี่ น่นอน” ฟื้นฟูเพื่อให้กลับคืนความสมบรูณ์ อีกส่วนจะจัดเป็นป่าเศรษฐกิจ
ชุมชน รวมถึงจะต้องจัดระบบการใช้ท่ีดินท�ากินให้ชุมชนเพื่อชาว
หลงั หวั หนา้ สบื ทงิ้ ลมหายใจไวใ้ นปา่ ธรี ภทั รยงั คงถอื งานวชิ าการ บา้ นใชป้ ระโยชนร์ ว่ มกัน จะได้ไม่ขายท่ีดินให้นายทนุ แล้วไปรกุ ปา่ ใหม่
เปน็ ธงนา� หนา้ ในการทา� งานอนรุ กั ษ ์ หนา้ ทต่ี า� แหนง่ หวั หนา้ สถานวี จิ ยั ฯ เหมือนในอดีต และต้องพฒั นาคุณภาพชวี ิตคนชายขอบปา่ ใหด้ ขี ึ้น”
เขานางรา� มสี ว่ นสง่ เสรมิ ใหท้ ศิ ทางการท�างานของกรมอทุ ยานแหง่ ชาติ
สัตว์ป่า และพันธุ์พืช โดดเด่นด้วยงานวิชาการ อีกท้ังต่อมาสถานีวิจัย เมอ่ื คนไมร่ กุ ปา่ คน ปา่ และสตั วป์ า่ กจ็ ะอยรู่ ว่ มกนั ไดอ้ ยา่ งยง่ั ยนื
สตั วป์ า่ เขานางรา� กลายเปน็ “หอ้ งเรยี นธรรมชาต”ิ ของนกั วจิ ยั ดา้ นการ นัน่ คือแนวคิดของลกู หมอ้ ทเ่ี ตบิ โตมาจากงานภาคสนามซง่ึ คลุกคลีกบั
ป่าไม้และสัตวป์ ่า ทงั้ ชาวไทยและตา่ งชาติ ท้ังชีวิตคนและสตั วป์ ่ามาอยา่ งยาวนาน
ธีรภัทรเล่าอยู่ ริมห้วยทับเสลาท่ีไหลผ่านชายป่าห้วยขาแข้งว่า
“๒๐ ปีก่อนเข้ามาท่ีน่ียากมาก ถนนเป็นฝุ่น ไม่มีสะพานข้ามห้วย
มนี าคม ๒๕๕๘ 109
