Page 178 - Skd 365-2558-07
P. 178
ใบโลใหกม่ มองปรากฏการณร์ ่วมสมัย
วฒั นธรรมมวลชน
ภัควดี วีระภาสพงษ์
ความเปล่ียนแปลงหลากหลายมิติ
ของโลกศตวรรษท่ ี ๒๑
เงินตราทางเลอื ก http://www.yesmagazine.org/commonomics/alternative-currencies-bigger-than-bitcoin-bangla-
ในประเทศโลกที ่ ๑ pesa-brixton/brixtonmontage.jpg/image
คอลัมน์นี้เคยน�ำเสนอเร่ือง LETS ซึ่งเป็นบัญชีเครดิตส�ำหรับ ระบบเงนิ ปอนดบ์ รกิ ซต์ นั ไมไ่ ดพ้ ยายามเขา้ แทนทเี่ งนิ ปอนดข์ อง
ทางการ แต่ท�ำหน้าท่ีเป็น “เงินตราเสริม” ค่าเงินปอนด์บริกซ์ตัน
การแลกเปลี่ยนสินค้าแทนเงินเพื่อเสริมสร้างศักยภาพทางเศรษฐกิจ ผูกติดกับเงินปอนด์สเตอร์ลิงในอัตรา ๑ : ๑ ชาวชุมชนน�ำเงินปอนด์
ใหช้ มุ ชน ครงั้ นจ้ี ะขอนำ� เสนอทางเลอื กคา้ ขายแลกเปลย่ี นสนิ คา้ และ ไปแลกปอนด์บริกซ์ตันได้จากร้านค้าหลายแห่ง เน่ืองจากระบบ
บรกิ ารทเ่ี กา่ แกก่ วา่ นนั้ นนั่ คอื เงนิ ตราชมุ ชน (community currency) เงินปอนด์บริกซ์ตันไม่มีการปล่อยกู้ กระทรวงการคลังของสหราช-
หรอื เงนิ ตราทอ้ งถน่ิ (local currency) ซง่ึ เปน็ ระบบเงนิ ตราทก่ี �ำหนด อาณาจักรจึงถือว่าเงินตราชุมชนน้ีเป็นเสมือน “ระบบใบส�ำคัญจ่าย”
จากรากหญ้าและยอมรับกันในแนวระนาบ กล่าวอีกอย่างหน่ึงคือ และไมถ่ ือว่าผดิ กฎหมาย
ประชาชนคิดค้นขึ้นเองโดยอาศัยความไว้วางใจและความร่วมมือกัน
เปน็ หลกั สำ� คญั ทที่ ำ� ใหร้ ะบบประสบความสำ� เรจ็ แตกตา่ งจากระบบ ในเม่ือปอนด์บริกซ์ตันไม่ใช่เครดิตเงินกู้หรือการสร้างมูลค่า
เงินตราของรัฐซึ่งก�ำหนดในแนวด่ิง อาศัยอ�ำนาจรัฐ กฎหมาย และ ท�ำไมจึงมีธุรกิจท้องถิ่นกว่า ๘๐ แห่งยอมรับเงินตราชุมชนน้ีต้ังแต่
ระบบการเงนิ การธนาคารทร่ี ฐั รบั รองมาบงั คบั ใชแ้ กช่ วี ติ ทางเศรษฐกจิ วันแรกท่ีเริ่มน�ำออกใช้ ? เหตุผลคือการมีเงินตราชุมชนช่วยเพ่ิม
ของประชาชน อ�ำนาจให้ร้านค้าและธุรกิจท้องถ่ิน เป็นการส่งเสริมให้ใช้จ่ายเงิน
ภายในชุมชนของตัวเองและไม่ปล่อยให้เงินตรารั่วไหลไปข้างนอก
ระบบเงนิ ตราชมุ ชนมที งั้ ในประเทศโลกท ่ี ๑ ซง่ึ เจรญิ แลว้ และใน รา้ นคา้ ทร่ี บั เงนิ ปอนดบ์ รกิ ซต์ นั มกั สง่ เสรมิ การขายดว้ ยการใหส้ ว่ นลด
ประเทศโลกที ่ ๓ ซึง่ ยงั ขาดแคลนการพฒั นาหลายดา้ น บางทอ้ งถ่นิ พิเศษ ในทางกลับกัน องค์กรท้องถิ่นท่ีดูแลเงินปอนด์บริกซ์ตัน
มีการใช้มานานและประสบความส�ำเร็จ บางท้องถิ่นอยู่ในระยะ ก็จะช่วยโฆษณาประชาสัมพันธ์ให้ร้านค้าเหล่าน้ีโดยไม่มีค่าใช้จ่าย
ทดลองและล้มลุกคลุกคลานบ้าง แต่ละท้องที่ก็มีรายละเอียดและ ปัจจุบันการใช้เงินปอนด์บริกซ์ตันแพร่หลายจนธุรกิจท้องถ่ินร้อยละ
กฎเกณฑ์ต่างกันตามสภาพความจำ� เป็นในชุมชนของตน แต่ท้ังหมด ๔๐ ยอมรบั เงนิ ตราชมุ ชนนี้
มีเป้าหมายเดียวกันคือการเพิ่มอ�ำนาจทางเศรษฐกิจและการพึ่งพิง
ตนเอง ในแง่ความปลอดภัยของเงินตรา กระดาษท่ีใช้พิมพ์ปอนด์-
บริกซ์ตันมีคุณสมบัติป้องกันการปลอมแปลงแบบเดียวกับเงินปอนด์
Brixton Pound ของทางการ ในเชิงสุนทรียศาสตร์ ปอนด์บริกซ์ตันเหนือกว่า
บริกซ์ตันเป็นย่านท่ีอยู่อาศัยทางตอนใต้ของกรุงลอนดอน ปอนด์สเตอร์ลิงบ้างตรงท่ีรูปบุคคลบนธนบัตรท้องถิ่นมีความหลาก
ประชากรสว่ นใหญเ่ ปน็ ชาวตา่ งชาตผิ อู้ พยพเขา้ มาในชว่ งหลงั สงคราม หลายและใกลช้ ดิ กบั ชาวชมุ ชนมากกวา่ บคุ คลทไ่ี ดร้ บั เกยี รตปิ รากฏ
โลกครั้งท่ี ๒ ชุมชนน้ีจึงมีชาติพันธุ์หลากหลายและมีสัดส่วนผู้สืบ บนธนบัตรปอนด์บริกซ์ตัน เช่น โอลีฟ มอร์ริส (Olive Morris) นัก
เชื้อสายชาวแอฟริกันและแคริบเบียนค่อนข้างมาก แต่เวลาเอ่ยถึง กิจกรรมหญิงผิวสีเชื้อสายจาเมกา ท้ังเป็นนักสิทธิสตรีและนักต่อสู้
บริกซ์ตัน คนทั่วไปมักจะนึกถึงแก๊งอันธพาล ยาเสพติด และการ เพื่อสิทธิของคนไร้บ้านท่ีจับจองท่ีดินรกร้าง เจมส์ เลิฟล็อก
จลาจล (James Ephraim Lovelock) นักวิทยาศาสตร์และนักอนุรักษ์
ส่ิงแวดล้อมชาวอังกฤษ เดวิด โบวี (David Bowie) นักร้องเพลง
บริกซ์ตันพยายามต่อสู้ให้ก้าวพ้นจากวงจรความยากจนและ ร็อกชื่อดังซ่ึงเป็นชาวบริกซ์ตันโดยก�ำเนิด ลูโอล เดง (Luol Ajou
อาชญากรรม โดยเข้าร่วมโครงการ “เมืองเปลี่ยนผ่าน” (transition Deng) นักบาสเกตบอลผิวสีช่ือดังของอังกฤษ ซ่ึงเกิดที่ซูดานและ
town) ซ่ึงผลักดันให้ชุมชนในสหราชอาณาจักรสร้างความเข้มแข็งให้ อพยพมาตง้ั รกรากในเขตลอนดอนใต้
ตนเอง การใช้เงินตราชุมชนเป็นโครงการหนึ่งที่ได้รับการสนับสนุน
บรกิ ซต์ นั เรม่ิ สรา้ งเงนิ ตราของตวั เองทเ่ี รยี กวา่ “ปอนดบ์ รกิ ซต์ นั ” (B£) สภาเทศบาลบริกซ์ตันสนับสนุนการใช้เงินตราชุมชน โดยเงิน
และน�ำมาใช้ในปี ๒๕๕๒ ซ่ึงเป็นช่วงที่ชุมชนได้รับผลกระทบอย่าง ปอนด์สเตอร์ลิงที่ชาวบ้านน�ำมาแลกปอนด์บริกซ์ตันน้ันจะน�ำไป
หนกั จากภาวะเศรษฐกจิ ถดถอย ฝากสหกรณ์เครดิตยูเนียนท้องถ่ินซ่ึงยินดีปล่อยกู้ให้ธุรกิจเล็กๆ ใน
178 กรกฎาคม ๒๕๕๘
