เรื่อง : สุเจน กรรพฤทธิ์
ภาพ : สุเจน กรรพฤทธิ์ สกล เกษมพันธุ์
เย็นวันหนึ่งกลางเดือนกรกฎาคม ๒๕๕๕
เมืองละแวก จังหวัดกำพงฉนัง ราชอาณาจักรกัมพูชา
อุณหภูมิกว่า ๔๐ องศาเซลเซียสทำเอาผมเหงื่อชุ่มขณะที่ตระเวนหาร่องรอย “กรุงละแวก”
ประเมินด้วยสายตา พื้นที่อดีต “เมืองหลวงของชาติศัตรู” ในประวัติศาสตร์ไทยขณะนี้ ถูกยึดครองโดยที่นาและป่าไผ่ซึ่งกระจายตัวเป็นหย่อมๆ สลับกับบ้านเรือนของประชาชน
ร่องรอยเก่าแก่ของเมือง คือ วัดเก่า ๖ แห่ง วัตถุโบราณไม่กี่ชิ้น คูน้ำคันดินด้านทิศตะวันตกและทิศเหนือที่ยังเหลือสภาพอยู่ส่วนหนึ่ง
กาลเวลาทำให้สิ่งที่ผมเห็นต่างสิ้นเชิงกับที่พงศาวดารให้ภาพว่ากรุงละแวกนั้น
“ไม่ว่าม้าจะมีกำลังมากเพียงใด ก็ไม่สามารถวิ่งรอบกำแพงเมืองนี้ได้”
เพราะในอดีตเมืองนี้มีกำแพงถึง ๕ ชั้น มีป้อมปืนทุกประตู มีป่าไผ่ขึ้นหนาแน่นเป็นปราการธรรมชาติล้อมรอบพระนคร และใจกลางเมืองคือหมู่ราชปราสาท ๕ ยอดที่ประดับด้วยทองคำอย่างงดงาม
