Page 128 - Skd 361-2558-03
P. 128
เรอ่ื ง : ฐิติพันธ ์ พัฒนมงคล / ภาพ : วิจิตต์ แซ่เฮ้ง
คนรักแมน่ า้�
เพียรพร ดีเทศน์
เพียรพร ดีเทศน์ หรือไผ่ เกิดในหมู่บ้านชาวลีซอและจีนฮ่อ “ถามว่าท�าไมเราต้องค้านเข่ือนบนแม่น้�า ก็เพราะระบบนิเวศใน
ภูมิภาคนี้แทบไม่เหลือพื้นที่อุดมสมบูรณ์แล้ว แม่นา�้ ที่ยังไหลได้อย่าง
รมิ นา้� แมจ่ นั เชงิ ดอยแมส่ ลอง จงั หวดั เชยี งราย หา่ งจากแมน่ า้� โขงสอง เสรี มีระบบนิเวศซับซ้อน มีพันธุ์ปลาครบถ้วน แทบจะไม่มีในประเทศ
สามอ�าเภอ ตอนเด็ก ๆ ชอบเล่นคลุกฝ่นุ แบบเด็กดอยทั่วไป จับปลา แต่ยังเหลือที่แม่น้�าโขง แม่น�้าสาละวิน และแม่น�้าสาขา การที่นัก
ในลา� ห้วยลา� ธาร จับปแู ละกงุ้ ท่ีซ่อนใต้กอ้ นหิน เกบ็ ผกั กดู รมิ น�้า ลงทนุ ชาวไทยไปสรา้ งเขอื่ นทปี่ ระเทศเพอื่ นบา้ น ตอ้ งตอบค�าถามใหไ้ ด้
กอ่ นวา่ คณุ ทา� เพอื่ อะไร จะเอางาน การกอ่ สรา้ ง เอากา� ไรจากสมั ปทาน
เมอื่ เรยี นจบ ดว้ ยอยากทา� งานตามปา่ เขาจงึ สมคั รงานกบั เครอื ขา่ ย หรือจะหาไฟฟ้ามาให้ประเทศใช้ ถ้าโจทย์อยู่ที่ไฟฟ้า เรามาดูต้ังแต ่
แม่น�้าเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Southeast Asia Rivers Network เริ่มต้นเลยว่าตอนนี้มีไฟฟ้าเท่าไร ต้องการอีกเท่าไร แล้วท�าอย่างไร
หรือ SEARIN ปัจจุบันคือสมาคมแม่น�้าเพ่ือชีวิต) กลายเป็นจุดเริ่มต้น ถึงจะไปสู่การสนองความต้องการไฟฟ้านั้นได้ ซึ่งมีหลายทางเลือก
งานอนุรกั ษเ์ พอื่ แม่น�า้ และชวี ิต (ผ้อู ื่น) อย่างจรงิ จงั เข่ือนก็เป็นเพียงหนึ่งในทางเลือกน้ัน ทางท่ีง่ายและทา� ได้เลยคือเพิ่ม
ประสทิ ธภิ าพการใชพ้ ลงั งานทม่ี ี โดยเฉพาะภาคอตุ สาหกรรมและธรุ กจิ
ในฐานะเอ็นจีโอหรือแอ็กทิวิสต์ เพียรพรไม่เพียงลงพื้นที่พูดคุย
กับชาวบ้าน หากยังประสานงานกับสื่อมวลชนต่างชาติ ทา� หน้าท่ีเป็น “โลกมอี ยใู่ บเดยี ว เปน็ ไปได้ไหมวา่ คณุ จะใช้ไฟฟา้ เพมิ่ เปน็ เทา่ ตวั
ลา่ มถา่ ยทอดความคบั แคน้ ของผไู้ ดร้ บั ผลกระทบจากการสรา้ งเขอ่ื นกนั้ ของวันน้ีในเวลาอีก ๑๕ หรือ ๒๐ ปีข้างหน้า คุณจะเอาแม่น้�าท่ีไหน
แม่น้า� โขงท่ีท่วั โลกให้ความสนใจ มาสร้างเขื่อน หรือจะไปขุดหาถ่านหินจากที่ไหน จะเอาเปรียบ
หรือบริโภคทรัพยากรขนาดนั้นคงไม่ถูกต้อง เราจะดูแลและส่งต่อ
เพียรพรให้ความเห็นว่า “เรื่องเข่ือนนอกประเทศเป็นประเด็นท ี่ ทรัพยากรธรรมชาติให้ลูกหลาน ให้คนรุ่นต่อ ๆ ไป หรือเราจะใช้ให ้
ไมด่ งั อยา่ งเขอื่ นจนี บนแมน่ า้� โขง เขอ่ื นไซยะบรุ ี เขอ่ื นดอนสะโฮงทล่ี าว หมดในยุคนเ้ี ลย ?”
เขื่อนบนแม่น้�าสาละวิน อะไรที่อยู่นอกบ้านเป็นเร่ืองยากท่ีจะท�าให้
คนในประเทศสนใจ แต่เรารู้สึกว่าต้องท�า ยังไม่อยากเห็นทุกอย่าง พันธุ์ปลาแม่น้�าโขงมีอย่างน้อย ๘๐๐ สายพันธุ์ นักวิชาการ
ถกู ท�าลายไปตอ่ หน้าตอ่ ตา” บางคนบอกว่า ๑,๐๐๐ กว่าด้วยซ�้า การสูญพันธุ์ของปลาสัก ๑,
๓, ๑๐, ๕๐ หรือ ๑๐๐ ชนิด มันเทียบได้ไหมกับจีดีพีสัก ๐.๕
เธอยอมรับว่าความเป็นแม่น�้านานาชาติของแม่น้�าโขง แม่น้�า เปอร์เซ็นต ์
สาละวิน การส่ือสารจึงจ�ากัดอยู่เฉพาะประเทศไทยไม่ได้ “มันต้องรู้
เทา่ ทนั โครงการขนาดใหญท่ มี่ าในชอื่ ของการพฒั นา ทง้ั ทเ่ี ปน็ โครงการ เพียรพรตั้งค�าถาม เพราะเราไม่สามารถน�าทรัพยากรในประเทศ
ของประเทศเพ่ือนบ้าน ของรัฐบาลไทย ธนาคารพาณิชย์ขนาดใหญ่ ของเรา ประเทศเพื่อนบ้าน หรือบนโลกมาใช้อย่างไม่บันยะบันยัง
หรอื ทนุ ประเทศเราเอง โดยไมม่ องวา่ ท่ีจริงเรามที รัพยากรเท่าไรบนโลกนี้
“การสื่อสารให้คนนอกเข้าใจต้องรู้จริง สมมุติเรามีรายงาน EIA หนา้ ทพี่ ทิ กั ษ์รักษาแม่นา้� จึงต้องด�าเนนิ ตอ่ ไป
ของเขอื่ นเปน็ ภาษาองั กฤษ จะเลา่ ใหน้ กั อนรุ กั ษห์ รอื เครอื ขา่ ยชาวบา้ น
ฟงั กต็ อ้ งอ่านเอกสารแลว้ ดึงประเด็นออกมา”
126 มีนาคม ๒๕๕๘
