Page 124 - Skd 361-2558-03
P. 124
เรอ่ื ง : สุชาดา ลมิ ป ์ / ภาพ : บันสทิ ธิ ์ บุณยะรัตเวช
“สวนลงุ โชค”
ปลกู มนุษย์อนุรักษด์ ้วยวิถีวนเกษตร
อนรุ ักษ์ในวถิ ีจึงเรียกอนุรักษ ์ ใครก็รู้ จรดพระนังคัลแรกนาขวัญ อันเป็นความภาคภูมิใจสูงสุดของอาชีพ
แต่บ่อยคร้ังท่ีแกล้งลืมวิธีง่าย ๆ แล้วชดเชยความรู้สึกตนโดย เกษตรกร
รว่ มรณรงคน์ ัน่ ต่อตา้ นน่ี “เราไม่ใช่นักการศึกษา ไม่มีโอกาสเป็นครูอาจารย์ตามสถาบัน
“บ้านเราเวลานี้เต็มไปด้วยนักอนุรักษ์ไร้ราก โหนกระแส ออกไป แต่อยากแบ่งปันองค์ความรู้ท่ีมีสร้างคนให้สังคม หลายปีมานี้เรา
ท�ากิจกรรมปลูกป่าแล้วกลับบ้านมาใช้ชีวิตล้างผลาญทรัพยากรโดย เน้นให้ความรู้นอกห้องเรียนแก่เยาวชน แม้วันน้ีอาจยังไม่เห็นผลลัพธ์
ไมจ่ า� เปน็ เชน่ เปดิ แอร ์ ใชล้ ฟิ ต ์ หรอื ขบั รถไปซอ้ื อาหารถงุ นอกบา้ นกนิ อะไรก็จ�าเป็นต้องป้อนข้อมูลไว้ เม่ือมีโอกาสพวกเขาจะน�าข้อมูล
ทุกมื้อ แล้วกส็ รา้ งปญั หาขยะ ออกมาใชง้ านเอง บา้ นเราเวลานม้ี แี หลง่ เรยี นรทู้ เี่ ปน็ โรงเรยี นธรรมชาติ
“การอนุรักษ์ไม่ใช่แค่ดูแลทรัพยากรไกลตัว วิถีประจ�าวันก็ต้อง น้อยมาก ท้ังที่ถึงยุคท่ีเราต้องให้ความส�าคัญแก่ระบบพัฒนาคนด้วย
สอดคล้องกับหน้าท่ี รู้ค่าพลังงาน จะต่อต้านเขื่อน แต่ตนเองยังใช้ การคิด-ปฏิบตั ิ มากกวา่ ตา� ราบนกระดาษแล้ว”
ไฟฟา้ สนิ้ เปลอื ง กนิ ขา้ วเหลอื ทง้ิ กไ็ มถ่ กู ขา้ วปลกู ดว้ ยดนิ โตดว้ ยนา้� นา�้ ขณะสนทนาลงุ วยั ๕๐ กวา่ อมุ้ หลานชายวยั ขวบ-อนาคตของชาติ
มาจากฝน ฝนมาจากปา่ มนั เชอ่ื มโยงถงึ กนั หมด จะเลอื กอนรุ กั ษไ์ มไ่ ด”้ ขึ้นขี่คอ พาดแู ปลงผกั สมุนไพร บึงน้า� ลอดอโุ มงค์ไผ่ สกั เดีย๋ วกผ็ ลัด
สวนลุงโชค ของ โชคดี ปรโลกานนท์ จึงไม่ใช่เพียงพื้นท่ี ใหเ้ จา้ ตวั เลก็ ลงเดนิ เตาะแตะ เหนอื่ ยกห็ ยอ่ นกน้ พกั บนผนื ดนิ โรยกรวด
อินทรยี ป์ ลกู พชื ผกั สมุนไพร โดยมีสายตาของลงุ สะทอ้ นความพอใจทีห่ ลานเตบิ โตลักษณะน้ี
ยังแตกต่างจากสวนอ่ืนตรงเป็นพ้ืนที่ปลูกมนุษย์นักอนุรักษ์ให้ “อนาคตจะมีนักอนุรักษ์เพิ่มจ�านวนอีกเยอะ แต่การท�าลาย
สงั คม-สิ่งแวดลอ้ ม ทรพั ยากรกไ็ มล่ ดลงหรอก เพยี งเปลยี่ นรปู แบบใหแ้ ยบยลโดยอา้ งความ
น�าประสบการณ์เร่ืองป่าท่ีสะสมมา กระทั่งมีโอกาสร่วมฟื้นฟูป่า เจรญิ เปน็ เครอ่ื งมอื เชน่ มโี ครงการอะไรสกั อยา่ งเกดิ ขน้ึ ในปา่ กอ็ า้ งวา่
“เขาแผงม้า” อ�าเภอวังน้�าเขียว จังหวัดนครราชสีมา จนสรุปบทเรียน ศึกษาผลกระทบแล้ว แต่สาระส�าคัญอยู่ที่ต้องท�าลายป่าน่ันละเพราะ
ได้เป็นต�าราชีวิตเล่มหนาว่าวิถีของมนุษย์ควรรับผิดชอบต่อธรรมชาติ ขาดความเข้าใจเร่ืองการเชื่อมโยงชีวิตกับทรัพยากร คนที่จะท�างาน
อยา่ งไร จงึ ตดั สนิ ใจเปดิ บา้ นในอ�าเภอเดยี วกนั บนผนื ดนิ เกอื บ ๑๐๐ ไร่ อนุรักษ์จึงต้องมีรากฐานเข้มแข็ง มีแนวคิดแนวปฏิบัติชัดเจน ค่อยไป
เป็น “สวนลุงโชค” แล้วย่อสเกลดิน-น�้า-ป่ามาไว้ในสวน ให้เห็นระบบ จับมือคนอื่นเดินไปข้างหน้า อย่าหวังจะไปรับความช่วยเหลือจาก
นิเวศทั้งหมดอยา่ งงา่ ย เครือข่ายโดยท่ีตนเองยังหยัดยืนไม่ได้ อย่างนั้นมีแต่จะพากันไปถูลู ่
แต่ละวันมีเยาวชนในพ้ืนที่ นักศึกษาต่างถิ่น คนวัยท�างานจาก ถูกงั ”
ทั่วสารทิศ มาศึกษาวิธีคิดของครู-ผู้ ในวันที่ปฏิบัติการรุกรานสิ่ง
แทนตนว่า “ลุงโชค” เรียนรู้ความ ผลงานท่ผี ่านมาดา้ นส่ิงแวดล้อม แวดล้อมรุดหน้า และมีนักอนุรักษ์
เช่ือมโยงของชีวิตตนจากสวนป่า ปี ๒๕๓๑ ร่วมงานกับมูลนิธิคุ้มครองสัตว์ป่าและพรรณพืชแห่ง จา� นวนมากเกิดขึน้ อย่างฉาบฉวย
คณุ คา่ ของงานสง่ ผลให้ป ี ๒๕๕๖ ประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ปี ๒๕๓๗ ร่วมฟื้นฟูป่า สวนลุงโชคค่อย ๆ บ่มเพาะ
“เขาแผงม้า” ในโครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติฯ จนเขา
ลุงโชคได้รับพระราชทานโล่ประกาศ หัวโล้นคืนความอุดมสมบูรณ์เป็นบ้านกระทิงถึงทุกวันนี้ ปี ๒๕๕๐ “ทัศนคติภายใน” เพียงได้กล้ารุ่น
เกียรติคุณ “ปราชญ์เกษตรของแผ่น ก่อตั้ง “กลุ่มอนุรักษ์เขาแผงม้า” และ “สวนลุงโชค” มุ่งขยายองค์ ใหม่เติบโตแข็งแกร่งสู่การจัดการ
ดนิ ” สาขาปราชญเ์ กษตรเศรษฐกจิ พอ ความรู้ด้านวนเกษตร วิถีชีวิต ทรัพยากรธรรมชาติ และวัฒนธรรม “ทรพั ยากรภายนอก” อยา่ งมคี ณุ ภาพ
เพียง จากงานพระราชพิธีพืชมงคล พ้นื ถน่ิ สรู่ ุ่นตอ่ รุ่น สกั คนกพ็ อแล้ว
122 มีนาคม ๒๕๕๘
