Page 154 - Skd 361-2558-03
P. 154
“ใบไม้และพืชผกั ตา่ ง ๆ เป็นรพู รุน
เหมอื นถูกเผาจนเกรยี ม...
ฝุ่นตกลงมาจากไหนไม่รู้เต็มตวั เธอไปหมด...
ตน้ มะขามทอี่ ยขู่ า้ งบ้านใบรว่ งหมด...
ดอกไม้และไม้ผลตน้ เลก็ ตน้ นอ้ ยเสยี หายหมด
นาข้าวกก็ ลายเป็นสเี หลอื ง...”
บันทึกถึงเหตุการณ์มลพิษทางอากาศจากเหมืองถ่านหินและ หกปกี อ่ นหนา้ น ี้ วนั ท ่ี ๔ มนี าคม ๒๕๕๒ ศาลปกครองชน้ั ตน้
โรงไฟฟ้าถ่านหินแม่เมาะ เมื่อต้นฤดูหนาวปลายปี ๒๕๓๕ ซึ่งก่อผล
กระทบต่อคน พืช และสัตว์เลี้ยง โดยส�านักงานสาธารณสุขจังหวัด ได้มคี �าพิพากษาอา้ งถึงรายงานการตรวจวดั ค่าก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์
ล�าปางเปิดเผยจ�านวนผู้ป่วยจากมลพิษเฉียบพลันในครั้งนั้นว่ามีผู้ป่วย ในพน้ื ทแี่ มเ่ มาะของกรมควบคมุ มลพษิ ระหวา่ งเดอื นพฤศจกิ ายน ๒๕๓๕
นอก ๑,๒๒๒ ราย ตอ้ งนอนพกั รกั ษาตวั ในโรงพยาบาล ๓๕ ราย และ ถึงเดือนสิงหาคม ๒๕๔๑ รวมระยะเวลาตรวจวัด ๗๐ เดือน และ
มผี ู้ที่มารับการรักษากบั หน่วยแพทย์เคลอ่ื นทอ่ี กี ๑,๑๒๐ ราย วินิจฉัยว่า กฟผ. เป็นแหล่งก�าเนิดมลพิษของก๊าซซัลเฟอร์ไดออกไซด์ที่
มีค่าเกินกว่าค่าที่กฎหมายก�าหนดไว้ ๑,๓๐๐ ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์
“แอง่ แมเ่ มาะ” อา� เภอแมเ่ มาะ จงั หวดั ลา� ปาง เปน็ ทต่ี ง้ั ของเหมอื ง เมตรเป็นเวลา ๕๐ เดือน และเกินกว่า ๗๘๐ ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์
ถ่านหินลิกไนต์ และโรงไฟฟ้าแม่เมาะ อุตสาหกรรมพลังงานที่เก่าแก ่ เมตรเป็นเวลา ๑๗ เดือน โดย กฟผ. ปล่อยก๊าซซัลเฟอร์ ไดออกไซด์
ใหญ่โต และทันสมัยที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ แอ่งนี้มีพื้นที่ เกนิ มาตรฐานไมน่ อ้ ยกวา่ ๒๔๘ ครง้ั ทา� ใหร้ าษฎรทไี่ ดร้ บั กา๊ ซเขา้ ไปใน
ท้ังหมดราว ๘๕,๐๐๐ กว่าไร่ นับจากต้นปี ๒๔๙๗ ที่เหมืองแม่เมาะ ช่วงเวลา ๖๗ เดือน มีอาการเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ และทา� ให้
เริ่มขุดถ่านหินลิกไนต์ปีละราว ๒๐,๐๐๐ ตัน ถึงปัจจุบันเวลาผ่านมา เยอื่ บจุ มกู เยอ่ื บคุ อ เยอื่ บตุ าอกั เสบ ศาลจงึ กา� หนดคา่ เสยี หายเปน็ คา่
กว่า ๖๐ ปี การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) ผู้กุมธุรกิจ เส่ือมสุขภาพอนามัยและจิตใจแก่ผู้ฟ้องส่วนใหญ่รายละ ๒๔๖,๙๐๐
พลังงานไฟฟ้ารายใหญ่รายเดียวของประเทศ สามารถผลิตถ่านหิน บาทพร้อมดอกเบี้ย และสั่งให้อพยพชาวบ้านในพ้ืนที่ออกนอกรัศมี
ลิกไนต์ได้มากกว่า ๔๕,๐๐๐ ตันภายในวันเดียว นับว่าพลังการขุดค้น ผลกระทบ ๕ กโิ ลเมตรรอบเหมอื งและโรงไฟฟา้ และใหป้ ลกู ปา่ ทดแทน
ของเหมอื งและอ�านาจการเผาถา่ นหนิ ของโรงไฟฟา้ ไดเ้ พม่ิ ขน้ึ นบั พนั เทา่ ในพนื้ ทีส่ นามกอล์ฟ
หลังจากเหตุมลพิษเมื่อ ๒๓ ปีก่อน ผู้ได้รับผลกระทบได้ยื่นฟ้อง อยา่ งไรกต็ าม กฟผ. ไดย้ น่ื อทุ ธรณด์ ว้ ยเหตผุ ลวา่ หากไมย่ น่ื อทุ ธรณ์
หลายคดีทั้งศาลแพ่งและศาลปกครอง เพื่อเรียกร้องให้ กฟผ. ท�าตาม จะส่งผลต่อช่ือเสียงของ กฟผ. ท�าให้คดียืดเยื้อต่อไปอีก และผู้ได้รับ
กฎหมาย และเยียวยาความเสียหายต่อส่ิงแวดล้อมและสุขภาพ จน ผลกระทบไม่ได้รับเงินเยียวยาตามค�าตัดสินของศาลปกครองช้ันต้น
กระทั่งในเดือนกุมภาพันธ์ ๒๕๕๘ ท่ีผ่านมา ศาลปกครองสูงสุดได้มี ขณะท่ี กฟผ. ทุ่มงบประมาณซ้ือโฆษณาบนหน้าสื่อหลักเพื่อผลิตซ้�า
ค�าพิพากษาคดีที่ฟ้องไว้เมื่อปี ๒๕๔๗-๒๕๔๘ รวมสองคดีซึ่งถือเป็น วาทกรรม “พลงั งานถ่านหนิ สะอาด”
คดีประวตั ิศาสตร์ของการตอ่ ส้เู พอ่ื แสวงหาความยุตธิ รรมทางนิเวศของ
คนแมเ่ มาะ ระหว่างการรอคอยการพิจารณาคดีในท่ามกลางเสียงก้องดังของ
วาทกรรมถ่านหินสะอาด มีผู้ฟ้องคดีที่ป่วยเสียชีวิตไป ๒๐ คน ใน
จ�านวนน้ีมีผู้เสียชีวิตท่ีถอนฟ้อง กฟผ. ๖ ราย ขณะท่ีอีก ๓๔๖ รายท ่ี
ยนื่ ฟอ้ ง แตไ่ มไ่ ดเ้ ขา้ รบั การตรวจรา่ งกายและไมม่ ใี บรบั รองแพทย ์ ทา� ให้
ศาลไม่รบั ฟอ้ ง จึงเหลือผู้ฟ้องคดี ๑๓๑ ราย
152 มีนาคม ๒๕๕๘
