Page 141 - Skd 361-2558-03
P. 141
เรือ่ ง : วีระศักร จันทรส์ ง่ แสง / ภาพ : ประเวช ตนั ตราภริ มย์
๑๐ ข้อเรียนรูข้ องลักขณา
จากป่าและตน้ ไม้เมือง
๑. ปา่ ชมุ ชนคอื แนวคดิ วา่ ท�าอยา่ งไรใหค้ นอยรู่ ว่ มกบั ปา่ ได ้ แต่ หรือบางคนเสนอว่าเวนคืนเลย ไม่ต้องให้ชาวบ้านอย่ใู กล้ต้นไม้ บ้าง
โจทยข์ องเมอื งคอื คนจะอยรู่ ว่ มกบั ตน้ ไมอ้ ยา่ งไร ปญั หาใหญค่ อื ความ ก็เสนอให้ว่ิงรถทางเดียวเพ่ือไม่ให้รบกวนต้นไม้มากเกิน และเคยมี
อุดมสมบูรณ์ของบ้านเราท�าให้คนเห็นว่า ตัดไปเถอะต้นไม้ ปลูกใหม่ นักศึกษาท่ีมาร่วมฟังเสวนา เสนออย่างบริสุทธิ์ใจว่าให้ตัดทิ้งไปเลย
แปบ๊ กโ็ ต แตค่ วามจรงิ การปลกู ไมใ้ หญข่ นึ้ ใหมใ่ นเมอื งเปน็ เรอ่ื งไมง่ า่ ย ๖ซึ่งเขาอาจเติบโตมาอกี แบบท่ีไม่ไดพ้ ึ่งพาธรรมชาตโิ ดยตรง
เลย ทางทดี่ จี งึ ควรรกั ษาไวก้ อ่ น เคยไปเหน็ ทอี่ งั กฤษซงึ่ เปน็ เมอื งหนาว . เคสล่าสุดมีโรงแรมมาติดต่อให้ช่วยย้ายไม้ใหญ่สองต้นไป
มีต้นไม้น้อย เขาให้ความส�าคัญแก่ต้นไม้มาก หรืออย่างที่ญี่ป่นุ เขา บริจาคที่วัดไหนก็ได้ เขาเบื่อที่ใบมันร่วงเยอะ เป็นต้นมะค่าอายุราว
ยอมตัดถนนใหมแ่ ทนการขยายถนนที่มีไม้ใหญอ่ ยู่สองขา้ งทาง เพราะ ๗๐ ปี เราไปดูแล้วก็คิดว่าไม้สองต้นนี้สร้างมูลค่าเพ่ิมให้โรงแรมได ้
เขาถือว่าต้นไม้ใหญ่เป็นมรดกของชาติ เช่นเดียวกับทิวยางนาระยะ คุ้มค่าจ้างคนกวาดพ้ืน ตอนหลังพอตกแต่งกิ่งดีแล้ว นักท่องเท่ียว
๑๑ กโิ ลเมตรรมิ ถนนสายเชยี งใหม่-ลา� พนู ทบี่ างคนถอื วา่ เปน็ มรดกโลก ผ่านไปมาก็แวะถ่ายรูป หากดูแลดี ๆ ไม้ใหญ่ช่วยเสริมภูมิทัศน์ให้
๒เลยนะ ๗อาคารบา้ นเรือนได้
. ตน้ ไมใ้ หญใ่ นเมอื งเชยี งใหมส่ นกุ ตรงทมี่ นั มเี รอื่ งราว อยา่ งไม้ . อีกเคสมาเลา่ ว่า ในซอยเคยมีฉา� ฉาสีต่ น้ โดนตัดไปทีละต้น
ยางนาทวี่ ดั เจดยี ห์ ลวง ถอื เปน็ ไมห้ มายเมอื งของเชยี งใหม ่ ตน้ ยางใหญ ่ จนต้นสุดท้ายจะถูกตัดก็ได้ยินเสียงคนข้างบ้านคุยกับคนที่ตัดว่าเก็บ
ทป่ี ระตเู มอื งเชยี งใหม ่ เปน็ สญั ลกั ษณว์ า่ ถา้ เหน็ ทวิ แถวตน้ ยางกเ็ ขา้ เขต มันไว้ได้ไหม คนท้ังซอยก็ออกไปช่วยกันคุย ฉ�าฉาต้นนั้นเลยเหลืออยู ่
เมอื งเชยี งใหมแ่ ลว้ เราใชป้ ระวตั ศิ าสตรเ์ หลา่ นเ้ี ปน็ ยทุ ธวธิ ใี นการรกั ษา ๘ตอนนี้ใครกเ็ อารถไปจอดใตโ้ คนไม้ต้นนนั้ เพราะเป็นท่ีเดียวท่ีมรี ่มเงา
. ภัยคุกคามหลักของต้นไม้ในเมืองคือคนและการขยายตัว
๓มันไว้ ของเมือง มูลค่าทางเศรษฐกิจท่ีต่างกันของป่ากับตึก พอจะสร้างตึก
. แคห่ า้ ชมุ ชนในพนื้ ทเ่ี มอื งเกา่ มไี ม้ใหญ ่ ๒๐๐ กวา่ ตน้ กบั อกี ๙คนกโ็ ค่นต้นไม้
๙๐๐ กว่าต้นริมถนนสายเชียงใหม่-ล�าพูน ซ่ึงผู้เชี่ยวชาญด้านต้นไม้ . คนเมืองส่วนหน่ึงก็นิยมซ้ือต้นไม้ใหญ่มาปลูก ต้นไม้ ใน
บอกว่ายางนาอายุ ๑๐๐ กว่าปีนี่ถือเป็นวัยกลางคน มันยังโตได้อีก ป่าหายไปเพราะถูกขุดมาขายในเมือง ซึ่งจริง ๆ ไม่ดีเพราะรากจะ
๔เยอะ แต่สภาพผนื ดนิ ต้องเออื้ อา� นวย
. แต่ตามสายตาหมอต้นไม้บอกว่า ๘๐ เปอร์เซ็นต์ของไม ้ ๑๐ไม่แข็งแรง
ใหญ่ในเมืองเชียงใหม่ก�าลังเจ็บป่วย รอบโคนต้นถูกเทซีเมนต์ทับ . จากทที่ า� งานปา่ ชมุ ชนมาเกอื บ ๒๐ ป ี และตอนหลงั มาท�า
ท�าให้ต้นไม้ไม่โตและตายเร็วขึ้น ในสี่เหล่ียมคูเมืองมีวัด ๓๖ แห่ง เร่ืองต้นไม้ในเมือง พบว่าหลักคิดหลักการไม่ต่างกัน คือการให้ความ
สว่ นใหญเ่ ทปนู รอบโคนตน้ ไม ้ รอบตน้ โพธม์ิ กั กอ่ อฐิ ปนู เปน็ ทน่ี งั่ รากไม้ ส�าคัญแก่คนและกระบวนการ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ไปด้วยกัน นี่เป็น
ก็ลอยขึ้นมาเหมือนคนเป็นเนื้องอก หรือบางทีมีปลวกขึ้นบนต้นไม ้ หลักคิดส�าคัญท่ีใช้ได้กับทุกพื้นท่ี และเราท�าในฐานะที่มันเป็นชีวิตเรา
ก็เอาผ้าไปพัน ปลวกน่ีเป็นอันตรายต่อ ด้วย เราใช้ชีวิตอยู่ที่นี่ อยู่กับมัน ร่วมทุกข์
ต้นไม้ ต้นไม้ก็เหมือนคน ต้องระวังไม่ให้ ร่วมสุขด้วยกัน น่ีเป็นหัวใจท่ีทา� ให้ชาวบ้าน
เป็นโรค บางทีแค่ตอกตะปูลงบนต้นไม้ก็ ลักขณา ศรีหงส์ เป็นสาวชาวเมืองอุตรดิตถ์ท่ีมา ยอมรับและให้ความร่วมมือ อย่างตามวัด
ปักหลักอยู่เชียงใหม่ ท�างานกับชุมชนและเผยแพร่ ต่าง ๆ แค่ให้เขายอมใช้พื้นหญ้าแทนพื้น
๕ท�าให้เปน็ สนมิ เป็นโพรงผเุ น่า องค์ความรู้เรื่องคนอยู่กับป่ามาร่วม ๒๐ ปี ปัจจุบัน ซีเมนต์ ได้ ก็โอ้โฮ จะเห็นความสดช่ืนอย่าง
. ตอนลงพื้นที่แรก ๆ ชาวบ้านบอก เป็นผู้ประสานงานองค์กรเชียงใหม่ เขียว สวย หอม
คุณไม่เข้าใจหรอก คุณไม่ได้มาอยู่ตรงน ้ี ท�างานเพื่อความอยู่รอดของต้นไม้ในเมืองเชียงใหม่ แตกต่างเลย
มนี าคม ๒๕๕๘ 139
