Page 37 - Skd 361-2558-03
P. 37
035
ภาพ : บริพัตร สุนทร
ปริญญากร วรวรรณ (หม่อมเชน) พอท่าน ถึงเวลาต้องกลับบ้านมาคัดเลือกทหาร สัสดี ท�านาจึงเห็นวัชพืชแปลกๆ แซมอยู่ คนอื่น
มีฟาร์มโคนมที่ท่าวังไทร จึงชักชวนให้พวก เห็นหน่วยก้านดีจึงแนะน�าให้สมัครสอบ เหน็ อาจถอนทง้ิ แต่เราจะเกบ็ ไว้”
เราไปเลี้ยงวัว” นายสิบ คร้นั สอบติดกลับไมย่ อมเขา้ ทา� งาน
ทุกวันนี้ส�าเนาเล้ียงชีพโดยเพาะกล้า
แต่นั้นมาครอบครัวจันทวาสก็ปักหลัก “ช่วงที่กลับบ้านเรามีโอกาสเข้าป่า สมุนไพรและพืชพรรณต่างๆ แล้วแบ่งเวลา
อยู่ท่าวังไทร ต�าบลวังหมี อ�าเภอวังน�้าเขียว พอได้ขย้ีใบสาบเสือ ใบเร่ว มาดมเท่านั้นละ เป็นวิทยากรแก่ชาวชุมชน ผู้สนใจ รวมถึง
แวดล้อมด้วยป่าหญ้า ป่าละเมาะ ที่ราบต�่า รสู้ กึ หอม สดชน่ื บอกไมถ่ กู ความรสู้ กึ วยั เดก็ เดก็ นกั เรยี น เทคนคิ ดงึ ดดู ความสนใจของครู
ทรี่ าบสงู ภเู ขา และสตั วป์ า่ พวกเขามหี นา้ ท ่ี มันย้อนมาหมดเลย คิดถึงบ้านคิดถึงดง จึง ลกู ทงุ่ คอื การเตรยี มตวั อยา่ งสมนุ ไพรจากสวน
ดแู ลววั นับรอ้ ยตัวใหร้ อดจากเสือ ไม่กลบั กรงุ เทพฯ อกี ” ไปครั้งละ ๑๐๐ กว่าชนิดท่ีช่ือสะดุดหู เช่น
เขยตายแมย่ ายทา� ศพ หนามกระสนุ พรหม-
“ตอนเดก็ ๆ เราชอบเขา้ ครวั กบั แม ่ เหน็ ส�าเนาวัยหนุ่มเริ่มออกเท่ียวป่ากับนาย ตนี สงู ฯลฯ เขาวา่ สมนุ ไพรไทยมหี ลากหลาย
แม่ท�ากับข้าว ก็ถามว่าท�าไมต้องใส่ผักน้ันน้ ี พราน เรียนรู้ชนิด-สรรพคุณใบไม้ใบหญ้าที่ บรรยายหลายวันติดก็เลือกไปอวดผู้ฟังได้
แม่จะคอยอธิบายประโยชน์ เราก็ฟังผ่านๆ นา� มากนิ ดองเหล้าเปน็ ยา เขาวา่ เร่ืองเหล่า ไม่ซ�้าชนิด
อายสุ กั ๕ ขวบ หมอ่ มเชนกบั ภรรยากร็ บั เรา น้ียิ่งรู้ย่ิงสนุก วันหนึ่งจึงขอปันสวนป่าของ
ไปอุปการะท่ีบ้านท่าน ส่งให้เรียนหนังสือ ครอบครัวเพ่ือท�าแปลงเกษตร ปลูกพืชผล “เสน้ ทางทเี่ ราเลอื กอาจไมท่ า� ใหร้ วย แต่
เราได้รับมอบหมายให้ช่วยรดน�้า ดูแลสนาม ผัก สมุนไพร ใช้วิชาเพาะกล้าท่ีสะสมในวัย มีความสุขกับการแบ่งปันวิชา จะได้เกิดการ
หญ้า แปลงดอกไม้ โดยมีแม่ของหม่อมเชน เยาว์ยอ่ ปา่ มาไวใ้ นเขตบ้าน ต่อทุนเรื่องพันธุกรรมพืช และพวกเขาก็ได้
คอยสอนวธิ ปี ลกู ตน้ ไม้ เพาะเมลด็ แยกหนอ่ น�าไปใช้ในวิถีประจ�าวนั ”
ปกั ช�า พอ ป. ๕ ครูเกษตรก็สอนตอนกิ่งตน้ “เวลาเข้าป่าจะสังเกตสมุนไพรต้นไหน
กะเพรา แมงลัก และให้การบ้านตอนกิ่งไม้ ใบแปลก เครือเถาสวย จะเก็บมาปลูกที่บ้าน น่าจะดีหากในจ�านวนคนเหล่าน้ันมีสัก
ก�าหนดส่งในอีก ๑๐ วัน เราเลือกตอนต้น เพราะเชื่อว่าทุกต้นเป็นยาได้ จะยารักษา คนเห็นคุณคา่ และสนใจสมุนไพรอยา่ งจริงจงั
กะเพราแดงในสวนบา้ นหมอ่ มนน่ั ละ หยบิ มดี หรือยาพิษก็ตาม ดมให้รู้กล่ิน ชิมให้รู้รส
คว้านก่ิง กอบดินข้างกอโปะ ตัดกาบกล้วย ไมก่ ลัวหรอกวา่ จะโดนต้นที่มีพิษ” หรือถ้าไม่ อย่างน้อยท่ีสุดก็น่าจะมีคน
แหง้ มาหมุ้ ดนิ ใชเ้ ชอื กมดั หวั -ทา้ ยแลว้ รดนา�้ ในครอบครัวเขาเอง
สัก ๗ วันไปแง้มดู เฮ้ย ! มีรากงอกนี่หว่า เขายกตัวอย่างเห็ดมีพิษที่ข้ึนรอบโคน
ดใี จมากเลย เปน็ การตอนกง่ิ ครง้ั แรกในชวี ติ ” ต้นซากซ่ึงไม่ได้แปลว่าต้นนั้นมีแต่พิษ บาง “ตอนนี้เรามีความหวังท่ีหลานคนเล็ก
ส่วนของพืชยังเป็นสมุนไพรรักษาโรคหากรู้ วัยขวบกว่า วันหน่ึงเขาอาจอยากสืบทอด
แล้วเกษตรกรตัวน้อยก็ค่อยๆ บ่มเพาะ วิธีใช้งาน เช่นน�าต้นซากไปเผาถ่านเพ่ือ ภูมิปัญญาต่อจากตา เวลาเรารดน้�า กรอก
ความผูกพัน-ม่ันใจ “สะต”ุ ใหพ้ ิษอ่อนลงก่อนน�าไปปรุงยา ดินใสถ่ ุง เขากช็ อบมาช่วย”
หลังจบ ป. ๗ เขาติดตามครอบครัว “เวลาน้ีคิดว่าตัวเองน่าจะรู้จักสมุนไพร ส่ิงท่ีท�าให้ตาส�าเนามั่นใจ คือเมื่อมอง
ของหม่อมเชนย้ายเข้ากรุงเทพฯ กระทั่ง ไทยราว ๑,๕๐๐ กวา่ ชนดิ แตก่ ย็ งั มที ไ่ี มร่ จู้ กั ผ่านร่างหลาน เขาเห็นภาพสะท้อนวัยเยาว์
อีกเยอะ บางชนิดติดมากับรถเก่ียวข้าว ของตนเอง...ความผกู พนั เร่ิมตน้ แลว้ •
March2015
