Page 177 - Skd 373-2559-03
P. 177
พวกน้ี จนมารุ่นพ่อของผมเม่ือ ๗๐ ปีที่แล้ว มีคนมาส่ังท�ำเจ้าที่ เมอ่ื ดงึ แถบวดั ออกมา ลงุ ชใี้ หด้ วู า่ นอกจากจะมคี า่ การวดั
พอท�ำให้เสร็จ พ่อผมเห็นว่าเมืองไทยเราตอนนี้คนจีนก็เยอะ เลย แบบระบบเมตรกิ ทว่ั ไป สายวดั นย้ี งั มแี ถบตวั อกั ษรจนี ในชอ่ งสแี ดง
ท�ำขน้ึ มาทยอยตงั้ โชว์ขายเสยี เลย” และด�ำสลับกันไป ท่ีจริงแล้วนี่คือศาสตร์การวัดของจีนที่เรียกว่า
“หลปู งั ”
เรื่องเล่าจากลุงเรืองศักด์ิถึงจุดก�ำเนิดของศาลเจ้าต่ีจู๋เอ๊ีย
ในเมืองไทย ท�ำให้เข้าใจได้ว่า การมีอยู่ของบ้านจีนหลังเล็ก ๆ หลูปังหรือหลู่ปัน เป็นมรดกทางปัญญาด้านหน่ึงของ
สีแดง ๆ แบบที่เราเห็นในปัจจุบันนี้ เป็นท่ีประจักษ์ให้คนไทยได้ วิชาฮวงจุ้ย ปรมาจารย์หลู่ปัน (鲁班) ซึ่งถือว่าเป็นเทพเจ้าแห่ง
กราบไหว้ครั้งแรกเม่ือประมาณ ๗๐ ปีที่แลว้ (ป ี ๒๔๘๘) งานช่างของจีน คิดค้นวิชาน้ีข้ึนเพ่ือใช้ในงานสถาปัตยกรรมของ
คนจีนสมัยก่อน ดังน้ันหลูปังจึงเป็นศาสตร์ส�ำหรับก�ำหนดขนาด
“รนุ่ โบราณ ๆ ตง้ั แตส่ มยั ผมเดก็ ๆ เขาจะนำ� ลงั ไมท้ เ่ี อาไว้ ที่เป็นมงคลและใช้ตรวจสอบขนาดท่ีเป็นอัปมงคลของวัตถุส่ิงของ
ใส่นมกระป๋องมาจับพิงกับผนัง แล้วก็ใช้กระดาษสีแดง ๆ มาปิด ตา่ ง ๆ ตามหลกั ฮวงจยุ้
ไว้ข้างใน จากนั้นก็จะเขียนค�ำว่า ‘ต่ีจู้’ ซึ่งแปลว่าเจ้าที่ลงไป คน
โบราณเขาทำ� แบบนนี้ ะ บางคนกไ็ มเ่ อาลงั ไม ้ แตป่ ดิ กระดาษแดง แถบวัดของหลูปังมีสองส่วนสองสี ส่วนท่ี ๑ มีอักษร
ท่ฝี าบ้าน แลว้ ก็เขียนคำ� คำ� เดียวกนั ” สีแดง (เป็นมงคล) ใช้กับ “คนเป็น” ส่วนท่ี ๒ เป็นสีด�ำ (ไม่เป็น
มงคล) ใชก้ ับ “คนตาย”
ลุงเรืองศักดิ์ยังเสริมด้วยว่า กระถางธูปที่ใช้ไหว้ตอนนั้น
จึงท�ำมาจากกระป๋องนมจากลังไม้ แล้วห่อกระดาษแดง คน ท้ังนค้ี วามหมายของหลปู ังอาจเป็นเพยี งนยั เพื่อแยกแยะ
โบราณเช่ือว่าเทพต่ีจู้จริง ๆ จะอยู่ในกระถางธูป เพราะเราจะน�ำ การให้คุณและโทษลักษณะต่าง ๆ ของงานช่างในสมัยก่อน ซึ่ง
กระถางธูปเดิม ผงขเ้ี ถ้าเดิม ไปตง้ั ไหวบ้ นศาลทถี่ ูกเปล่ยี นใหม่ กย็ ังคงเป็นปรศิ นาส�ำหรับผมอยดู่ ี
สมัยก่อนคนจีนในเมืองไทยไม่ได้ร�่ำรวยนัก หน้าตาของ หลังจากท่ีแนะน�ำสายวัดฮวงจุ้ยเสร็จเรียบร้อย ลุง
ศาลเจา้ ตี่จู๋เอ๊ียจงึ ปรับเปล่ียนตามทุนทรพั ยน์ นั่ เอง เรอื งศกั ดจิ์ ึงน�ำแถบสายวัดไปทาบบนศาลเพ่ือแสดงให้เห็นว่าผล
งานของแกนนั้ เฮงจรงิ ๆ แนน่ อนวา่ ทกุ หลงั ลงดว้ ยแถบสแี ดงทงั้ สน้ิ
ความสดุ แสนดง้ั เดิมและทรงเสนห่ ไ์ มเ่ หมอื นใครของร้าน
จิบฮ้ัวน้ันคือมีหน้าร้านเป็นโรงไม้เล็ก ๆ ไว้ท�ำศาลเจ้าตี่จู้ โดยจัด ลูกค้าปรกติจะมาเลือกแบบจากที่ร้านเอง ขนาดที่เลือก
เรียงช้ินส่วนไม้เล็ก ๆ บนชั้นอย่างเป็นระเบียบ และท่ีเด็ดที่สุด ซอ้ื ส่วนมากขนึ้ อยู่กบั ขนาดท่พี กั อาศยั ของลูกค้า ลุงยังกลา่ วเสริม
ภายในร้าน น่ันคือม้าน่ังก่ึงโต๊ะไว้ตัดไม้และไสไม้แบบโบราณ ดว้ ยวา่
ด้ังเดิม ซึ่งท�ำมาจากท่อนไม้หนา มีความยาวเกือบสองช่วงตัว
เวลาจะท�ำงานลุงก็จะกระโดดขึน้ ไปนง่ั ครอ่ มมา้ นงั่ ตวั น้ี “เราท�ำตี่จู๋เอ๊ีย ก็เหมือนท�ำบ้านเปล่า ๆ รอเทพเจ้ามาอยู่
อาศัยนี่แหละ เราท�ำเป็นโชว์รูมให้ลูกค้ามาเลือก ส่วนที่เหลือ
“เวลาจะท�ำทีก็จะไปซื้อไม้แถวกรุงเกษม รุ่นโบราณจะ เด๋ยี วเขาไปจดั การเอง เพราะลูกค้าท�ำการบ้านมาแล้ว”
ท�ำด้วยไม้สัก สมัยโบราณไม้สักไม่แพงนะ ตี่จู้จะเป็นหลังไม้
ธรรมดา ๆ ล้วน ๆ ทาด้วยสีแดงอย่างเดียว อาจมีลงทองบ้าง แต่ ส่วนเรื่องการแนะนำ� ลูกค้า เจ้าตัวบอกว่าไม่ต้องทำ� อะไร
นอ้ ย แลว้ กพ็ ฒั นามาเรอ่ื ย ๆ สว่ นพวกพลาสตกิ กเ็ ปน็ สว่ นประดบั มาก เพราะทกุ คนลว้ นมคี วามเชอ่ื ตามบรรพบรุ ษุ ของตน แกท�ำได้
ต้ังแต่มังกร เชิงชาย พวกนี้แต่สมัยโบราณยังไม่มีพลาสติก ใช้ เพียงสรา้ งบา้ นสวย ๆ รอเทพเจา้
การแกะสลกั มอื กันลว้ น ๆ”
“บางคนน�ำต่ีจู้เก่ามาขายให้เรา เราก็ไม่ซื้อนะ เรื่องเจ้าท่ี
วสั ดสุ รา้ งตจี่ เู๋ อย๊ี แตล่ ะหลงั พฒั นาไปตามยคุ สมยั ไมต่ า่ ง นซ่ี ซ้ี ว้ั ไมไ่ ด้เพราะเปน็ สิง่ ศักดส์ิ ิทธ์ิ”
จากการสร้างบ้านให้คนจริง ๆ สมัยก่อนเป็นบ้านไม้ท้ังหลัง
ประดับตกแต่งด้วยงานแกะสลักไม้ แต่เดี๋ยวน้ีต้องก่ออิฐถือปูน แน่นอนว่า เม่ือศาลเจ้าตี่จู๋เอ๊ียมีสร้าง ก็มีพัง หลังจากที่
หยาบ ๆ ข้ึนมาแทน พังตามปรกติคนไทยจะน�ำไปไว้ใต้ต้นไม้ตามวัด โดยเลียนแบบ
ความเชือ่ ของชาวไทยว่าเจา้ ทตี่ รงตน้ ไมจ้ ะได้แวะมาอาศยั อยู่
ถึงแม้ศาลเจ้าตี่จู๋เอี๊ยของร้านจิบฮ้ัวไม่ได้มีหน้าตาผิด
แปลกจากทเ่ี ราเหน็ ทว่ั ไปมากนกั มใี หเ้ ลอื กซอื้ อยทู่ ข่ี นาดหนา้ กวา้ ง แต่ก็ยังเป็นความเชื่อส่วนบุคคลว่า ต่ีจู๋เอ๊ียท่ีเราเห็นถูก
๑๒ นิ้ว ๑๖ นิ้ว ๑๘ น้ิว รุ่นใหญ่ ๒๔ น้ิว ซ่ึงราคาก็จะขยับตาม ท้งิ ไวต้ ามวดั น้ันขา้ งในยงั มีเจา้ ของอยู่
ขนาดไปดว้ ย แตล่ งุ เรอื งศกั ดก์ิ ลา่ ววา่ ขนาดเหลา่ นม้ี คี วามหมาย
เพียงแอบซ่อนอยู่ในระดับตารางนิ้ว ว่าแล้วแกก็กางตลับเมตร อยา่ งไรกต็ ามดว้ ยรา้ นจบิ ฮวั้ เปน็ รา้ นตจ่ี เู๋ อยี๊ ดงั้ เดมิ เจา้ แรก
ส่วนตัวออกมาอย่างคล่องแคล่วคล้ายพยายามจะอวดผม และ ของเมืองไทย ผมก็เลยอดไม่ได้ท่ีจะถามว่า ทายาทของลุงจะ
เปิดเผยว่า “ลูกค้าหลายคนเขากลับมาหาเรานะ เพราะเรามี ท�ำอย่างไรต่อกบั กิจการน้ี
สายวดั จีนตามหลักฮวงจุ้ย”
“ลูกหลานผมไปท�ำอย่างอื่นหมดแล้ว ท�ำพวกเครื่องจักร
ตดั เลเซอร ์ พอหมดรนุ่ เราไปกค็ งไมม่ ใี ครจะท�ำตอ่ เราไมไ่ ดบ้ งั คบั
และก็ไม่ได้เสียดายนะ แล้วแต่ลูกหลาน” ลุงตอบผมด้วยเสียง
แผ่ว ๆ
มนี าคม ๒๕๕๙ 175
