Page 188 - Skd 373-2559-03
P. 188
One Ton วันชยั ตันติวิทยาพิทักษ์ vanchaitan@yahoo.com
“คนั เจา้ ได้ข ี่ซา้ งกงั้ ฮม่ เปน็ พระยา อยา่ ไดล้ มื คนทกุ ขผ์ ู้ขค่ี วายคอนกลา้ ”
พญา หรอื สภุ าษติ คำ� สอนเกา่ แกบ่ ทนป้ี ระทบั ใจผมมาตง้ั แตเ่ ยาวว์ ยั สะทอ้ นความรสู้ กึ ของชาวอสี านไดอ้ ยา่ งดี
กลางเดอื นกมุ ภาพนั ธท์ ผี่ า่ นมาผมไปจงั หวดั รอ้ ยเอด็ พรรคพวกพานำ� ชมสมิ โบสถห์ ลงั เลก็
สถานทท่ี ผ่ี มอยากแวะชมทกุ ครง้ั เมอ่ื มาเยอื นแผน่ ดนิ อสี าน
สมิ ค ู่ สะทา้ นชาวอสี าน
สิม เป็นค�ำเรียกโบสถ์ในภาษาอีสาน เสียงกร่อนมาจาก “สีมา” ท่บี า้ นหนองหมื่นถา่ น
ในภาษาบาลีสนั สกฤต หมายถงึ เขตหรอื อาณาเขตท่กี ำ� หนดขนึ้ เพือ่ ใช้ ตําบลหนองหมื่นถ่านก่อตั้งมาตั้งแต่ปี ๒๓๓๐ ซ่ึงตรงขอบ
ทำ� กจิ กรรมในพระพทุ ธศาสนา สมิ จงึ หมายถงึ อโุ บสถ อาคารขนาดเลก็
มีสัดส่วน โครงสร้างการตกแต่งภายนอก-ภายใน ทุกอย่างดูพอดี พอ ตอนบนของทุ่งกุลาร้องไห้นั้นเป็นแหล่งอารยธรรมเก่าแก่ไม่ต�่ำกว่า
เหมาะ ไม่เล็กไม่ใหญ่เกินไป เป็นลักษณะของสถาปัตยกรรมพื้นบ้าน ๒,๕๐๐ ปี
อีสานที่มีรูปแบบเรียบง่าย หนักแน่น มีพลัง มีความสมถะ ซ่ึงสะท้อน
ความจรงิ ใจของชาวอีสาน หลายสิบปีก่อนผมเคยมาท�ำสารคดีเร่ืองทุ่งกุลาร้องไห้แถบนี้
ซ่ึงเป็นส่วนหน่ึงของทุ่งกุลาร้องไห้ ทุ่งกว้างใหญ่พ้ืนที่ ๒ ล้านกว่าไร่
สิมอสี านหลังแรกทไ่ี ปเยอื นอยู่ในอำ� เภออาจสามารถ อาณาเขตครอบคลมุ หา้ จงั หวดั สาเหตทุ เี่ รยี กชอ่ื นเ้ี ลา่ กนั มาวา่ ชนเผา่
ก่อนหน้านี้อาจไม่มีใครรู้จักอ�ำเภอเล็ก ๆ จนกระทั่งเกิดค�ำว่า กลุ าจากเมอื งเมาะตะมะเดนิ ทางมาคา้ ขายผา่ นทงุ่ กวา้ งขวาง แตไ่ มพ่ บ
“อาจสามารถโมเดล” เมอื่ ๑๐ ปกี อ่ น อ�ำเภอนจี้ งึ โดง่ ดงั ไปทวั่ ประเทศ หมู่บ้าน ไม่มีนำ�้ ด่ืม ไร้ต้นไม้ให้ร่มเงา มีแต่ทุ่งหญ้าเหมือนทะเลทราย
อาจสามารถไดร้ ับเลอื กเป็น “พ้ืนท่ีนำ� รอ่ งศึกษาและแกป้ ัญหา คนพวกนี้ถึงกับร้องไห้ แม้ปรกติพวกเขาจะมีความอดทนสูงมาก ทุ่ง
ความยากจนของคนชนบท” ในยคุ รฐั บาลทกั ษณิ เนอื่ งจากเปน็ อำ� เภอ แห่งน้ีจึงได้ชื่อว่า “ทุ่งกุลาร้องไห้” ซ่ึงปัจจุบันเป็นแหล่งปลูกข้าวหอม
แรกของประเทศท่ีได้รับโอนเงิน ๓๑ ล้านบาทครบถ้วนตามโครงการ มะลริ ะดบั ประเทศ
พัฒนาศักยภาพของหมู่บ้านและชุมชน (SML) โดยระหว่างวันท่ี ๑๖-
๒๑ มกราคม ๒๕๔๙ ทักษิณ ชินวัตร อดีตนายกรัฐมนตรี เดินทาง บ่ายแก่ ๆ วันนั้นผมเดินส�ำรวจสิมวัดหนองหม่ืนถ่าน ขนาด
มาร่วมใช้ชีวิตกับชาวบ้าน เพ่ือแก้ไขปัญหาความยากจน รับฟังเร่ือง เลก็ ๆ กะทดั รดั กวา้ ง ๕.๓๐ เมตร ยาว ๗.๘๐ เมตร รปู ทรงเรยี บงา่ ย
หน้ีสินท้ังในและนอกระบบอันเน่ืองมาจากที่ดินทำ� กิน และส่ังการตรง ผนังก่ออิฐฉาบปูน ไม่ใหญ่โตอลังการเหมือนโบสถ์ในภาคกลาง
แก่เจ้าหน้าที่ให้เร่งแก้ปัญหาทันที มีการถ่ายท�ำ “รายการเรียลิตีโชว์” ลกั ษณะทางศลิ ปกรรมเปน็ สมิ แบบพนื้ เมอื งอสี านทเี่ รยี กวา่ สมิ ทบึ ไมม่ ี
ออกอากาศทั่วประเทศ อ้างว่าเป็นแบบอย่างให้ข้าราชการใช้เป็น ช่องหนา้ ตา่ ง
โมเดลการท�ำงาน ขณะที่ฝ่ายค้านมองว่าเป็นวิธีหาเสียงระดับเทพ
เราแวะไปวัดดงเจ้าปู่มเหศักดิ์สิตารามและดูบริเวณที่คุณ ทางข้ึนบันไดมีตัวมอม สัตว์ในเทพนิยาย รูปร่างคล้ายสิงห์
ทักษิณเคยมากางเต็นท์นอน นุ่งผ้าขาวม้าอาบน�้ำจากขัน ในช่วง แต่รายละเอียดน้อยกว่า หมอบเฝ้าอยู่สองข้าง ท่ีผมสะดุดตามากคือ
มาลงพืน้ ทีอ่ าจสามารถโมเดล จนเรียกเรตติงได้สงู ยง่ิ ลวดลายไมแ้ กะสลกั คนั ทวย ชอ่ ฟา้ หนา้ บนั และโดยเฉพาะรงั ผง้ึ เดน่
แตจ่ ดุ หมายอยทู่ สี่ มิ วดั จกั รวาลภมู พิ นิ จิ หรอื วดั หนองหมน่ื ถา่ น เป็นสง่ามาก มีลวดลายแกะสลักไม้แผ่นใหญ่ละเอียด งดงาม และดู
มีชีวิตมีพลงั อยา่ งนา่ ประหลาดจนต้องพิจารณาดูหลายครง้ั
ท่ีน่าสนใจคือ โดยทั่วไปจิตรกรรมจะมีเฉพาะภายในโบสถ์ แต่
สิมนี้ภายนอกมี “ฮูปแต้ม” หรือภาพฝาผนังเป็นภาพพุทธประวัติตอน
186 มนี าคม ๒๕๕๙
