Page 189 - Skd 373-2559-03
P. 189
มารผจญ ภาพขุมนรก และภาพพระพุทธองค์ขณะปลงพระเกศา มี พฤกษาตามแบบพนื้ ถ่ิน
พระอินทร์มารับน�ำไปประดิษฐานยังเจดีย์จุฬามณี ภาพเขียนฝีมือ สมิ อกี หลงั ต้ังอยู่ทางทิศเหนือคูว่ หิ าร สรา้ งในช่วงปลายรชั กาล
ช่างเขียนพื้นบ้านอายุ ๒๐๐ กว่าปี ลายเส้นเป็นเอกลักษณ์และเรียบ
ง่าย ดูมชี ีวติ และสธี รรมชาติที่ใช้ยังสดเข้มมาจนถงึ ทุกวนั น้ี ที่ ๔ เปน็ อาคารโปร่งฐานสงู มุขหน้าแกะสลักลายเหมอื นสิมหลงั แรก
เพื่อนชาวร้อยเอ็ดพาผมเดินดูความแตกต่างของสิมทั้งสอง
ผมเดินทางต่อมายังสุวรรณภูมิ อ�ำเภอที่เคยเป็นเมืองเก่าแก่
ในอดีตเทยี บชั้นกบั เมอื งรอ้ ยเอด็ ซ่ึงหากไม่สังเกตจะไม่รู้เลย คือสิมหลังแรกมีประตูทางเข้าด้านทิศใต้
ส่วนสิมทีส่ ร้างทีหลงั มปี ระตูทางเขา้ หนั หน้าไปทิศตะวันออก
กล่าวคือเม่ือปี ๒๒๕๖ พระเจ้าสร้อยศรีสมุทรพุทธางกูร
กษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านช้างจ�ำปาสักโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าแก้วมงคล เราทราบดวี า่ ทางเขา้ โบสถส์ ว่ นใหญจ่ ะหนั ไปทางทศิ ตะวนั ออก
คมุ ไพรพ่ ล ๓,๐๐๐ คน มาสรา้ งเมอื งขน้ึ ใหมใ่ นดนิ แดนอสี านตอนลา่ ง แตเ่ หตไุ ฉนสมิ หลังแรกจงึ หันหน้าไปทางทศิ ใต้
เรยี กชอ่ื วา่ เมอื งทงุ่ ศรภี มู ิ ตอ่ มาในสมยั สมเดจ็ พระเจา้ ตากสนิ มหาราช
เจ้าเมืองขอสวามิภักดิ์ จึงถูกผนวกรวมกับราชอาณาจักรสยาม โดย ครชู าวรอ้ ยเอด็ บรรยายเรอ่ื งเลา่ ของคนแถวนว้ี า่ สมิ แรกคนลาว
ยกบา้ นกมุ่ ฮา้ งขนึ้ เปน็ เมอื งรอ้ ยเอด็ สว่ นเมอื งทงุ่ ฯ นน้ั เหน็ วา่ เปน็ ชยั ภมู ิ ทอ่ี พยพเขา้ มาสมยั ปลายกรงุ ศรอี ยธุ ยาเปน็ ผสู้ รา้ ง ดว้ ยคตขิ องคนลาว
ทไี่ มเ่ หมาะสม จงึ ยา้ ยไปตง้ั บรเิ วณดงทา้ วสาร ใหช้ อ่ื วา่ เมอื งสวุ รรณภมู ิ ที่หนั ไปกราบพระแก้วมรกตพระคบู่ ้านคูเ่ มอื งซง่ึ ตอนน้ันอยเู่ วยี งจนั ทน์
ซ่ึงก็คอื อ�ำเภอสุวรรณภมู ใิ นเวลาตอ่ มา จึงสร้างประตูทางเข้าหันไปทางทิศใต้ พอสมัยรัชกาลที่ ๔ พระสาย
ธรรมยุติต้องการล้มเลิกอิทธิพลพุทธศาสนาของลาวซึ่งเป็นมหานิกาย
สมิ ในวดั สระเกตแุ หง่ บา้ นนำ�้ คำ� ตำ� บลนำ�้ คำ� อำ� เภอสวุ รรณภมู ิ แต่ไมก่ ลา้ หักล้างความเชอ่ื ของชาวบ้านในอสี านเร่ืองประตทู างเขา้ สิม
น้นั แปลกกว่าท่อี ื่น คือมสี มิ สองหลังในวดั เดียวกัน สิมทสี่ รา้ งตอนแรก จึงได้สร้างสิมใหม่ลักษณะคล้ายกัน เพียงแต่มีบันไดทางเข้าด้านทิศ
เดมิ เปน็ โบสถ์ ตอ่ มาใช้เปน็ วิหาร สว่ นสิมท่สี ร้างตอนหลงั ใชเ้ ปน็ โบสถ์ ตะวนั ออก แต่สดุ ท้ายกไ็ ม่อาจลม้ ลา้ งศรทั ธาของพี่น้องไทยลาวได้
จงึ เรียกวา่ สมิ คู่
กลายเป็นสมิ คูม่ าจนถงึ ทุกวนั นี้
สิมวัดสระเกตุสร้างในลักษณะและขนาดท่ีใกล้เคียงกันมาก สว่ นเรอ่ื งเลา่ ความขดั แยง้ ของสองนกิ าย เทจ็ จรงิ จะเปน็ อยา่ งไร
หลักฐานทางประวัติศาสตร์บอกว่า วัดสระเกตุสร้างข้ึนสมัยกรุง คงต้องให้นกั ประวัตศิ าสตรห์ าหลักฐานพสิ ูจน์ต่อไป
ศรีอยุธยาตอนปลาย ช่วงที่กลุ่มชนวัฒนธรรมไท-ลาวมาตั้งถิ่นฐานใน ผมเดินดูลักษณะโบสถ์ขนาดกะทัดรัดของสิมคู่ รู้สึกถึงความ
พื้นที่จังหวัดร้อยเอ็ดบริเวณเมืองท่งหรือเมืองทุ่ง คืออำ� เภอสุวรรณภูมิ เป็นคนอีสานท่ีมีความเรียบง่าย สมถะ หนักแน่น มีพลัง แสดงถึง
ในปัจจุบัน วิหารที่เห็นนี้เดิมเป็นสิม (โบสถ์) ทึบ มุขหน้าท�ำเป็น คณุ ลักษณะแหง่ ความจริงใจ อนั เปน็ คุณสมบตั ิเดน่ ของชาวอีสาน
เครื่องไม้ประดับ แกะสลักลวดลายรูปราหูอมจันทร์และลายพรรณ- ท่เี รียกวา่ สถาปัตยกรรมสะทอ้ นตวั ตนของคนสร้างจริง ๆ
มนี าคม ๒๕๕๙ 187
